بابی انت و امی

سؤال

عبارت «بابی انت و امی» که در متن برخی زیارات و ادعیه به‌کاررفته به چه معنا است؟ آیا این نوع عبارات که از زبان امام معصوم(ع) صادر شده فقط برای تعلیم به دیگران است یا خود ایشان هم در مقام زیات، معنای حقیقی آن را اراده کرده‌اند؟

تابلو نگارگری «بابی انت و امی یا حسین»، اثر استاد رضا بدرالسما، با خط ثلث از محسن بهارزاده.

بِاَبی اَنْتَ و اُمّی عبارتی به معنای «پدر و مادرم به فدایت»، که در متن برخی زیارات مانند زیارت عاشورا آمده و در زبان عربی برای ابراز علاقه شدید به کسی به کار می‌رود.

در دعاها و احادیث پرشماری از عباراتی شبیهِ بابی انت و امی، مانند «بِنَفْسی اَنْت»، «بِنَفْسی فِداک» یا «جُعِلْتُ فِداک» به معنای «جانم فدای شما» نیز استفاده شده، که شمار آن را از عبارت بابی انت و امی، بیشتر دانسته‌اند. همچنین در برخی زیارات و دعاها مانند دعای ندبه عبارت «بِاَبی اَنْتَ وَ اُمّی وَ نَفْسی؛ پدر و مادر و جانم فدای تو» به‌کاررفته است.

عبارت بابی انت و امی و نفسی، اصطلاح و ضرب‌المثلی در زبان عربی است که برای ابراز علاقه شدید به کسی استفاده می‌شود. استفاده امامان(ع) از این عبارت را به معنای حقیقی آن (فدا کردن پدر و مادر) ندانسته‌اند؛ بلکه به معنای مجازی و عرفی آن (ابراز علاقه زیاد) شمرده‌اند؛ با این استدلال که امامان(ع) هنگام صحبت کردن در جامعه و فرهنگی خاص، بر اساس استعمالات و اصطلاحات همان فرهنگ سخن می‌گویند، تا مخاطبان، منظور کلام آنها را درک کنند.

درگاه‌ها

شعری از سید محمدحسین شهریار
یا علی نام تو بردم نه غمی ماند و نه همّی		بابی انت و امّی
گوییا هیچ نه همّی به دلم بوده، نه غمّی		بابی انت و امّی...
چون بُوَد آدمِ کامل غرض از خلقت عالم		پس به ذُرِّیه آدم
جز شما مهدِ نبوت نبُوَد چیز مهمی		بابی انت و امّی...