عدم منافات عزاداری برای امام حسین(ع) با اسلام

سؤال

آیین‌های عزاداری بدعتی است برگرفته از مسیحیت و ساخته دست استعمار و یهود برای تخریب چهره دین و بدون پشتوانه شرعی، موجب وهن اسلام و امری ناسازگار با توحید در عبادت است.

درگاه‌ها

عزاداری از منظر روایات

پیامبر اکرم در موارد بسیاری با سخنان و سیره عملی خود گریه و نوحه بر میت و شهید را امضا نموده است؛ مثلاً در مرگ ابراهیم فرزند خودش پیامبر گریه کرد وقتی که از حضرت سؤال کردند فرمود: «چشمها اشک می‌ریزد و قلب می‌سوزد اما آنچه خدا را به خشم آورد نمی‌گوییم» یا در شهادت حضرت حمزه عموی پیامبر که در احد به شهادت رسید پیامبر شدیداً گریه کرد. و هنگامی که به مدینه برگشت دید زنهای انصار بر کشته‌گان-شان گریه می‌کنند، حضرت فرمود: (اما حمزه گریه کننده و عزادار ندارد). انصار با شنیدن این کلام و آن گریه پیغمبر (صلی‌الله علیه و آله) به زنهایشان دستور دادند که بروند بر حمزه گریه کنند و آنها رفتند خانه پیغمبر بر حمزه گریه کردند. پیغمبر در حق آنها دعا کرد و فرمود: «خدا از شما و اولاد شما راضی باشد» علاوه بر همه اینها در منابع شیعه روایاتی بسیاری داریم که اولین گریه کننده بر امام حسین، شخص پیغمبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) بوده است. مانند روایتی که می‌گوید: «روز ولادت امام حسین بعد از آنکه رسول اکرم توسط جبرئیل از کشته شدن امام حسین (علیه‌السلام) آگاه شد گریه کرد و در جواب کسی که از سبب گریه سؤال کرده بود، فرمود: گریه می‌کنم بر فرزندم حسین که گروهی باغیه‌ای کافر از بنی امیه او را می‌کشند». و روایاتی دیگر از این قبیل. البته اینها تنها روایاتی است که از رسول اکرم نقل شده و گرنه روایات منقول از ائمه دیگر مانند امام باقر، امام صادق، امام رضا و سایر ائمه که صریحاً به دوستان و پیروان خود، دستور برپائی مراسم عزاداری و گریه داده‌اند بسیار زیادند که به علت طولانی نشدن پاسخ از ذکر آنها خورداری می‌شود.

از مجموع آنچه که ذکر شده، هر انسان منصفی به مشروعیت و بلکه استحباب و مطلوب بودن مسئله عزاداری شهدای کربلا از نظر سنت پیامبر و ائمه دین به خوبی پی می‌برد. اینکه شیعیان هرساله مجالس عزاداری و سوگواری بر امام شهید خود را برپا کرده و از مقام، منزلت و رشادت آنحضرت که در راه حق و عدالت از جان خود و یارانش گذشت؛ تجلیل و تکریم می‌کنند و از دشمنانش بیزاری می‌جویند، نه تنها هیچ منافاتی با توحید و مبانی دین اسلام ندارد بلکه موافق با مبانی دین اسلام است؛ بنابراین عزاداری بر شهدای کربلا نه تنها ناشی از بدعت، تقلید از مسیحیت، یهود، استعمار و … نیست بلکه ناشی از متن دین و سنت پیامبر و سایر امامان معصوم هست؛ زیرا خود آنحضرت مشوق عزاداری و گریه بر شهادت عمویش حضرت حمزه و نوه گرامیش حضرت امام حسین بوده و با سخن و سیره عملی خود اینگونه مراسم‌ها را مورد تأیید و امضا قرار داده است. پس چگونه می‌توان ادعا کرد که عزاداری بر نوه و نور چشم آن حضرت که خودش فرمود: «حُسَینٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَینٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَینا» بدعت و بر خلاف دستورات شرع و سنت پیامبر است؟!.

فایده و مصلحت عزاداری

از نظر عقلی نیز هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که گریه و عزاداری بر خلاف منطق عقل و گزاره‌های عقلی است زیرا حکم عقل نسبت به حسن و قبح یک امری، دائر مدار مصلحت و مفسده‌ای است که در ماهیت آن امر قرار داشته و در سرنوشت و سیر تکاملی انسان تأثیر گذار است. اما مراسم سوگواری بر سالار شهیدان چنان‌که هم تجربه ثابت کرده است و هم از بیانات شرع استفاده می‌شود، در ماهیت خود مصلحت زا، سازنده و حیات بخش بوده و هست. همواره باعث بیداری غافلان، اصلاح بدکاران، ایجاد امید و تابش نور ایمان در قلبهای پاک و بی‌آلایش گردیده و موجب پیوند جانهای تشنه با روح بلند حسین بن علی و یاران مخلصش می-گردد. اینها مصالح و فوائدی است که عقل هیچ عاقلی نمی‌تواند آنرا انکار کرده و در ستیز با آن در آید. هرساله بدون هیچگونه دعوت و تبلیغ رسمی در ایام محرم و عاشورا میلیون‌ها انسان به صورت خود جوش به صحنه می‌آید و از مال و جان خود هزینه می‌کند تا یاد و خاطره آن امام شهید را زنده نگه دارد و از مکتب عاشورائی وی درسهای، ایمان، راستی، عدالت‌خواهی، شجاعت، شهادت و … را بیاموزند. آیا اینها بر خلاف عقل است؟! افزون بر همه اینها از نظر انسان‌شناسی، گریه و زاری بر فقدان عزیزان و مصائبی که برای انسان پیش می‌آید، از امور فطری و غریزی انسان است که هر آدم سالم المزاجی آنرا در طبیعت خود دارد. به گفته استاد مطهری: «گریه ظاهراً از مختصات انسان است. حیوانات دیگر لذت و رنج دارند، سرور و اندوه نیز دارند، اما خنده و گریه ندارند. خنده و گریه مظهر شدیدترین احساسات انسان می‌باشند. آن چیزی که ما در عرف امروز آن را «احساسات» می‌خوانیم از مختصات انسان است، و خنده و گریه مظهر شدیدترین حالات احساسی انسان. در حال گریه و رقّت و هیجان خاص آن، انسان بیش از هر حالت دیگر خود را به محبوبی که برای او می‌گرید نزدیک می‌بیند، و در حقیقت در آن حال است که خود را با او متحد می‌بیند… گریه بیشتر جنبه از خود بیرون آمدن و خود را فراموش کردن و با محبوب یکی شدن دارد». و هیچ عقل سلیمی هرگز به ستیز این امور فطری نمی‌رود و آنهارا انکار نمی‌کند مگر عقلهای مریض و علیلی که در اثر شبهات و نادانی، سلامت خود را از دست داده باشد. به قول استاد مطهری: «شهید حماسه آفریده است و گریه بر شهید، شرکت در حماسه او و هماهنگی با روح او و موافقت با نشاط او و حرکت در موج اوست».