ترجمه قرآن (خرمشاهی)
ترجمه قرآن اثر خرمشاهی چگونه ترجمه‌ای است؟
| ترجمه قرآن (خرمشاهی) | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | ترجمه: بهاءالدین خرمشاهی |
| تاریخ نگارش | قرن چهاردهم |
| موضوع | ترجمه قرآن |
| زبان | عربی فارسی |
| ویراستار | مسعود انصاری و مرتضی کریمی‌نیا |
| قطع | رحلی، وزیری، پالتویی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دوستان |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۴ش |
| نوبت چاپ | اول |
ترجمه قرآن اثر بهاءالدین خرمشاهی از ترجمه‌های ممتاز قرآن به زبان فارسی در قرن چهاردهم دانسته شده است. این ترجمه برای اولین بار در سال ۱۳۷۴ منتشر شد. این اثر همراه با توضیحاتی در پانوشت و واژه‌نامه‌ای در انتهای کتاب است. ترجمه روان و خوشخوان، استواری و پختگی در نثر و معادل‌یابی‌های نوین از امتیازات این ترجمه است.
بهاءالدین خرمشاهی، از قرآن‌پژوهان برجسته است که آثار متعددی در علوم انسانی دارد که ترجمه قرآن او از مشهورترین آثار اوست.
معرفی و جایگاه
این ترجمه را نفیس توصیف کرده و امتیازات فراوانی برای آن برشمرده‌اند و در زمره ترجمه‌های ممتاز قرآن به‌شمار رفته است.[۱] ترجمه قرآن اثر بهاءالدین خرمشاهی همراه با توضیحات و واژه‌نامه است. یادداشت‌های توضیحی آن حدود ۴۰۰ هزار فقره است. در پایان ترجمه واژه‌نامه‌ای قرآنی ـ فارسی مشتمل بر حدود ۱۲۰۰۰ واژه درج گردیده است. این ترجمه توسط دو تن از قرآن پژوهان معاصر آقایان مسعود انصاری و مرتضی کریمی‌نیا ویرایش شده است.[۲]
ترجمه روان، خوشخوان و جذاب، وجود برابر و معادل برای همه واژه‌ها و ترکیبات قرآنی، توضیحات در پانوشت‌ها، واژه‌نامه قرآنی، مقالات و فهرست توضیحات را از امتیازهای این ترجمه برشمرده است.[۳] خرمشاهی گفته است این ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه حاصل کاری چهارساله است و در سال ۱۳۷۴ش منتشر گردید.[۴]
نویسنده
بهاءالدین خرمشاهی (متولد ۱۳۲۴ش، قزوین) از مترجمان برجسته قرآن، قرآن‌پژوه و حافظ‌پژوهِ مشهور که کتاب‌ها و مقالات زیادی در این دو موضوع نوشته است. خرمشاهی آثار متعددی نیز، اعم از تصحیح، تألیف و ترجمه، در زمینه فرهنگ‌نگاری، فلسفه و عرفان، زبان و ادبیات فارسی دارد.[۵]
ویژگی‌ها
خرمشاهی درباره ترجمه خود بر قرآن گفته است هفت اصل و قاعده را در این ترجمه رعایت کرده است:[۶]
- افزایش دقت و صحت (به طوری که هیچ کلمه یا حرفی قرآنی نباشد که معادلی برای آن در ترجمه نباشد)
- استفاده از نثر معیار و متعارف امروزی.
- حفظ برخی کلمات و تعبیرات قرآنی در ترجمه مانند اسلام، ایمان، مؤمن، شرک، فساد، عذاب.
- حفظ صیغه و ساختار کلمات در ترجمه. مانند اینکه صفت به فعل یا جمله ترجمه نشود.
- حفظ معادل‌های واحد و مشابه در ترجمه جملات آیات و کلمات.
- با رعایت احتیاط و به ضرورت، واژه‌سازی انجام گرفته است. مانند (قاعد: جهادگریزی). (حاصب: شنباد). (ذکری‌الدار: آخرت‌اندیشی).
- استفاده نبردن از تفسیر به حداکثر در متن ترجمه.[۷]
محمدعلی کوشا مترجم قرآن، درباره ویژگی‌های ترجمه خرمشاهی گفته است: «استواری و پختگی در نثر، قلت حجم و کثرت معنا، و معادل‌یابی‌های نوین و خوشخوان از ویژگی‌های این ترجمه است».[۸] برخی گفته‌اند اصلی‌ترین اشکال مترجم در پانوشت‌ها و روش او است. وی در اعتنا و اتکا به منابع و مآخذ غیرمعتبر، بدون توجه به جایگاه کتب تفسیری و مفسرین و حتی بدون بررسی اجمالی احوالات آنها، در موارد متعددی به گزینش روایات تفسیری مهم و خطیر دست زده است. این اشکال روشی، موجب آشفتگی و بی‌اعتباری محتوای متون تفسیری شده است.[۹]
چاپ
ترجمه قرآن خرمشاهی در چهار قطع چاپ شده است:
- قطع رحلی بزرگ با ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه
- قطع رحلی کوچک ترجمه زیر آیات
- قطع وزیری ترجمه روبرو
- قطع پالتویی ترجمه روبرو[۱۰]
منابع
- ↑ کوشا، محمدعلی، پژوهشی در ترجمه‌های برتر قرآن کریم، رشت، کتاب مبین، ۱۳۸۹شش، ص۱۳۸.
- ↑ خرمشاهی، بهاءالدین، «خرمشاهی»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ناهید و دوستان، ۱۳۹۳ش، ص۹۸۵.
- ↑ رضایی کرمانی، محمدعلی، «نقدی بر ترجمه جدید قرآن (ترجمه خرمشاهی)»، پژوهش‌های قرآنی، شماره ۵ و ۶، ۱۳۷۵ش، ص۴۰۷.
- ↑ خرمشاهی، بهاءالدین، «خرمشاهی»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ناهید و دوستان، ۱۳۹۳ش، ص۹۸۵.
- ↑ خرمشاهی، بهاءالدین، «خرمشاهی»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ناهید و دوستان، ۱۳۹۳ش، ص۹۸۲ و ۹۸۳.
- ↑ خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه فارسی (خرمشاهی)»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ناهید و دوستان، ۱۳۹۳ش، ص۵۵۲ و ۵۵۳.
- ↑ خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه فارسی (خرمشاهی)»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ناهید و دوستان، ۱۳۹۳ش، ص۵۵۲ و ۵۵۳.
- ↑ کوشا، محمدعلی، پژوهشی در ترجمه‌های برتر قرآن کریم، رشت، کتاب مبین، ۱۳۸۹شش، ص۱۳۸.
- ↑ فرج پور، مرتضی، «نقد و بررسی کتاب «قرآن کریم: ترجمه، توضیحات و واژنامه» اثر بهاءالدین خرمشاهی»، فصلنامه امامت پژوهی، شماره۲، سال ۱۳۹۲ش، ص۲۴۲ و ۲۴۳.
- ↑ «قرآن کریم با ترجمه ی بهاءالدین خرمشاهی» انتشارات دوستان، بازدید: ۱ اسفند ۱۴۰۲ش.