آداب دعا

سؤال

درباره جایگاه دعا در آیات قرآن و احادیث توضیح دهید.

درگاه‌ها

قرآن سفارش کرده است دعا، آهسته و پنهانی و با تضرع و خشوع خوانده شود.

آهسته و پنهانی سخن گفتن

انسان هر چه دعا را آهسته تر بخواند , ادب دعاء را بهتر رعايت كرده است.

براي دعا خواندن آداب و دستوراتي رسيده است . از مهم ترين آنها اين است كه: دعا را با تضرع و پنهانی بخوانيم، بدون آن كه آواز بلند كنيم و براي ديگران مزاحمت ايجاد شود يا تظاهر به دعا و هياهو بشود.

﴿وَاذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلَا تَكُنْ مِنَ الْغَافِلِينَ؛ پروردگارت را در دل خود، از روی تضرع و خوف، آهسته و آرام، صبحگاهان و شامگاهان، یاد کن؛ و از غافلان مباش!﴾(اعراف:۲۰۵)

﴿ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ؛ پروردگار خود را به زارى و نهانى بخوانيد كه او از حدگذرندگان را دوست نمى‌دارد.﴾(اعراف:۵۵)

پيامبر خدا (ص) بهترين ياد كردن [از خدا]، ياد كردن نهانى است. آن شب كه مرا به آسمان بردند ، ... به من ندا دادند كه : « ... اى محمّد ! هر گاه كسى از امّتت غم هايش بسيار شد ، نهانى مرا بخواند».

تضرع و خشوع

.

۴۱ احزاب. ذکر کثیر

آداب دعا در روایات

برای دعا کردن آداب زیادی در روایات وارد شده است. از جمله دعا كردن با حالت خضوع و تذلّل، به زبان آوردن حاجت، تكرار كردن دعا و پا فشارى نمودن بر خواسته، اخلاص در دعا و توجه به ذات حق تعالى با همه وجود و روى‌گردانى از غير او، توسل جستن به محمّد و آل محمّد (ص) و درود فرستادن بر ايشان در آغاز، ميان و پايان دعا، ستايش و ثنا گفتن خداوند متعال و اعتراف به تقصيرات خود در مقام بندگى و استغفار از آنها قبل از دعا، تحصيل معرفت صحيح به خداوند متعال، قصد تقرب داشتن از دعا، حسن ظن داشتن به اجابت از جانب خداوند، دعا كردن با آرامش قلب و سكون اعضا و جوارح و پرهيز از شتابزدگى و نداشتن دغدغه‌اى جز دعا در محضر پروردگار، بلند نكردن صدا هنگام دعا و در خلوت دعا كردن، انصاف داشتن در دعا، به معناى خواستن آنچه كه بر حسب شأن او برايش روا است.

مطالعه بیشتر

• دعا در قرآن، سید کمال حیدری، ترجمه محمد علی سلطانی، انتشارات سخن.
• عبادت و دنیا، مرتضی مطهری، انتشارات صدرا.