آداب دعا: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
== تضرع و خشوع == | == تضرع و خشوع == | ||
{{قرآن|ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ|ترجمه=پروردگار خود را به زاری و نهانی بخوانید که او از حدگذرندگان را دوست نمی‌دارد.|سوره=اعراف|آیه=۵۵}} | در قرآن سفارش شده است خداوند را با حالت تضرع بخوانید:{{قرآن|ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ|ترجمه=پروردگار خود را به زاری و نهانی بخوانید که او از حدگذرندگان را دوست نمی‌دارد.|سوره=اعراف|آیه=۵۵}} تضرع از «ضراعت» و به معناى اظهار ضعف و ذلت است.<ref>طباطبایی محمد حسین، ترجمه تفسير الميزان، ج۸، ص: ۱۹۸. | ||
</ref> تضرع در اصطلاح به معناى اظهار زبونى نفس در برابر خداى متعالى هنگام درخواست حاجت و ابراز ذلت در پيشگاه وى براى رفع گرفتاريها دانسته شده است. برخى نيز آن را به معناى زارى كردن دانسته‌اند. بر اساس آيات 42 و 63 سوره انعام اعتقاد انسان به ضعف و ذلت نفس در برابر خداوند و عظمت وى و احساس درماندگى به هنگام شدايد و گرفتاريها از عواملى است كه وى را به تضرع وا مى‌دارد. و در مقابل، اصرار بر كفر، لجاجت، پيروى از وسوسه شيطان و انجام گناهان و غرور نسبت به اعمال او را از تضرّع در برابر خداوند متعالى بازمى‌دارد.<ref>اعرافی محمد، تضرع، دائرة المعارف قرآن، شماره ۷، سال ۱۳۸۸.</ref> | |||
تضرع از «ضراعت» و به معناى اظهار ضعف و ذلت است.<ref>طباطبایی محمد حسین، ترجمه تفسير الميزان، ج۸، ص: ۱۹۸. | |||
</ref> | |||
در قرآن<ref>سوره اسراء آیه ۱۰۹؛ سوره مریم آیه ۵۸.</ref> و بخصوص در احادیث، گریستن به هنگام عبادات توصیه شده است.<ref>فریتس مایر، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.</ref> در حدیث از پیامبر نقل شده است که گریه بر گناه را باعث ایمنی از دوزخ دانسته است.<ref>مالک حسینی، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.</ref> | در قرآن<ref>سوره اسراء آیه ۱۰۹؛ سوره مریم آیه ۵۸.</ref> و بخصوص در احادیث، گریستن به هنگام عبادات توصیه شده است.<ref>فریتس مایر، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.</ref> در حدیث از پیامبر نقل شده است که گریه بر گناه را باعث ایمنی از دوزخ دانسته است.<ref>مالک حسینی، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.</ref> | ||
== آداب دعا در روایات == | == آداب دعا در روایات == | ||
نسخهٔ ۱۱ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۳۴
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
درباره جایگاه دعا در آیات قرآن و احادیث توضیح دهید.
قرآن سفارش کرده است دعا، آهسته و پنهانی و با تضرع و خشوع خوانده شود. در ذکر و دعا و خواندن خداوند باید از صدای بلند پرهیز کرد. در قران سفارش شده است مناجات با خداوند در خفا و پنهانی انجام شود. مفسران توصیه به این آداب را موافق با قبول درگاه حق و دور از ریا و خودنمایی دانسته‌اند. دعا باید همراه با تضرع و ... باشد...
آهسته و پنهانی سخن گفتن
در قرآن توصیه شده است دعا آهسته خوانده شود و نه با صدای بلند:﴿وَاذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعًا وَخِیفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ؛ پروردگارت را در دل خود، از روی تضرع و خوف، آهسته و آرام، یاد کن.﴾(اعراف:۲۰۵)
انسان هر چه دعا را آهسته‌تر بخواند، ادب دعاء را بهتر رعایت کرده است.[۱] آهسته سخن گفتن به اخلاص و قبول نزديكتر و از ريا دورتر است.[۲] پيامبر اكرم (ص) در سفرى بعضى اصحاب را ديدند كه با فرياد دعا می‌كنند، پیامبر فرمودند: «آرام دعا كنيد».[۳]
در آيه ۵۵ سوره اعراف دستور داده شده كه خدا را به طور «خفيه» و در پنهانى بخوانيد و این براى اين است كه از «ريا» دورتر، و به اخلاص نزديكتر، و توأم با تمركز فكر و حضور قلب باشد.[۴] در قرآن امده است حضرت زكريّا نيز خداوند را در پنهانى و با اخلاص ندا میكرد.[۵]
برای دعا خواندن آداب و دستوراتی رسیده است. از مهم‌ترین آنها این است که: دعا را با تضرع و پنهانی بخوانیم، بدون آن که آواز بلند کنیم و برای دیگران مزاحمت ایجاد شود یا تظاهر به دعا و هیاهو بشود.[۶]پیامبر خدا(ص) بهترین یاد کردن [از خدا]، یاد کردن نهانی است.[۷] آن شب که مرا به آسمان بردند، … به من ندا دادند که: «... ای محمّد! هر گاه کسی از امّتت غم‌هایش بسیار شد، نهانی مرا بخواند».[۸]
ذکر با صدای بلند با ادب عبوديت منافات دارد، دليل اين معنا روايتى است كه از رسول خدا (ص) وارد شده كه در بعضى از جنگهايش با اصحابش طى مسافت مىكرد تا رسيدند به بيابانى هولناك، و اتفاقا آن شب شبى تاريك بود يكى از اصحابش به صداى بلند تكبير مىگفت، حضرت فرمود: آن كسى را كه شما مىخوانيد نه دور است و نه غايب.[۹]
برخی گفتند باید پروردگار را با صدايى ياد کرد كه متوسط باشد، نه خيلى بلند و نه خيلى آهسته.[۱۰]
تضرع و خشوع
در قرآن سفارش شده است خداوند را با حالت تضرع بخوانید:﴿ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ؛ پروردگار خود را به زاری و نهانی بخوانید که او از حدگذرندگان را دوست نمی‌دارد.﴾(اعراف:۵۵) تضرع از «ضراعت» و به معناى اظهار ضعف و ذلت است.[۱۱] تضرع در اصطلاح به معناى اظهار زبونى نفس در برابر خداى متعالى هنگام درخواست حاجت و ابراز ذلت در پيشگاه وى براى رفع گرفتاريها دانسته شده است. برخى نيز آن را به معناى زارى كردن دانسته‌اند. بر اساس آيات 42 و 63 سوره انعام اعتقاد انسان به ضعف و ذلت نفس در برابر خداوند و عظمت وى و احساس درماندگى به هنگام شدايد و گرفتاريها از عواملى است كه وى را به تضرع وا مى‌دارد. و در مقابل، اصرار بر كفر، لجاجت، پيروى از وسوسه شيطان و انجام گناهان و غرور نسبت به اعمال او را از تضرّع در برابر خداوند متعالى بازمى‌دارد.[۱۲]
در قرآن[۱۳] و بخصوص در احادیث، گریستن به هنگام عبادات توصیه شده است.[۱۴] در حدیث از پیامبر نقل شده است که گریه بر گناه را باعث ایمنی از دوزخ دانسته است.[۱۵]
آداب دعا در روایات
برای دعا کردن آداب زیادی در روایات وارد شده است. از جمله دعا کردن با حالت خضوع و تذلّل، به زبان آوردن حاجت، تکرار کردن دعا و پا فشاری نمودن برخواسته، اخلاص در دعا و توجه به ذات حق تعالی با همه وجود و روی‌گردانی از غیر او، توسل جستن به محمّد و آل محمّد(ص) و درود فرستادن بر ایشان در آغاز، میان و پایان دعا، ستایش و ثنا گفتن خداوند متعال و اعتراف به تقصیرات خود در مقام بندگی و استغفار از آنها قبل از دعا، تحصیل معرفت صحیح به خداوند متعال، قصد تقرب داشتن از دعا، حسن ظن داشتن به اجابت از جانب خداوند، دعا کردن با آرامش قلب و سکون اعضا و جوارح و پرهیز از شتابزدگی و نداشتن دغدغه‌ای جز دعا در محضر پروردگار، بلند نکردن صدا هنگام دعا و در خلوت دعا کردن، انصاف داشتن در دعا، به معنای خواستن آنچه که بر حسب شأن او برایش روا است.[۱۶]
مطالعه بیشتر
- دعا در قرآن، سید کمال حیدری، ترجمه محمد علی سلطانی، انتشارات سخن.
- عبادت و دنیا، مرتضی مطهری، انتشارات صدرا.
منابع
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، اسرار عبادات، ص۱۳۷.
- ↑ طبرسی، ترجمه تفسير جوامع الجامع، ج۲، ص: ۴۴۱.
- ↑ قرائتی محسن، تفسير نور، ج۳، ص: ۸۱.
- ↑ مکارم شیرازی ناصر، تفسير نمونه، ج۶، ص: ۲۰۹.
- ↑ قرائتی محسن، تفسير نور، ج۳، ص: ۸۱.
- ↑ منتظری، حسینعلی، اسلام دین فطرت، ص۳۵۴.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، نهج الذکر، ج۱، ص۱۲۷.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، حکمت نامه پیامبر اعظم، ج۱۰، ص۷۵.
- ↑ طباطبایی محمد حسین، ترجمه تفسير الميزان، ج۸، ص: ۵۰۰.
- ↑ محمد جواد مغنیه، ترجمه تفسير كاشف، ج۳، ص: ۶۸۷.
- ↑ طباطبایی محمد حسین، ترجمه تفسير الميزان، ج۸، ص: ۱۹۸.
- ↑ اعرافی محمد، تضرع، دائرة المعارف قرآن، شماره ۷، سال ۱۳۸۸.
- ↑ سوره اسراء آیه ۱۰۹؛ سوره مریم آیه ۵۸.
- ↑ فریتس مایر، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.
- ↑ مالک حسینی، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.
- ↑ مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ج۳، ص۶۲۱.