فواید نمازهای نافله

سؤال

فواید نمازهای نافله را بیان کنید.

نافله در اصل بر جمیع اعمال مستحبی و مطلوب اطلاق می‌شود، ولی در اصطلاح فقها نافله بر یک قسم خاصی از نمازهای مستحبی اطلاق می‌شود که اقامهٔ آن‌ها واجب نیست اما از جایگاه ارزشی والایی در روایات و دستورات دینی برخوردارند. تعداد رکعت‌های نمازهای نافله در شبانه‌روز، به‌ غیر از روز جمعه، ۳۴ رکعت است که قبل یا بعد از نمازهای واجب اقامه می‌شوند.

اهمیت و فواید نوافل با استناد بر روایات

۱. برخی از روایات ترک نوافل را موجب عذاب دانسته است، که مبین اهمیت آن‌ها بوده و بر اقامهٔ نوافل تأکید دارد.

۲. در برخی دیگر از روایات، خواندن ۵۱ رکعت نماز واجب و مستحب را علامتی بر تعهد شیعیان شمرده است:

امام صادق (ع) می‌فرماید: «شیعیان ما اهل پرهیزکاری و کوشش در عبادت و وفا و امانتداری و زهد و عبادتند، در شبانه روز پنجاه‌ویک رکعت نماز می‌گزارند، شب بیدارند و روز را به روزه می‌گذرانند، زکات اموالشان را می‌پردازند و به زیارت خانه خدا می‌روند و از هر حرامی دوری می‌کنند.»

۳. طبق روایات نمازهای مستحبی و نافله‌، اسبابی برای جبران نقص فرائض و قبولی آن‌هاست. چون انسان هر اندازه مراقب اعمال واجب و به‌خصوص نمازهای واجب خود باشد، باز هم اهل سهو و نسیان بوده و خالی از امور منافی با واجبات نمی‌باشد، به‌همین دلیل خداوند مستحبات را وسیله‌ای برای جبران نواقص واجبات قرار داده است.

۴. عبادت و طاعت و به‌خصوص نماز به‌عنوان ستون و پایهٔ محکم دین، هر اندازه بیشتر و دقیق‌تر انجام شود، باعث نزدیکی به خداوند شده و تکرار این تذکر با خصوصیات و ویژگی‌های آن، رابطهٔ انسان را با حق تعالی و عالم غیب بیش از پیش محکم می‌کند.

امام صادق (ع) نتیجهٔ بندگی خالصانه به درگاه خداوند را به نقل از پیامبر (ص) چنین توصیف می‌کند:

پیامبر از جانب حق تعالی این گونه فرموده است: «... نزدیک نمی‌شود بسوی من بنده‌ای از بندگانم به چیزی که محبوب‌تر باشد پیش من از واجبات (یعنی اولین وسیله تقرب، انجام واجبات است) و همانا بنده نزدیک می‌شود و تقرب می‌جوید به من به سبب نافله، به گونه‌ای که دوست دارم او را، پس وقتی دوست داشتم او را، من گوش او می‌باشم که با او می‌شنود و چشمش که به آن می‌بیند و زبانش که به آن سخن می‌گوید و دستش که به آن اخذ می‌کند، اگر بخواند مرا، جواب می‌دهم او را و اگر از من چیزی بخواهد عطا می‌کنم به او.»

این کلام ارزشمند خداوند در شب معراج، مبین آثار و نتایج ارزشمند و پربهرهٔ نوافل است.

مطالعه بیشتر

۱ـ ارشاد القلوب، شیخ حسن دیلمی، (ترجمه رضایی)، تهران، انتشارات اسلامیه، ج۱، ص۲۰۹.

۲ـ شرح چهل حدیث، امام خمینی (ره)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش، ص۵۸۱ به بعد.