پیش نویس:وظیفه حوزه علمیه نسبت به انقلاب اسلامی در دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای

وظیفه حوزه علمیه نسبت به انقلاب اسلامی در دیدگاه رهبری

سؤال

حوزه علمیه در دیدگاه آیت الله خامنه‌ای چه وظیفه‌ای نسبت به انقلاب اسلامی دارد؟

آیت‌الله خامنه‌ای مهمترین وظایف حوزه علمیه نسبت به انقلاب اسلامی را هشت مطلب می‌دانند؛ حفظ دستاوردهای انقلاب، تلاش برای بقای انقلاب، حفظ حرمت امام و انقلاب درون حوزه، انقلابی ماندن حوزه، آگاهی بروز از حملات فرهنگی به انقلاب و اسلام در دنیا، تدوین ایدئولوژی انقلاب، تکریم چهره های انقلابی درون حوزه و استفاده از ظرفیت های علمی و عملی ایثارگران.

وظایف حوزه علمیه

حفظ دستاوردها و ارزشهای انقلاب

آیت‌الله خامنه‌ای وظیفه حوزه را پس از پیروزی انقلاب حفظ دستاوردها و ارزشهای انقلاب می‌دانند. ایشان با اشاره به اینکه وظیفه روحانیت پس از پایان جنگ قطعا سخت‌تر از گذشته است، می‌فرمایند:«از حالا به بعد، مسأله، مسأله‌ی حفظ ارزش‌هاست؛ جا انداختن اينها در ذهنيت ملل دنياست؛ حراست از آنها در داخل جامعه‌ی اسلامی است. اين، با زبان ممكن نيست؛ با عمل و تلاش و فداكاری و اميد و آمادگی و علم و تقوا ممكن است».

ایشان روحانیت را مسئول حفظ و گسترش این تفکر الهی در بین مردم می‌دانند و هشدار می‌دهند که اگر روحانیت خسته و ناامید و دلبسته شد و به راحتی و آسودگی رضایت داد، در نتیجه از خطر و سختی گریزان می‌شود و بار این مسئولیت بر زمین می‌ماند و این تفکر پیش نخواهد رفت.

آیت‌الله خامنه‌ای روحانیت را عنصر بسیار موثری در حفظ دستاوردهای انقلاب می‌دانند که زحمات آنها با هیچ قشری قابل مقایسه نیست. ایشان تلاش، صدق، صفا و حضور روحانیت در صحنه‌های گوناگون را باعث آماده شدن دلهای مشتاق برای فداکاری در جبهه‌ها و سایر عرصه‌ها می‌دانند.

کوشش انقلابی برای حفظ انقلاب اسلامی

آیت‌الله خامنه‌ای حفظ انقلاب را مشروط به یک حرکت انقلابی دائمی که همیشه وجود داسته باشد می‌دانند. ایشان نبود این حرکت دائمی را عامل اصلی سقوط و انحراف انقلاب‌‌ها در کشورهای مختلف دنیا می‌دانند. این حرکت انقلابی مستمر از نظر ایشان لازمه حیات انقلاب است.

آیت‌الله خامنه‌ای درباره نقش حوزه در این حرکت دائمی می‌فرمایند:«اگر تداوم انقلاب، به اين تلاش انقلابی بستگی دارد، بخش عمده‌یی از اين تلاش انقلابی و اسلامی، بر دوش همان كسانی است كه از اول هم حركت انقلابی اسلامی را شروع كردند؛ يعني علمای اسلام.»

حفظ حرمت امام و انقلاب درون حوزه

آیت‌الله خامنه‌ای حفظ حرمت امام و انقلاب و فراموش نکردن حق امام و انقلاب بر حوزه علمیه را یکی از وظایف اصلی حوزه علمیه قم و سایر حوزه‌ها می‌دانند. ایشان در این زمینه می‌فرمایند:«انقلاب و امام حقيقتاً بر حوزه‌هاي علميه‌ی ما، حق حيات دارند. اگر انقلاب نبود، آن راهی كه دستگاه‌های ضد دينی پيش گرفته بودند، بعد از پوک کردن حوزه و زایل نمودن معنای آن، جسم و عین حوزه ها را نیز نابود می کرد.....واقعاً گرايش به طلبه شدن، كم بود. واقعاً در ارزش‌گذاري‌هاي جامعه، ارزش حوزه، ارزش نزديك به صفر بود. اين طور، حركت و عمل مي‌كردند. اين انقلاب و امام بزرگوار، حوزه را احيا كردند و در دنيا و در جامعه، به آن آبرو بخشيدند و شخصيت دادند و پیشانی آن را بلند و منوّر كردند.»

حفظ حوزه انقلابی

رهبر انقلاب با اشاره به اینکه حوزه انقلابی و آگاه امانتی در دست طلاب و علمای حوزه است می‌فرمایند: «بايد حفظش كنيد و نبايد اجازه بدهيد كه در حوزه‌هاي علميه، به مقدسات انقلاب، با اهانت اشاره بشود... حوزه را انقلابي حفظ كنيد و انقلاب را در حوزه گرامي بداريد. حضور انقلابی، احساسات انقلابی، درك انقلابی و سياست انقلابی، سياست اصلی حوزه‌ي علميه است.»

ایشان با هشدار درباره تدریجی بودن انقلاب‌ زدایی از حوزه می‌فرمایند: «طلاب جوان و فضلا و تشكيلات حوزه، به افراد بدخواه در داخل حوزه‌ها، ميدان ندهند. اينها، افرادی بودند كه جرأت نمی‌كردند از سيطره و هيبت انقلاب، نفس بكشند. طوری نشود كه در گوشه و كنار پيدا بشوند و مثل موريانه‌یی، به پايه‌ی ايمان افراد بيفتند و آنها را نسبت به انقلاب و اسلام انقلابی و مبانی انقلاب، ضعيف و سست كنند.»

«علت تأکید مکرر بر ضرورت انقلابی بودن حوزه‌های علمیه این است که استمرار حرکت صحیح و انقلابیِ کشور و جامعه، بدون حضور مستمر روحانیت امکان‌پذیر نیست.»

آگاهی بروز از حملات به انقلاب در دنیا

پیروزی انقلاب اسلامی موجب شد تا جوامع غربی برای مقابله با آن حملاتی را به انقلاب، اسلام و تشیع در قالب‌های مختلف مخصوصا کتاب و مقاله انجام دهند. آیت‌الله خامنه‌ای یکی از وظایف حوزه را تشکیل مرکزی می‌دانند که به جمع‌آوری این کتاب‌ها بپردازد.

ایشان در این زمینه می‌فرمایند:«يكي از كارهايی كه حوزه بايد انجام بدهد، اين است که مركزی داشته باشد و كتاب‌هايی را كه در دنيا راجع به انقلاب نوشته‌اند، جمع كند؛ چه آنهايی كه مستقيماً درباره‌ي انقلاب است و چه آنهايي كه به خاطر انقلاب، به شيعه يا به اسلام فحش داده‌اند و چه كتاب‌هايی كه از ما تعريف كرده‌اند و نقاط قوّت ما را كه بعضاً خودمان هم از آنها غافل بوده‌ايم، يادآور شده‌اند.»

تدوین ایدئولوژی انقلاب

آیت‌الله خامنه‌ای تدوین ایدئولوژی انقلاب اسلامی و تفسیر و توضیح و مشخص نمودن مبانی و اصول آن را از مهمترین وظایف حوزه علمیه می‌دانند. حوزه علمیه باید این وظیفه را با بیان‌های گوناگون و در قالب‌های مختلف به انجام رسانده و از هویت انقلاب ابهام زدایی نماید. ایشان وظیفه حوزه در این زمینه را اینگونه تشریح می‌کنند: «محققان جوان بنشينند، تفكر و ذهنيت انقلاب و به تعبير اروپايی آن، ايدئولوژی انقلاب را تدوين كنند و آن را نه در يك جلد كتاب و نه با يك بيان بيرون بدهند؛ كه اگر از ما پرسيدند، انقلابتان چيست؟ بگوييم، اين است. اگر شما چنين كاری نكرديد، ديگرانی كه غالباً صلاحيت ندارند، خواهند كرد».

تامین نیاز های انقلاب

«این اوّلین بار است که حکومتی بر اساس قرآن تشکیل میشود و جامعه‌ای اسلامی - با همه مشکلات و زحماتی که این کار داشته و دارد - به وجود آمده است. این نظام و حکومت الهی، برای عمل، اوّلاً به معارف و مقرّرات اسلامی احتیاج دارد. ثانیاً در برخی از جاهابه اشخاصی برای اداره بعضی از امور این نظام نیاز است که بایستی این دو نیاز را حوزه‌ها تأمین کنند.»

تکریم چهره های انقلابی حوزه

آیت‌الله خامنه‌ای یکی از وظایف حوزه را بزرگ شمردن و تکریم طلاب و روحانیونی می‌دانند که در صحنه‌های مختلف انقلاب حضور داشته‌اند و مشغول خدمت به انقلاب هستند. ایشان می‌فرمایند:«در حوزه‌ها، چهره‌های انقلابی بايد محترم باشند. طلبه‌های جبهه رفته، كساني كه سوابق جبهه دارند، كسانی كه جانباز هستند، ... كسانی كه خدمتی از خدمات انقلاب را بر دوش دارند، با ارزشند. اين طور نباشد كه در داخل حوزه‌ها، اگر كسي چند سالی به خدمات انقلاب مشغول بود، يا الآن مشغول است، يك نقطه‌ی ضعف به حساب بيايد. نه، اين نقطه‌ی قوّت است. بايستی براي كسانی كه در ميدان جنگ بودند، از همه جهت اعتباراً و عملاً ارزش قائل بشوند و برايشان حسابی باز كنند.»

استفاده از ظرفیت علمی و عملی ایثارگران دوران انقلاب

آیت‌الله خامنه‌ای استفاده از ظرفیت علمی و عملی طلاب و روحانیونی که در دوران دفاع مقدس حضور داشتند را بسیار مهم می‌دانند و می‌فرمایند:«تصورم اين است كه در بين اين مجموعه، شما طلاب و اهل علم زجر كشيده‌ی دوران اسارت كه امتحان اين دوران و دوران مجاهدت را داده‌ايد، مي‌توانيد نقش بسيار بزرگي داشته باشيد؛ همچنين همه‌ی طلاب رزمنده، همه‌ی اهل علمی كه ميدان جنگ را با گوشت و پوست خودشان لمس كردند... لذا من به اين مجموعه‌ی شما، به چشم اميد نگاه مي‌كنم. هر يك از شما عزيزان، بايد همت‌تان اين باشد كه از ذخيره‌ي ارزشمندي كه در اين دو ميدان به دست آورده‌ايد، در راه پيشبرد انقلاب به سمت اهداف عالی و گسترش اين فكر در سطح عالم و تعميق آن در داخل جامعه، استفاده كنيد... وقتي مسأله‌ی حركت از يك راه دشوار و صعود به يك كوه مطرح است، انسان به همه مي‌گويد كه اين طوری برويد، تا به آن بالا برسيد و اگر رسيديد، چه فضايلی دارد. اما آن كسي كه مدت‌ها دوندگی كرده، كوهنوردی كرده، بدنسازی كرده، به او اميد بيشتری است. او، شماييد. اين اسارت و اين مجاهدت و مبارزه در ميدان جنگ، خيلی ارزش دارد. از اين ذخيره، بايد استفاده كنيد.»