حدیث پاک‌کننده و مسجد بودن زمین

سؤال

حدیث «جُعِلَتْ لِیَ الْأَرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً ...» از پیامبر(ص) در مورد مهر چه مفهومی دارد و منبع آن چیست؟

حدیث «جُعِلَتْ لِیَ الْأَرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً...» که از نبی اکرم(ص) منقول است، بیش از ۱۰۰ مرتبه در کتب مختلف فقهی، حدیثی، اصولی آورده شده است. از جمله در کتاب‌های؛ بحارالانوار، خصال و امالیشیخ صدوق و همچنین وسائل‌الشیعه به صورت‌های مختلف و با عبارات گوناگون نقل شده است.

این حدیث به طوری که از کتب فقهی و حدیثی بر می‌آید، در سه باب و تحت سه موضوع مورد استفاده واقع شده است: الف: در مبحث تیمم. ب: در مورد وجوب سجده بر زمین. ج: امکان اقامه نماز در هر جایی.

بنابراین می‌شود از این حدیث جواز سجده بر تمام زمین و هر آنچه از آن می‌روید را استفاده کرد. چه از خاک باشد و چه از سنگ و… همینطور «مُهر» هم که از جنس خاک می‌باشد داخل در مضمون حدیث می‌شود.

کلمه مسجداً که در روایت آمده به معنی «سجده‌گاه» می‌باشد؛ و مفهوم حدیث شریف چنین می‌شود: زمین برای من به عنوان سجده‌گاه قرار داده شده و در موقع نماز می‌توانم پیشانی خودم را بر آن‌ها بگذارم و هم‌چنین تمام زمین برای من پاک کننده قرار داده شده تا در صورتی که نتوانم وضو بگیرم از آن برای نماز استفاده کنم.

مطالعه بیشتر

۱. بحارالانوار، ج۱۶، ص۳۱۳، و ج۷۷، ص۱۴۷.

۲ وسائل الشیعه، ج۲ و ۳ و ۵.

۳. مستدرک الوسائل، ج۲.