دعا

سؤال

درباره جایگاه دعا در آیات قرآن و احادیث توضیح دهید؟

درگاه‌ها

معنای واژه دعا

واژه دعا، به معنای درخواست کردن و طلب کردن است؛ در قرآن نیز به همین معنا به کار گرفته شده است.

دعا در قرآن

خداوند در قرآن بندگانش را به دعا فراخوانده است: ﴿وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ؛ و پروردگارتان فرمود: «مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. در حقيقت، كسانى كه از پرستش من كبر مى‌ورزند به زودى خوار در دوزخ درمى‌آيند.»﴾(غافر:۶۰) در این آیه به صراحت گفته شده است مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم. و نیز اینکه دعا در اینجا عبادت شمرده می‌شود. در آیه‌ای دیگر، شرط توجه خداوند به بندگانش را دعای آنان می‌داند. در سوره بقره گفته شده است که که خداوند دعای دعاکننده را اجابت می کند. و هرگاه شخص مضطری خدا را بخواند خداوند او را پاسخ می دهد.

در معنای کلماتی که خداوند به حضرت آدم تعلیم داد برخی گفته اند آن کلمات دعا بوده است.

دعاهای قرآنی

دعاهای پیامبران

دعا در روایات

دعا در روایت بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است: «اَلدُّعَاءُ مُخُّ اَلْعِبَادَةِ؛ دعا جان و مغز عبادت است.» امام صادق(ع) می‌فرماید: «دعا كن و مگو كار از كار گذشته است زيرا دعا همان عبادت است.» و از پیامبر(ص) نقل می‌کند: « دعاء سلاح مؤمن و ستون دين و نور آسمانها و زمين است.»

امام علی(ع) در تفسیر آیه ﴿صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ؛ راه کسانی که آنان را مشمول نعمت خود ساختی؛﴾(حمد:۷) می‌فرماید: «منظور از نعمت، نعمت‌های مادی از قبیل خوردنی و پوشیدنی نیست، چرا که خداوند متعال این‌ها را به کافران و فاسقان نیز عطا می‌کند، بلکه منظور از نعمت در این آیه شریفه، دعا است.» و امام سجاد(ع) در مناجات ذاکرین به خدا عرض کرده است: «و از بزرگترین نعمت‌های تو بر ما جاری ساختن نام تو بر زبان و اذن تو به دعا کردن با توست.»

مطالعه بیشتر

• دعا در قرآن، سید کمال حیدری، ترجمه محمد علی سلطانی، انتشارات سخن.
• عبادت و دنیا، مرتضی مطهری، انتشارات صدرا.