ویژگی‌های رهبر اسلامی از دیدگاه امام علی(ع)
از دیدگاه حضرت علی(ع) رهبر اسلامی چه ویژگی‌هایی دارد؟
حضرت علی(ع) برای رهبر و حاکم اسلامی ویژگی‌هایی را برشمرده‌اند که در نهج البلاغه آمده است:
۱. داشتن قدرت و آگاهی لازم: امام علی(ع) فردی را سزاوار حکومت می‌داند که قدرت و نیروی حکومت کردن و رهبری را داشته باشد و نیز از فرامین الهی آگاه باشد.[۱]بر این اساس انسان ضعیف و نادان نمی‌تواند مسئولیت رهبری جامعه اسلامی را بر عهده گیرد، زیرا که مسلمانان را با نادانی خود به گمراهی می‌کشاند.[۲]
۲. حاکم اسلامی یاور ستمدیدگان و دشمن ستمکاران است: امام علی(ع) ویژگی حاکم دینی را این می‌داند که حاکم باید به یاری مظلوم بشتابد و مقابل ظلم و ظالم بایستد.[۳]
۳. ساده زیستی و پرهیز از تجمّل گرایی: امام علی اعتقاد دارد حاکم دینی باید ساده زیست باشد و مانند مردم رفتار کند و از تجمل گرایی فاصله بگیرد تا طبقه مستضعف و فقیر را درک کند.[۴]
۴. مهربانی و محبت با مردم و پرهیز از روحیه درنده خوئی: امام علی(ع) میفرماید حاکم باید با مردم با مهربانی رفتار کند و دوستی پیشه کند نه اینکه آنان را دشمن خود بداند و مانند یک حیوان درنده رفتار کند.[۵]
۵. حاکم اسلامی نباید بخیل، نادان و ظالم باشد و باید از تبعیض و حیف و میل بیت المال پرهیز کند و سنت پیامبر اکرم(ص) را ضایع نکند:
| « | همانا شما دانستید که سزاوار نیست بخیل بر ناموس و جان و غنیمت‌ها و احکام مسلمین، ولایت و رهبری یابد و امامت مسلمین را عهده‌دار شود، تا در اموال آنها حریص گردد و نادان نیز لیاقت رهبری ندارد تا با نادانی خود مسلمانان را به گمراهی کشاند و ستمکار نیز نمی‌تواند رهبر مردم باشد که با ستم حق مردم را غصب و عطاهای آنان را قطع کند و نه کسی که در تقسیم بیت المال عدالت ندارد، زیرا در اموال و ثروت آنان حیف و میل می‌کند و گروهی را بر گروهی مقدم می‌دارد و رشوه خوار در قضاوت نمی‌تواند امام باشد زیرا که برای داوری با رشوه گرفتن حقوق مردم را پایمال و حق را به صاحبان آن نمی‌رساند و آن کس که سنّت پیامبر اکرم(ص) را ضایع می‌کند، لیاقت رهبری ندارد، زیرا که امت اسلامی را به هلاکت می‌کشاند.[۶] | » |
۶. صداقت: امام علی(ع) میفرماید حاکم باید صداقت پیشه کنند و جز سخن راست به مردم نگوید و هرگز دروغ نگوید.[۷]
۷. خودسازی حاکم اسلامی و برخورداری از تربیت اسلامی: حاکم باید پیش از آنکه به فکر تعلیم مردم باشد، می‌بایست خود را بسازد و خودسازی کند.[۸]