تضاد میان رحمت‌بودن ماه رمضان و جشن برای پایان آن
اگر ماه رمضان ماه رحمت است پس چرا بعد از تمام شدن آن جشن گرفته می‌شود؟
تضاد میان رحمت‌بودن ماه رمضان و جشن برای پایان آن وجود ندارد چون دلیل جشن برای پایان ماه رمضان می‌تواند اموری غیر از رفتن ماه رمضان باشد. برخی علت جشن‌گرفتن پایان رمضان را این دانسته‌اند که مؤمنین از آن جهت که توانسته‌اند در ماه رمضان به مهمانی خدا بروند، اعمال صالح انجام بدهند، عبادت کنند، روزه بگیرند و گناهان‌شان به برکت ماه رمضان بخشیده شود خوشحال هستند و به همین جهت جشن می‌گیرند و به دیدار هم می‌روند. بنابراین، جشن و عید‌گرفتن مسلمانان در پایان ماه رمضان در واقع جشن توفیق درک ماه رمضان و حضور در میهمانی خدا و انجام وظایف بندگی است. گذشته از این، اسلام همان‌طور که در ماه رمضان برای بشر وظایفی قرار داده، در پایان آن ماه نیز وظایف خاصی برای مؤمنان تعریف کرده است؛ از جمله آن که مردم آن روز را عید بگیرند و خوشحال باشند، از سوی دیگر دعاها و نمازهای خاصی برای آن روز معین شده است.[۱]
پس در واقع آن جشن هم عمل به دستور دین است؛ همان‌طور که روزهٔ ماه رمضان به دستور دین است و همان‌طور که خداوند به جهت اعمال ماه مبارک رمضان به مؤمنین پاداش می‌دهد، برای جشن و شادمانی و اعمال روز عید فطر نیز به آنها پاداش می‌دهد؛ به همین دلیل در قنوت نماز عید خوانده می‌شود: «بِحَقِّ هَذَا الْيَوْمِ الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِينَ عِيداً؛ [خداوندا] به‌حق این روز که برای مسلمانان آن را عید قرار دادی...»[۲] بنابراین، به‌دستور دین پایان ماه رمضان روز جشن و عید است و جشن‌گرفتن در این روز منافاتی با ماه رحمت بودن آن ندارد.