آداب مهمان‌داری: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۵۳

سؤال

از نظر اسلام پذیرایی از میهمان از لحظه ورود تا خروج چگونه باید باشد؟

برخی از آداب مهمانداری چنین است:

دعوت با رضایت: دعوت دیگران به مهمانی باید با رضایت قلبی باشد؛ بنابراین تعارف کردن درحالی که شخص قدرت پذیرایی ندارد یا دوست ندارد آن شخص به خانه وی بیاید، غلط است.
استقبال و خوش آمدگویی: یکی از آداب مهمانداری استقبال از مهمان و خوش آمدگویی به او هنگام ورود است. گرفتن لوازم و اسباب شخصی او و روبرو شدن با لبخند و خوشرویی نیز از رفتارهای پسندیده میزبان در حق مهمان است.^[۱]
به کار نگرفتن مهمان: بر پایه روایتی از امام صادق(ع) یکی از وظایف میزبان این است که مهمان را به کار نگیرد؛ به گفته او، به کار گرفتن مهمان ظلم به او است.
آماده کردن غذای مورد علاقه مهمان: بر اساس روایتی از پیامبر اسلام(ص) کسی که غذای مورد علاقه برادر دینی‌اش را فراهم کند، مورد آمرزش خدا است و خدا او را مسرور می‌کند. همچنین میزبان نباید از مهمان بپرسد غذا خورده است یا نه؟ زیرا ممکن است مهمان به دلیل خجالتی بودن یا ملاحظه حال میزبان با وجود گرسنه بودن بگوید غذا خورده است.
غذا خوردن با مهمان: از وظایف میزبان این است که همراه مهمانش غذا بخورد و از غذا دست نکشد تا همه مهمان‌ها سیر شوند و کنار بکشند؛ چون ممکن است بعضی از مهمانها کمرو باشند و در صورت غذا نخوردن صاحبخانه از غذا خوردن دست بکشند، در حالی که هنوز سیر نشده‌اند.
خدمت کردن به مهمان: مانند اینکه رختخواب او را برای خواب آماده کند، یا لباس‌های او را آماده کند، یا کفش‌های او را جفت کرده و جلو او بگذارد.
حفظ آبروی مهمان: حفظ آبروی مهمان بر میزبان واجب است؛ بنابراین اگر به عیب مهمان پی برد، باید آبروی او را حفظ کرده و برای دیگران بازگو نکند.
طعنه نزدن به مهمان: اگر مهمان دچار گناه یا رفتار ناشایستی است، نباید میزبان او را سرزنش کند. حتی اگر مهمان مؤمن نباشد، نباید از ایمان او ایراد گرفت و او را ناراحت کرد؛ چون مهمانی دادن به خاطر دینداری افراد نیست. هر چند اولویت در مهمانی با کسانی است که باتقوا و مؤمن باشند.
دفاع کردن از مهمان: وقتی کسی به مهمانی دیگری می‌رود مانند این است که از نظر جان و مال به او پناه آورده و میزبان نیز با قبول کردن او، پناهش داده است؛ بنابراین دفاع از جان و مال او به حکم عقل لازم است.
درباره مطالبی که مهمان دوست دارد صحبت کند؛ مگر چیزی که نافرمانی خدا و غیبت و بدگویی از مردم باشد.
در حضور مهمان از کمبود و مشکلات زندگی صحبت نکند.
اگر صحبت‌های مهمان باب میلش نبود، خود را ناراحت نشان ندهد؛ بلکه با ظرافت موضوع بحث را عوض کند.
در حضور او با خانواده خود مجادله نکند.
بعد از سه روز مهمان را مثل اعضاء خانه در نظر بگیرد و برایش خود را به تکلف نیندازد. در مهمانی بهتر است مهمان از سه روز بیشتر نماند اما اگر ماند آن مدت اضافی برای صاحب خانه به عنوان صدقه محسوب می‌گردد.
بدرقه کردن مهمان تا در منزل: خوب است میزبان مهمان را موقع رفتن او تا در منزل بدرقه کند و از توفیق میزبان بودن اظهار خوشحالی کند و آرزو کند مهمان دوباره به منزل آنها بیاید. آماده کردن غذا و راحله بین راه و گرفتن سوغاتی‌های محل برای او، از دیگر آداب مهمانداری شمرده شده است.

معرفی منابع برای مطالعهٔ بیشتر:

محدثی، جواد، اخلاق معاشرت، قم: بوستان کتاب قم، ۱۳۹۰ش.
مکارم شیرازی، ناصر، آداب معاشرت در اسلام، قم: مدرسه امام علی‌ابن ابیطالب(ع)، ۱۳۹۳ش.

منابع

↑ محمدی، نور مراد، مهمانداری در اسلام، ناشر مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۴۸.

[1] محمدی، نور مراد، مهمانداری در اسلام، ناشر مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۴۸.

[۱]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 {{پاسخ}}
+برخی از آداب مهمانداری چنین است:
-استقبال و خوش آمدگویی: یکی از آداب میهمانداری استقبال از مهمان و خوش آمدگویی به او هنگام ورود است. گرفتن لوازم و اسباب شخصی او و روبرو شدن با لبخند و خوشرویی نیز از رفتارهای پسندیده میزبان در حق مهمان است.<ref>محمدی، نور مراد، مهمانداری در اسلام، ناشر مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۴۸.</ref>
+* دعوت با رضایت: دعوت دیگران به مهمانی باید با رضایت قلبی باشد؛ بنابراین تعارف کردن درحالی که شخص قدرت پذیرایی ندارد یا دوست ندارد آن شخص به خانه وی بیاید، غلط است.
+* <br />استقبال و خوش آمدگویی: یکی از آداب مهمانداری استقبال از مهمان و خوش آمدگویی به او هنگام ورود است. گرفتن لوازم و اسباب شخصی او و روبرو شدن با لبخند و خوشرویی نیز از رفتارهای پسندیده میزبان در حق مهمان است.<ref>محمدی، نور مراد، مهمانداری در اسلام، ناشر مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۴۸.</ref>
-به کار نگرفتن مهمان: بر پایه روایتی از امام صادق(ع) یکی از وظایف میزبان این است که مهمان را به کار نگیرد؛ به گفته او، به کار گرفتن مهمان ظلم به او است.
+* به کار نگرفتن مهمان: بر پایه روایتی از امام صادق(ع) یکی از وظایف میزبان این است که مهمان را به کار نگیرد؛ به گفته او، به کار گرفتن مهمان ظلم به او است.
+* آماده کردن غذای مورد علاقه مهمان: بر اساس روایتی از پیامبر اسلام(ص) کسی که غذای مورد علاقه برادر دینی‌اش را فراهم کند، مورد آمرزش خدا است و خدا او را مسرور می‌کند. همچنین میزبان نباید از مهمان بپرسد غذا خورده است یا نه؟ زیرا ممکن است مهمان به دلیل خجالتی بودن یا ملاحظه حال میزبان با وجود گرسنه بودن بگوید غذا خورده است.
-آماده کردن غذای مورد علاقه مهمان: یکی از آداب میهماناین است که از مهمان پرسیده شود که غذای مورد علاقه اش چیست. اگر توانست، برایش تهیه نماید در غیر این صورت از او عذر خواهی کند.
+* غذا خوردن با مهمان: از وظایف میزبان این است که همراه مهمانش غذا بخورد و از غذا دست نکشد تا همه مهمان‌ها سیر شوند و کنار بکشند؛ چون ممکن است بعضی از مهمانها کمرو باشند و در صورت غذا نخوردن صاحبخانه از غذا خوردن دست بکشند، در حالی که هنوز سیر نشده‌اند.
+* خدمت کردن به مهمان: مانند اینکه رختخواب او را برای خواب آماده کند، یا لباس‌های او را آماده کند، یا کفش‌های او را جفت کرده و جلو او بگذارد.
-پرسش از مهمان این حسن را دارد که اگر غذایی برای او ضرر دارد یا پزشک او را از خوردن آن منع کرده است، تهیه نگردد و در عوض غذایی که باب میل مهمان است، یا برای او ضرر ندارد آماده شود.
+* حفظ آبروی مهمان: حفظ آبروی مهمان بر میزبان واجب است؛ بنابراین اگر به عیب مهمان پی برد، باید آبروی او را حفظ کرده و برای دیگران بازگو نکند.
+* طعنه نزدن به مهمان: اگر مهمان دچار گناه یا رفتار ناشایستی است، نباید میزبان او را سرزنش کند. حتی اگر مهمان مؤمن نباشد، نباید از ایمان او ایراد گرفت و او را ناراحت کرد؛ چون مهمانی دادن به خاطر دینداری افراد نیست. هر چند اولویت در مهمانی با کسانی است که باتقوا و مؤمن باشند.
-پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند: کسی که غذای مورد علاقه برادر دینی اش را فراهم کند مورد آمرزش خداست و خدا او را مسرور می‌نماید.
+* دفاع کردن از مهمان: وقتی کسی به مهمانی دیگری می‌رود مانند این است که از نظر جان و مال به او پناه آورده و میزبان نیز با قبول کردن او، پناهش داده است؛ بنابراین دفاع از جان و مال او به حکم عقل لازم است.
+* درباره مطالبی که مهمان دوست دارد صحبت کند؛ مگر چیزی که نافرمانی خدا و غیبت و بدگویی از مردم باشد.
-نباید از مهمان پرسید غذا خورده است یا نه: یکی دیگر از وظایف میزبان این است که بدون اینکه از مهمان سؤالی کند، هر غذایی که در خانه باشد برای او بیاورد تا او میل کندو اگر غذا خورده آن را بردارد؛ چون بعضی از مهمانها کم‌رو هستند و اگر از آنها پرسیده شود که غذا خورده‌اند یا نه، می‌گویند آری در حالی که ممکن است بسیار هم گرسنه باشند.
+* در حضور مهمان از کمبود و مشکلات زندگی صحبت نکند.
+* اگر صحبت‌های مهمان باب میلش نبود، خود را ناراحت نشان ندهد؛ بلکه با ظرافت موضوع بحث را عوض کند.
-غذا را هر چه زودتر برای مهمان آماده کند. مهمان وقتی از راه می‌رسد مخصوصاً اگر مسافر باشد غالباً خسته و گرسنه است هم نیاز به غذا دارد و هم استراحت؛ لذا باید هر چه زودتر غذای او را آماده کرد تا بتواند استراحت کند. برای این کار لازم نیست غذای مفصل درست کنند بلکه هر غذایی که آماده و دم دست باشد را برای او فراهم کند.
+* در حضور او با خانواده خود مجادله نکند.
+* بعد از سه روز مهمان را مثل اعضاء خانه در نظر بگیرد و برایش خود را به تکلف نیندازد. در مهمانی بهتر است مهمان از سه روز بیشتر نماند اما اگر ماند آن مدت اضافی برای صاحب خانه به عنوان صدقه محسوب می‌گردد.
-غذا خوردن با مهمان: یکی دیگر از وظایف میزبان این است که همراه مهمانش غذا بخورد و از غذا دست نکشد تا همه مهمانها سیر شوند و کنار بکشند چون ممکن است بعضی از مهمانها کمرو باشند و در صورت غذا نخوردن صاحبخانه از غذا خوردن دست بکشند در حالی که هنوز سیر نشده‌اند.
+* بدرقه کردن مهمان تا در منزل: خوب است میزبان مهمان را موقع رفتن او تا در منزل بدرقه کند و از توفیق میزبان بودن اظهار خوشحالی کند و آرزو کند مهمان دوباره به منزل آنها بیاید. آماده کردن غذا و راحله بین راه و گرفتن سوغاتی‌های محل برای او، از دیگر آداب مهمانداری شمرده شده است.
-علت دیگر این که مهمان فکر بدی در رابطه با غذا نکند چون ممکن است مهمان فکر کند که غذا اشکالی داشته یا عیب و ایرادی داشته که میزبان همراه او غذا نخورده است. غذا خوردن با مهمان علاوه بر اینکه موجب نزدیکی دلها می‌شود و سوء ظن را از بین می‌برد موجب رضایت و دوستی خدا و رسول می‌شود و این پاداشی بسیار بزرگ است.
-خدمت کردن به مهمان: یکی دیگر از وظایف میزبان این است که کمر به خدمت مهمان ببندد و کارهای او را انجام دهد. مثلاً قبل از غذا برای او آب آماده کند، دستش را بشوید، رختخواب او را برای خواب آماده کند لباسهای او را آماده کند و کفش‌های او را جفت کرده و جلو او بگذارد.
-حفظ کردن آبروی مهمان: حفظ آبروی مهمان بر یکدیگر واجب است و اگر کسی به عیب برادر دینی اش پی برد، باید آبروی او را حفظ کند و عیب او را برای دیگران ابراز نکند.
-یکی از جاهایی را که معمولاً انسان به بعضی از عیوب برادر مؤمنش پی می‌برد و بر آنها آگاهی می‌یابد وقتی است که او برای مهمانی به منزل برادر دینی اش می‌رود چون در این اوقات مؤمنان بیشتر با یکدیگر انس می‌گیرند از این رو بر اسرار و عیوب یکدیگر مطلع می‌شوند.
-۹. دل و زبانش یکی باشد. کسی که برادر دینی اش را به مهمانی دعوت می‌کند یا به او تعارف می‌کند برای غذا خوردن به منزل او برود باید حتی المقدور قدرت پذیرایی داشته باشد و اگر خدای نخواسته برای خودنمایی تعارف کند و گمان کند با تعارف کسی به مهمانی اش نمی‌رود کاری بسیار زشت و ناپسند انجام داده است چون دعوت باید با رضایت کامل باشد. تا مورد قبول خداوند عزیز قرار گیرد. اگر کاری یک ذره با ریا همراه باشد، آن عمل را خداوند قبول نمی‌کند.
-اگر دوست ندارد کسی مهمان او شود یا قدرت پذیرایی ندارد، نباید به کسی تعارف و در ظاهر، دیگران را دعوت کند. اگر نیت انسان با عمل او فرق داشته باشد، آن عمل مقبول نیست و هیچ گونه ثمره ای برای او ندارد و فردای قیامت همین عمل وبال گردنش خواهد شد و عذابی دردناک در انتظار اوست.
-طعنه نزدن به مهمان: اگر مهمان اخلاق به خصوصی دارد یا عیبی در او هست که اگر کسی آن عیب را به رخش بکشد ناراحت می‌شود، میزبان نباید کوچک‌ترین اشاره ای به آن بکند. حتی اگر مهمان مؤمن نباشد، نباید از ایمان او ایراد گرفت؛ و او را ناراحت کرد. چون مهمانی دادن به خاطر دینداری افراد نیست هر چند اولویت در مهمانی با کسانی است که متقی و مؤمن باشند.
-دفاع کردن از مهمان: وقتی کسی به مهمانی دیگری می‌رود مانند این است که از حیث جان و مال به او پناه آورده و میزبان با قبول کردن او پناهش داده است دفاع از جان و مال پناهنده به حکم عقل لازم است. (زشتی عدم حمایت از مهمان و بی وفایی به او به وضوح در قضیه کربلا و حضرت مسلم مشخص است)
-درباره مطالبی که مهمان دوست دارد صحبت کند (مگر چیزی که نافرمانی خدا و غیبت و بدگویی از مردم باشد).
-در حضور مهمان از کمبود و مشکلات زندگی صحبت نکند.
-در بین سخنان او حرف نزند.
-اگر صحبت‌های مهمان باب میلش نبود، خود را ناراحت نشان ندهد (با ظرافت موضوع بحث را عوض کند).
-در حضور او با خانواده خود جربحث نکند.
-خود را خوشحال و مسرور نشان دهد. (به روایات و سیره اهل بیت در مهمانداری توجه داشته باشید و بدانید مورد رحمت خدا هستید).
-بعد از سه روز مهمان را مثل اعضاء خانه در نظر بگیرد و برایش خود را به تکلف نیندازد. در مهمانی بهتر است مهمان از سه روز بیشتر نماند اما اگر ماند آن مدت اضافی برای صاحب خانه به عنوان صدقه محسوب می‌گردد.
-بدرقه کردن مهمان تا در منزل: خوب است میزبان مهمان را موقع رفتن او تا در منزل بدرقه کند و ضمن خداحافظی، از توفیق میزبان بودن اظهار خوشحالی کند و آرزو کند مهمان دوباره به منزل آنها بیاید تا صمیمیت آنها زیادتر شود اما زاد و راحله را برای مهمان فراهم کند و از سوغاتی‌های محل برای او بخرد و او را برای دفعات بعد نیز به مهمانی دعوت کند و خود نیز به دیدن و مهمانی او برود.
 <span></span>