اوقات نماز در قرآن
از چه آیاتی وقت‌های سه‌گانه نماز اثبات می‌شود؟
وجوب خواندن نماز در اوقات معین در قرآن تصریح شده است: ﴿إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا؛ نماز بر مؤمنان، در اوقات معين مقرر شده است.﴾(نساء:۱۰۳)
خداوند متعال در سوره اسراء (بنی اسراییل) آیه ۷۸ به اوقات سه‌گانه نمازهای روزانه واجب اشاره فرموده است: ﴿أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ...؛ نماز را از زوال خورشید (هنگام ظهر) تا نهایت تاریکی شب (= نیمه شب) بر پا دار؛ و هم چنین قرآن فجر (= نماز صبح) را.﴾
«دُلُوكِ الشَّمْسِ» هنگام ظهر را گویند و شامل وقت نماز ظهر و عصر می‌شود، و «غَسَقِ اللَّيْلِ» تا نصف شب را می‌گویند و شامل وقت نماز مغرب و عشاء می‌شود، و تنها نماز صبح می‌ماند که از آن تعبیر به «قُرْآنَ الْفَجْرِ» آورده و اشاره به وقت نماز صبح است.[۱]
آیه شریفه ۱۱۴ سوره هود ﴿وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ؛ در دو طرف روز (= اول و آخر آن) و نخستین ساعات شب، نماز را بپا دار.﴾ این آیه نیز به وقت نماز صبح و مغرب و عشاء اشاره دارد.[۲]
در جای دیگر قرآن به نماز میانی اشاره شده است: ﴿حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَىٰ؛ بر نمازها و نماز ميانه مواظبت كنيد، و خاضعانه براى خدا به پا خيزيد.﴾(بقره:۲۳۸) مفسران برای نماز میانی مصادیق زیادی ذکر کرده‌اند اما منظور همان نماز ظهر است زيرا علاوه بر اينكه نماز ظهر در وسط روز انجام می‌شود، و شان نزول آيه نيز گواهى میدهد، روايات متعددى كه از معصومين (ع) نقل شده بر آن تاكيد دارند.[۳]
آیه ۱۳۰ سوره طه و آیه ۱۷ ۱۸ سوره روم . آیات ۳۹ ۴۰ سوره ق را هم برخی مفسران مربوط به نمازهای پنچ گانه می‌دانند.
مطالعه بیشتر
۱. تفسیر المیزان، ج۱۹، ذیل سوره مزمل.
۲. تفسیر راهنما، ج۱۹، ذیل سوره مزمل.