اللهم

سؤال

کلمه «اللّهم» از چه کلماتی تشکیل شده است؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


کلمه اللهم چندین بار در قرآن آمده است.[۱]

مفسران در اصل و ریشه کلمه اللهمّ دو دیدگاه دارند:

  1. یا الله: اللهم در اصل يا اللّه‏ بود؛ دو حرف(ی ا) را از اول آن برداشته و دو حرف(م م) به آخرش اضافه کردند و در هم ادغام شدند و اللهمّ شد. ‏[۲] حرف «یا» در اول کلمه «الله» حرف ندا بود. [۳]
  2. یا الله امّ: از «فرّاء» عالم ادبیات عرب نقل شده که «اللّهم» در اصل «یا الله أمّ» بوده است. همزه «أمّ» حذف شده و تبدیل به «یا اللّهم» شده و سپس حرف «یاء» افتاده و کلمه «اللهم» مانده است. [۴]


منابع

  1. سوره آل‏ عمران، آیه۲۶: ﴿قُلِ اللَّهُمَّ مالِكَ الْمُلْكِ... سوره مائده، آیه۱۱۴: ﴿قالَ عيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنا ... سوره انفال، آیه۳۲: ﴿وَ إِذْ قالُوا اللَّهُمَّ ... سوره يونس، آیه۱۰: ﴿دَعْواهُمْ فيها سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ ... سوره زمر، آیه۴۶: ﴿قُلِ اللَّهُمَّ فاطِرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...
  2. نحاس، احمد بن محمد، اعراب القرآن، بیروت، دار الكتب العلميه، منشورات محمد علي بيضون، چاپ اول، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۵۰ و ص۲۸۹. قشيرى، عبدالكريم بن هوازن، لطائف الاشارات: تفسير صوفى كامل للقرآن الكريم، مصر - قاهره ، الهيئه المصريه العامه للكتاب، چاپ سوم، ۲۰۰۰ م، ج۱، ص۲۳۰.
  3. طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج۲، ص۴۲۸. ج۵، ص۳۴۴.
  4. طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج۲، ص۴۲۸. جرجانى، عبدالقاهر بن عبدالرحمن، درج الدرر فى تفسير القرآن العظيم، اردن - عمان ، دار الفكر، چاپ اول، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۳۸۸.