دعا برای فرزنددار شدن

سؤال

برای بچه دار شدن چه دعا و اعمالی مناسب است؟ آیا راهکاری در دین، برای حل این مشکل بیان شده است؟

در عصر کنونی با توجه به پیشرفت علوم پزشکی و وجود متخصصانی در مورد فرزنددار شدن اگر انسان به پزشک متخصص مراجعه نکند و فقط دعا کند، این دعا به استجابت نمی‌رسد؛ مراجعه به پزشک باید با دعا توأم و همراه باشد. خداوند در قرآن فرموده است که مرا بخوانید تا دعای شما را اجابت کنم. استجابت دعا شرایطی دارد که باید شخص دعاکننده دارا باشد. از جمله خواستن او حقیقی و از روی ناتوانی باشد. همینطور ایمان و یقین به خداوند داشته باشد و سایر وجوه زندگی او، با دعا هماهنگی داشته باشد.

دعاهایی برای رفع مشکلات استجابت و همینطور دعاهایی خاصه برای فرزنددار شدن در روایات سفارش شده است.

استجابت دعا در قرآن

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید ﴿وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُمْ؛ و پروردگارتان فرمود: «مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم.﴾(غافر:۶۰) از این تعبیر استفاده می‌شود که شرط اجابت، دعا کردن است؛ و خدا به واسطه دعا حاجت بنده را روا می‌کند. چنانکه دعای حضرت ابراهیم(ع) را مستجاب کرد آن هنگام که گفت: ﴿رَبِّ هَبْ لي‏ مِنَ الصَّالِحينَ؛ پروردگار من، مرا فرزندی از شایستگان عطا کن.﴾(صافات:۶۰) هنگامی که همسرش، بشارت فرزنددار شدن را شنید، از فرط تعجب گفت: آیا من یک زن عقیم از شوهری سال‌خورده و فرتوت فرزنددار می‌شوم؟

هم چنین حضرت زکریا در حالی که موی سر و صورتش سپید شده بود و به نهایت ضعف و سستی رسیده بود از خدا خواست، فرزندی شایسته به او عطا فرماید که وارث خاندان یعقوب باشد. خدای سبحان دعای او را اجابت فرمود، با این‌که شرایطش طبیعی و عادی نبود، فرزندی پاک و پسندیده به نام یحیی بدو داد.

شرایط استجابت دعا

شرط اول استجابت دعا این است که خواستن و طلب واقعی باشد و در وجود انسان پیدا شود و تمام ذرات وجود انسان، مظهر خواستن گردد. آنچه می‌خواهد به صورت یک احتیاج و استدعا و حاجت درآید.

شرط دوم، ایمان و یقین است. ایمان به رحمت بی‌منتهای ذات احدیت. ایمان به اینکه از ناحیه حق تعالی می‌توان به فیوضات بزرگ دست یافت. و ایمان داشته باشد که در رحت الهی هیچ‌گاه به روی بنده‌اش بسته نمی‌شود، اگر نقص و قصور است از ناحیه بنده است.

شرط سوم، آن که سایر شئون زندگی انسان، با دعا هماهنگی داشته باشد. یعنی در خواست انسان با هدف تکوین و تشریع هماهنگی داشته باشد؛ دل پاک و صاف باشد، کسب روزی، حلال باشد، مظالم مردم بر گردن نداشته باشد و...

از امام صادق(ع) روایت شده است: هرگاه یکی از شما بخواهد دعایش مستجاب شود، کار و کسب و راه درآمد و روزی خود را پاکیزه کند، و خود را از زیر بار مظلمه‌هایی که از مردم بر عهده دارد خلاص کند، زیرا دعاء بنده‌ای که در شکمش مال حرام باشد به سوی خدا بالا برده نمی‌شود.

شرط چهارم این است که درخواست انسان واقعاً مظهر حاجت باشد. درخواست در موردی باشد که انسان دسترسی به مطلوب ندارد، عاجز است، ناتوان است. اگر خداوند کلید حاجتی را به دست خود انسان داده و او کفران نعمت می‌کند و از بکار بردن آن کلید، کوتاهی می‌کند و از خدا می‌خواهد آن دری که کلیدش در دست دعاکننده است بر روی او باز کند و زحمت بکار بردن کلید را از دوش او بردارد البته چنین دعایی قابل استجابت نیست. انسان تنبل و تن‌پرور دعایش مستجاب نمی‌شود.

دعاهای خاصه برای فرزنددار شدن

بعضی از دعاها که برای فرزنددار شدن وارد شده عبارتند از:

۱. نقل شده که امام صادق(ع) دعای زیر را توصیه فرمودند: «اَللّهُمَ لا تَذَرْنی فَرْداً و أنتَ خَیرُ الوارِثینَ وَحیداً وَحْشاً فَیقْصُرُ شُکْری عَنْ تَفَکُّری، بَلْ هَبْ لی عاقِبَةَ صِدْقٍ ذُکُوراً و اِناثاً آنَسُ بِهِمْ مِنَ الْوَحْدَةِ وَاَسْکُنُ اِلَیْهِم مِنَ الْوَحْدَةِ، وَاَشْکُرُکَ عِنْدَ تَمامِ النِّعْمَةِ یا وَهّابُ یا عَظیمُ یا مُعظِم، ثُمَّ اَعْطِنی فِی کُلِّ عافِیَةٍ شُکْراً حَتّی تُبلِغَنی مِنها رِضوانَکَ فِی صِدْقِ الْحَدیثِ وَاَداءِ الاَمانَةِ وَ وَفاءٍ بِالعَهْدِ»

۲. در حدیث دیگر از ایشان نقل شده که فرمودند: در سجده این دو آیه را بخوانید: «رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّهً طَیِّبَهً اِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ»

۳. در روایت دیگری نقل شده که فرمودند: بعد از نماز جمعه، دو رکعت نماز بگذارند و رکوع و سجود را طولانی کند سپس بگوید: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَا سَأَلَکَ بِهِ زَکَرِیَّا إِذْ قَالَ‏ رَبِ‏ لا تَذَرْنِی‏ فَرْداً وَ أَنْتَ‏ خَیْرُ الْوارِثِینَ‏ اللَّهُمَّ هَبْ لِی‏ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ اللَّهُمَّ بِاسْمِکَ اسْتَحْلَلْتُهَا وَ فِی أَمَانَتِکَ أَخَذْتُهَا فَإِنْ قَضَیْتَ فِی رَحِمِهَا وَلَداً فَاجْعَلْهُ غُلَاماً وَ لَا تَجْعَلْ لِلشَّیْطَانِ فِیهِ نَصِیباً وَ لَا شِرْکاً»

۴. در صبح و شام هفتاد مرتبه «سبحان الله» و ده مرتبه «استغفر الله ربی و اتوب الیه» و سپس نه مرتبه «سبحان الله» و یک مرتبه «استغفر الله ربی و اتوب الیه» گفته شود.

۵. در هر سحرگاهان صد مرتبه استغفار گفته شود و در صورت فراموشی، قضای آن را به جا آورد؛ و بهتر است «استغفر الله ربی و اتوب الیه» گفته شود.

عدم قبول دعا و حکمت خداوند

ممکن است این سؤال مطرح گردد: با اینکه خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُمْ؛ مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم.﴾(غافر:۶۰) و نیز می‌فرماید: ﴿وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ؛ و هر گاه بندگان من، از تو در باره من بپرسند، [بگو] من نزديكم، و دعاى دعاكننده را- به هنگامى كه مرا بخواند- اجابت میكنم‏﴾(بقره:۱۸۶) ، پس چگونه است که ما دعا می‌کنیم و مستجاب نمی‌شود؟

پاسخ: اولاً خداوند حکیم و علیم است و تمام کارهای او از روی حکمت و مصلحت است، و قبولی دعا نیز منوط به مصلحت است و وعده قبولی نیز مشروط به مصلحت خواهد بود. به عنوان مثال اگر شخص کریمی اعلام نماید هر که از من چیزی بخواهد عطا می‌نمایم، و شخصی بیاید و چیزی که برای او ضرر دارد و هلاکت او به همراه دارد طلب نماید به خیال اینکه برای او نافع است، در این صورت عطا نکردن سزاوارتر است، بلکه عطا کردن جور و ظلم است، اکثر خواهش‌های بندگان نیز چنین است و موجب نقص و ضرر خودشان است و خود نمی‌دانند.

ثانیاً، هر چیزی را شرائط و موانعی است، تا آن شرائط حاصل نشود و آن موانع برطرف نگردد، ثمره‌ای بر آن مترتب نخواهد شد. به عنوان مثال اگر طبیب به مریض بگوید: فلان دارو را مصرف کن و از فلان چیز پرهیز کن، اگر بیمار چنین نکند، چه بسا موجب زیان بلکه هلاکت باشد. دعا را نیز شرائط و موانعی است، پس اگر بدون شرائط یا با بودن موانع دعا کنند، نباید انتظار قبولی آن را داشت.

مطالعه بیشتر

۱. بیست گفتار، آیت الله شهید مطهری، انتشارات صدار.

۲. ۲۸ گفتار پیرامون مسائل اعتقادی و اخلاقی، آیت الله مصباح یزدی، انتشارات در راه حق و اصول دین.

۳. اصول کافی، ثقه الاسلام، کلینی، ج۴.

۴. ترجمه المیزان، ج۲، آیت الله طباطبائی.

۵. دعاشناسی موضوعی، مؤلف: علیرضا فراهانی‌منش، چاپ: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

۶. نقش دعا در زندگی اجتماعی، دکتر عبدالله امیدی‌فر، چاپ و صحافی: چاپخانه الهادی.

۷. دعاها و تمهیدات قرآن، سیدمحمد باقر شهیدی مترجم: هبه الدین شهرستانی، چاپخانه: دفتر انتشارات اسلامی.