آداب پس از تولد فرزند
وقتی نوزادی متولد می شود، والدین چه آدابی را باید رعایت کنند؟
| تربیت فرزند |
|---|
|
سفارش بر ازدیاد نسل در قرآن و حدیث خواندن برخی سوره‌ها در دوران بارداری سن ازدواج |
آداب و سنتهایی از آغاز تولد نوزاد به بعد در سیره معصومان(ع) وارد شده است. خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد، خوراندن تربت امام حسین(ع)، پوشاندن نوزاد با لباس سفید، انتخاب نام نیکو، ختنه، صدقه و عقیقه برای نوزاد از مهمترین این آداب هستند. عمل به این سنت ها، زمینه‌های مساعد تربیتی را در فرزند به وجود می‌آورد.
سیره معصومان پس از تولد فرزند
۱. خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد: پیامبر(ص) و ائمه(ع) پس از تولد هر فرزند، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه می‌گفتند. گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد تازه متولد شده علاوه بر اینکه از سنت‌های اسلام است و اثاری برای این کار نقل شده است از جمله؛ دوری شیطان از کودک، محفوظ ماندن کودک از دیوانگی، پیسی و غش.[۱]
۲. تحنیک یا کام برداشتن: از دیگر آدابی که معصومین(ع) در آغاز تولد فرزند رعایت کرده‌اند، برداشتن کام نوزاد است. کام برداشتن بدین معناست که مقداری خرما، شیرینی یا چیز دیگری را نرم و ملایم کرده، به صورت مایع درآورند و آن را در حلق کودک بریزند. خوب است که عمل تحنیک به دست بزرگان دین، افراد صالح و با تقوا انجام پذیرد. این، در جای خود امر بسیار خوبی است و چون هنگام عمل تحنیک، خوب است که برای کودک دعا کنند، دعای بزرگان برای کودک تأثیر معنوی فراوانی خواهد داشت.[۲]
۳. خوراندن تربت امام حسین(ع): امام باقر(ع) فرمودند: «به بچه‌های خود پس از تولدشان، آب رودخانه فرات و تربت امام حسین(ع) را بخورانید و اگر دسترسی به آنها نباشد، از آب باران استفاده کنید.[۳]
۴. پوشش نوزاد: پیامبر(ص) و ائمه(ع) به پوشش کودک، به ویژه در آغاز تولّد، اهمیت فراوانی می‌دادند. تأکید بر پوشاندن لباس سفید بر کودک و نهی از پوشاندن لباس زرد بر او، اهمیّت و تأثیر رنگ لباس بر کودک است. امروزه در روان‌شناسی رنگ‌ها نیز تأثیر رنگ‌ها بر حالات روحی ـ روانی انسانها به اثبات رسیده است.[۴]
۵. انتخاب نام نیک: در سیره معصومین(ع) انتخاب نام نیکو و زمان آن مورد تأکید واقع شده است. در مورد زمان انتخاب نام باید گفت که در سیره معصومین، زمان نام گذاری قبل از تولد می‌باشد. اگر به بعد از تولد واگذار شده باشد، تا روز هفتم بهتر است نامگذاری صورت گیرد. در مورد انتخاب نام هم باید سعی شود نام‌هایی انتخاب شود که مضامین عالی و دلنشین داشته باشد. سعی شود نام‌هایی که شخصیت کودک را پائین بیاورد، گذاشته نشود. نام، نشانگر هویت و شخصیت انسان می‌باشد و برچسبی است که تا آخر زندگی با او خواهد بود و اثر تلقینی خواهد داشت. انتخاب نام بزرگان برای کودک بسیار شایسته است.[۵]
۶. عقیقه: از مهمترین آداب و سنتهایی که در رفتار و گفتار پیامبر(ص) و ائمه(ع) بر آن تأکید شده، عقیقه برای فرزند است. تأکید بر عقیقه به حدی است که بعضی از علمای شیعه و سنی به وجوب آن فتوا داده‌اند ولی اکثر علمای شیعه بر استحباب مؤکّد بودنش نظر داده‌اند. اهمیت عقیقه آنقدر زیاد است که معصومین(ع) فرموده‌اند نمی‌توان با صدقه دادن قیمت عقیقه، آن را ترک کرد. اگر در کودکی عقیقه نکنند، در بزرگی خود کودک عقیقه کند؛ و اگر کسی بمیرد و عقیقه نکند، برای او بعد از مرگ عقیقه کنند.[۶]
عقیقه، قربانی کردن یک گوسفند می‌باشد که بهتر است با گوشت آن یک مهمانی برای آشنایان ترتیب دهد. آثار بسیاری برای عقیقه کردن ذکر شده است.
۷. ختنه کردن: ختنه کردن کودک از دیگر آدابی است که در سیره معصومان(ع) در روز هفتم ولادت کودک انجام می‌شود. این کار علاوه بر آثار معنوی که در روایات ذکر شده آثار بهداشتی و جنسی دیگری نیز دارد.[۷]
۸. تراشیدن سر نوزاد و صدقه دادن به وزن موی او: از دیگر آدابی که پیامبر اکرم(ص) در روز هفتم ولادت کودک انجام می‌داد، تراشیدن سر نوزاد و صدقه دادن به وزن موی اوست.
مطالعه بیشتر
- حلیه المتقین، علامه مجلسی، انتشارات دارالهجره.
- سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت(ع)، جلد اول، تربیت فرزند، سید علی حسینی زاده پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
- ریحانه بهشتی، سیما میخبر، انتشارات نور الزهراء.
منابع
- ↑ حسینی زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر(ص) تربیت فرزند، پژوهشکده حوزه، دانشگاه، چاپ اوّل، ۱۳۸۰، ص۵۴.
- ↑ حسینی زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر(ص) تربیت فرزند، پژوهشکده حوزه، دانشگاه، چاپ اوّل، ۱۳۸۰، ص۵۷.
- ↑ کلینی، فروع کافی، ج۶، ص۲۴.
- ↑ بهشتی، ریحانه، سیما میخبر، ناشر نور الزهراء، چاپ پنجم، ۱۳۸۳، ص۱۶۶.
- ↑ حسینی زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر(ص) تربیت فرزند، ۱۳۸۰، ص۶۳.
- ↑ حسینی زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر(ص) تربیت فرزند، ۱۳۸۰، ص۶۸.
- ↑ پاک نژاد، سید رضا، اوّلین دانشگاه آخرین پیامبر، ناشر اسلامیّه، چاپ سوّم، ۱۳۶۹، ج۱۶، ص۱۶۴.