اوقات نماز در قرآن

سؤال

از چه آیاتی وقت‌های سه‌گانه نماز اثبات می‌شود؟

وجوب خواندن نماز در اوقات معین در قرآن تصریح شده است: ﴿إِنَّ الصَّلَاةَ کَانَتْ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ کِتَابًا مَوْقُوتًا؛ نماز بر مؤمنان، در اوقات معین مقرر شده است.﴾(نساء:۱۰۳)

خداوند متعال در سوره اسراء (بنی اسراییل) آیه ۷۸ به اوقات سه‌گانه نمازهای روزانه واجب اشاره فرموده است: ﴿أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلی غَسَقِ اللَّیْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ…؛ نماز را از زوال خورشید (هنگام ظهر) تا نهایت تاریکی شب (= نیمه شب) بر پا دار؛ و هم چنین قرآن فجر (= نماز صبح) را.﴾

«دُلُوکِ الشَّمْسِ» هنگام ظهر را گویند و شامل وقت نماز ظهر و عصر می‌شود، و «غَسَقِ اللَّیْلِ» تا نصف شب را می‌گویند و شامل وقت نماز مغرب و عشاء می‌شود، و تنها نماز صبح می‌ماند که از آن تعبیر به «قُرْآنَ الْفَجْرِ» آورده و اشاره به وقت نماز صبح است.

آیه ۱۱۴ سوره هود ﴿وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّیْلِ؛ در دو طرف روز (= اول و آخر آن) و نخستین ساعات شب، نماز را بپا دار.﴾ این آیه نیز به وقت نماز صبح و مغرب و عشاء اشاره دارد.

در جای دیگر قرآن به نماز میانی اشاره شده است: ﴿حَافِظُوا عَلَی الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَیٰ؛ بر نمازها و نماز میانه مواظبت کنید، و خاضعانه برای خدا به پا خیزید.﴾(بقره:۲۳۸) مفسران برای نماز میانی مصادیق زیادی ذکر کرده‌اند اما منظور همان نماز ظهر است زیرا علاوه بر اینکه نماز ظهر در وسط روز انجام می‌شود، و شان نزول آیه نیز گواهی می‌دهد، روایات متعددی که از معصومین(ع) نقل شده بر آن تأکید دارند.

آیه ۱۳۰ سوره طه و آیات ۱۷ ۱۸ سوره روم. آیات ۳۹ ۴۰ سوره ق را هم برخی مفسران مربوط به نمازهای پنج‌گانه می‌دانند.

مطالعه بیشتر

• تفسیر المیزان، ج۱۹، ذیل سوره مزمل.

• تفسیر راهنما، ج۱۹، ذیل سوره مزمل.