ایام زیارت خاصه امام رضا(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۳۸

سؤال

منظور از ایام زیارت خاصه امام رضا (ع) چیست؟

ایام زیارت خاصه امام رضا(ع)، به‌جهت تأکیدی است که در این ایام برای زیارت امام رضا(ع) انجام گرفته شده است. زیارت ائمه معصوم در همه‌ی زمان‌ها ثواب دارد، اما در برخی زمان‌ها ثواب بیشتری بر زیارت آن نقل شده است.

ماه رجب

ماه رجب از ایام خاص زیارت امام رضا است. از امام جواد (ع) روایت شده که به زیارت امام رضا(ع) در ماه رجب توصیه کرده‌اند.^[۱] علامه مجلسی طبق این روایت، زیارت امام رضا در ماه رجب را مستحب مؤکد می‌داند.^[۲] برخی دیگر از علما نظیر میرداماد و شیخ ابراهیم کفعمی زیارت در این ماه را مستحب و مورد تأکید دانسته‌اند.^[۳]^[۴]

روز ۲۳ ذی القعده

سید بن‌ طاووس در کتاب اقبال الاعمال، روز ۲۳ ذی القعده را روز مستحب زیارت امام رضا دانسته است.^[۵] شیخ عباس قمی نیز بر اساس کلام سید بن طاووس، زیارت امام هشتم در این روز را سنت دانسته است.^[۶]

روز دحو الأرض (۲۵ ذی القعده)

میرداماد یکی از آداب روز دحو الأرض را زیارت امام رضا می‌داند.^[۷] شیخ عباس قمی نیز این کلام میرداماد را نقل کرده است.^[۸]

برخی از ایام سال

مرحوم مجلسی موارد زیر را از بهترین روزهای زیارتی امام رضا می‌داند:

روزهای مقدس اسلامی
روز ولادت امام رضا(۱۱ ذی‌القعده)
روز شهادت امام رضا(آخر یا ۱۷ صفر یا ۲۴ رمضان)
روزی که مردم با ایشان برای خلافت، بیعت کردند. ( ۱ یا ۶ رمضان)^[۹]

برخی ایام هفته

سیدبن‌طاووس روز چهارشنبه را روز زیارتی چهار امام معصوم از جمله امام رضا معرفی کرده است. همچنین زیارت‌نامه‌ای‌ مختصر برای این امامان در این روز نقل شده است.^[۱۰]

منابع

↑ شیخ کلینی، الکافی، دار الکتب الإسلامیة، چ۴، تهران، ۱۴۰۷ق، ج‏۴، ص۵۸۴؛ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا علیه السلام‏، نشر جهان، چ۱، تهران، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۵۷؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، دار الکتب الاسلامیة، چ۴، تهران، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۸۳.
↑ محمد باقر مجلسی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، دار الکتب الإسلامیة، چ۲، تهران، ۱۴۰۴ق، ج‏۱۸، ص۳۱۲
↑ میرداماد، رساله اربعة ایام، دبیرخانه کنگره آقا حسین خوانساری، چ۱، قم، ۱۳۷۷ش، ص۵۳
↑ شیخ ابراهیم کفعمی، البلد الامین و الدرع الحصین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، چ۱، بیروت، ۱۴۱۸ق، ص۲۶۸.
↑ سید بن طاوس، اقبال الاعمال، دار الکتب الاسلامیة، چ۲، تهران، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۱۰
↑ شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، قم، ص۲۴۷
↑ میرداماد، رساله اربعة ایام، ص۵۲
↑ شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص۲۵۰
↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج‏۹۹، ص۴۳
↑ سید بن طاوس، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، دارالرضی، چ۱، قم، ۱۳۳۰ق، ص۳۵

[1] شیخ کلینی، الکافی، دار الکتب الإسلامیة، چ۴، تهران، ۱۴۰۷ق، ج‏۴، ص۵۸۴؛ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا علیه السلام‏، نشر جهان، چ۱، تهران، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۵۷؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، دار الکتب الاسلامیة، چ۴، تهران، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۸۳.

[2] محمد باقر مجلسی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، دار الکتب الإسلامیة، چ۲، تهران، ۱۴۰۴ق، ج‏۱۸، ص۳۱۲

[3] میرداماد، رساله اربعة ایام، دبیرخانه کنگره آقا حسین خوانساری، چ۱، قم، ۱۳۷۷ش، ص۵۳

[4] شیخ ابراهیم کفعمی، البلد الامین و الدرع الحصین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، چ۱، بیروت، ۱۴۱۸ق، ص۲۶۸.

[5] سید بن طاوس، اقبال الاعمال، دار الکتب الاسلامیة، چ۲، تهران، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۱۰

[6] شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، قم، ص۲۴۷

[7] میرداماد، رساله اربعة ایام، ص۵۲

[8] شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص۲۵۰

[9] علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج‏۹۹، ص۴۳

[10] سید بن طاوس، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، دارالرضی، چ۱، قم، ۱۳۳۰ق، ص۳۵

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 منظور از ایام زیارت خاصه امام رضا (ع) چیست؟
 {{پایان سوال}}
-زیارت ائمه معصومین در همه زمان‌ها مفید است اما برخی از ایام هستند که زیارت در آن مورد تأکید بیشتری واقع شده است. زیارت امام رضا (ع) نیز در بعضی روزها اهمیت بیشتری دارد که در ادامه به روزهای مخصوص زیارتی آن حضرت اشاره می‌شود:
+'''ایام زیارت خاصه امام رضا(ع)'''، به‌جهت تأکیدی است که در این ایام برای زیارت امام رضا(ع) انجام گرفته شده است. [[زیارت ائمه(ع) با معرفت|زیارت ائمه معصوم]] در همه‌ی زمان‌ها ثواب دارد، اما در برخی زمان‌ها ثواب بیشتری بر زیارت آن نقل شده است.
-== ماه رجب ==
+'''ماه رجب'''
-یکی از ایام خاص زیارت امام رضا، ماه رجب است. در این رابطه «محمد بن سلیمان دیلمی» نقل می‌کند: «از امام جواد علیه‌السلام پرسیدم: مردی حج واجب و عمره را به جا آورد، به مدینه رفت و قبر پیغمبر(ص) را نیز زیارت کرد، بعد خدمت شما آمد و شما را زیارت کرد، در حالی‌که عارف به حق شما بود و می‌دانست که تو حجت خدایی بر خلق او، سپس به کربلا رفت و قبر حسین علیه‌السلام را زیارت کرد و نیز قبر موسی بن جعفر علیه‌السلام را زیارت کرد و برگشت به سوی سرزمین خود. سال بعد هم شرایط رفتن به حج برایش را دارد، آیا در این سال، حج بهجا آورد یا برود به خراسان به زیارت قبر پدر بزرگوارت؟ کدام افضل است؟حضرت فرمودند: زیارت پدرم امام رضا علیه‌السلام افضل است، البته باید زیارت آن حضرت در ماه رجب باشد؛ سزاوار نیست در این زمان انجام شود، چون حکومت به خاطر آن از ما و شما بدگویی می‌کند.»<ref>شیخ کلینی، الکافی، دار الکتب الإسلامیة، چ4، تهران، 1407ق، ج‏4، ص584؛ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا علیه السلام‏، نشر جهان، چ1، تهران، 1378ق، ج2، ص257؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، دار الکتب الاسلامیة، چ4، تهران، 1407ق، ج6، ص83.</ref>
-علامه مجلسی طبق این روایت، زیارت امام رضا در ماه رجب را مستحب مؤکد می‌داند.<ref>محمد باقر مجلسی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، دار الکتب الإسلامیة، چ2، تهران، 1404ق، ج‏18، ص312</ref> میرداماد نیز می‌نویسد: «زیارت آن حضرت (امام رضا) در روز اول ماه رجب بسیار مورد تأکید و مورد توجه است.»<ref>میرداماد، رساله اربعة ایام، دبیرخانه کنگره آقا حسین خوانساری، چ1، قم، 1377ش، ص53</ref> شیخ ابراهیم کفعمی می‌نویسد: «در ماه رجب، زیارت مشهد الرضا مستحب است.»<ref>شیخ ابراهیم کفعمی، البلد الامین و الدرع الحصین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، چ1، بیروت، 1418ق، ص268.</ref>
+ماه رجب از ایام خاص زیارت امام رضا است. از امام جواد (ع) روایت شده که به زیارت امام رضا(ع) در ماه رجب توصیه کرده‌اند.<ref>شیخ کلینی، الکافی، دار الکتب الإسلامیة، چ۴، تهران، ۱۴۰۷ق، ج‏۴، ص۵۸۴؛ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا علیه السلام‏، نشر جهان، چ۱، تهران، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۵۷؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، دار الکتب الاسلامیة، چ۴، تهران، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۸۳.</ref> [[جایگاه علامه مجلسی|علامه مجلسی]] طبق این روایت، زیارت امام رضا در ماه رجب را مستحب مؤکد می‌داند.<ref>محمد باقر مجلسی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، دار الکتب الإسلامیة، چ۲، تهران، ۱۴۰۴ق، ج‏۱۸، ص۳۱۲</ref> برخی دیگر از علما نظیر میرداماد و [[شیخ ابراهیم کفعمی]] زیارت در این ماه را مستحب و مورد تأکید دانسته‌اند.<ref>میرداماد، رساله اربعة ایام، دبیرخانه کنگره آقا حسین خوانساری، چ۱، قم، ۱۳۷۷ش، ص۵۳</ref><ref>شیخ ابراهیم کفعمی، البلد الامین و الدرع الحصین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، چ۱، بیروت، ۱۴۱۸ق، ص۲۶۸.</ref>
-== روز 23 ذی القعده ==
+'''روز ۲۳ ذی القعده'''
-سید بن‌ طاووس در اقبال الاعمال، می‌نویسد: «در بعضی از کتاب‌های علمای شیعه، دیدم که مستحب است در روز 23 ذی‌القعده از راه دور و نزدیک امام رضا علیه‌السلام را زیارت کرد.»<ref>سید بن طاوس، اقبال الاعمال، دار الکتب الاسلامیة، چ2، تهران، 1409ق، ج1، 310</ref>
-البته سید بن طاوس روایت مورد استناد در این‌باره را نقل نمی‌کند. اما طبق کلام ایشان، روز 23 ذی‌القعده روز مخصوص زیارتی امام رضا نام گرفت. شیخ عباس قمی نیز بر اساس کلام سید، زیارت امام هشتم در این روز را سنّت دانسته است.<ref>شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، قم، ص247</ref>
+سید بن‌ طاووس در [[اقبال الاعمال|کتاب اقبال الاعمال]]، روز ۲۳ ذی القعده را روز مستحب زیارت امام رضا دانسته است.<ref>سید بن طاوس، اقبال الاعمال، دار الکتب الاسلامیة، چ۲، تهران، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۱۰</ref> [[شیخ عباس قمی]] نیز بر اساس کلام سید بن طاووس، زیارت امام هشتم در این روز را سنت دانسته است.<ref>شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، قم، ص۲۴۷</ref>
-== روز دحو الأرض (25 ذی القعده) ==
+'''روز دحو الأرض (۲۵ ذی القعده)'''
-میرداماد در مورد آداب روز دحو الارض می‌نویسد: «زیارت امام رضا علیه‌السلام در این روز، افضل اعمال مستحبه است.»<ref>میرداماد، رساله اربعة ایام، ص52</ref> شیخ عباس قمی نیز این کلام میرداماد را نقل کرده است.<ref>شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص250</ref>
-== برخی از ایام سال ==
+میرداماد یکی از آداب روز دحو الأرض را زیارت امام رضا می‌داند.<ref>میرداماد، رساله اربعة ایام، ص۵۲</ref> شیخ عباس قمی نیز این کلام میرداماد را نقل کرده است.<ref>شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص۲۵۰</ref>
-مرحوم مجلسی درباره‌ بهترین روزهای زیارتی امام رضا علیه‌السلام می‌نویسد: «بدان که زیارت ایشان در روزهای مقدس اسلامی، افضل است؛ خصوصاً روزهایی که اختصاص به آن حضرت دارد؛ مثل روز ولادت ایشان در 11 ذی‌القعده و روز شهادت آن حضرت - آخر ماه صفر یا 17 صفر یا 24 ماه رمضان- و روزی که مردم با ایشان برای خلافت، بیعت کردند که روز اول ماه رمضان یا ششم ماه رمضان است.»<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج‏99، ص43</ref>
-قول مشهور در مورد روز شهادت امام رضا، آخر صفر است.<ref>شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص294</ref> مشهور این است که مردم در روز ششم ماه رمضان با آن حضرت بیعت کردند.<ref>شیخ عباس قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص223</ref> همچنین علامه مجلسی بعد از نقل نماز مخصوص روز ششم ماه رمضان می‌نویسد: «مناسب است که این نماز در روضه (حرم) مقدس امام رضا بعد از زیارت ایشان، خوانده شود.»<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج‏99، ص43</ref>
+'''برخی از ایام سال'''
-== برخی از ایام هفته ==
+مرحوم مجلسی موارد زیر را از بهترین روزهای زیارتی امام رضا می‌داند:
-سیدبن‌طاووس روز چهارشنبه را روز زیارتی چهار امام معصوم علیهم‌السلام معرفی کرده است: حضرت موسی بن جعفر، علی بن موسی، محمد بن علی و علی بن محمد علیهم‌السلام. وی زیارت‌نامه‌ای‌ مختصر هم برای این امامان در این روز نقل کرده است.<ref>سید بن طاوس، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، دارالرضی، چ1، قم، 1330ق، ص35</ref>
-شیخ طوسی می‌نویسد: «زیارت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و ائمه علیهم‌السلام در روز جمعه مستحب است.»<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، مؤسسة فقه الشیعة، چ1، بیروت، 1411ق، ج1، ص288</ref> شیخ طوسی از امام صادق علیه‌السلام نقل می‌کند: «کسی که می‌خواهد قبر رسول الله و امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین علیهم‌السلام و قبور سایر ائمه را زیارت کند، در حالی‌که در سرزمین خودش است، در روز جمعه غسل کند و دو لباس پاکیزه بپوشد و به بالای تپه‌ای برود و چهار رکعت نماز بخواند.»<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، مؤسسة فقه الشیعة، چ1، بیروت، 1411ق، ج1، ص288</ref>
+* روزهای مقدس اسلامی
+* روز ولادت امام رضا(۱۱ ذی‌القعده)
+* روز شهادت امام رضا(آخر یا ۱۷ صفر یا ۲۴ رمضان)
+* روزی که مردم با ایشان برای خلافت، بیعت کردند. ( ۱ یا ۶ رمضان)<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج‏۹۹، ص۴۳</ref>
+'''برخی ایام هفته'''
+سیدبن‌طاووس روز چهارشنبه را روز زیارتی چهار امام معصوم از جمله امام رضا معرفی کرده است. همچنین زیارت‌نامه‌ای‌ مختصر برای این امامان در این روز نقل شده است.<ref>سید بن طاوس، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، دارالرضی، چ۱، قم، ۱۳۳۰ق، ص۳۵</ref>
 == منابع ==