ابزارهای شیطان
ابزارهای شیطان براساس سوره همزه کدامند؟
سوره همزه به سه شاخصه مهم صراحت دارد که می‌توان آنها را ابزارهای شیطانی دانست: یک) عیب‌جویی و مسخره کردن دیگران. دو) جمع اموال و مغرور شدن به آن. سه) جاودانه پنداشتن ثروت‌مندان به خاطر ثروت‌شان.
عیب‌جویی و مسخره کردن دیگران
سوره همزه با تهدیدی کوبنده آغاز می‌شود: ﴿«وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَه لُمَزَه؛ وای بر هر عیبجوی مسخره کننده‌ای.﴾(همزه:۱) آنها که با نیش زبان، حرکات دست، چشم، ابرو در پشت سر و پیش رو، دیگران را مسخره می‌کنند، یا عیب‌جویی و غیبت می‌کنند، یا آنها را هدف تیرهای طعنه و تهمت قرار می‌دهند.[۱]
«هُمَزَه» از ماده «همز» در اصل به معنی شکستن است.[۲] از آنجا که افراد عیب‌جو و غیبت کننده شخصیت دیگران را درهم می‌شکنند به آنها «هُمَزَه» اطلاق شده است.[۳] «لُمَزَه» از ماده «لمز» در اصل به معنی عیب‌جویی نمودن است.[۴]
این دو واژه مفهوم وسیعی دارد که هر گونه عیب‌جویی، غیبت، طعنه زدن و مسخره کردن به وسیله زبان، اشاره، سخن‌چینی و بدگویی را شامل می‌شود.[۵]
جمع اموال و مغرور شدن به آن
دنیامحوری و فراموشی آخرت یکی دیگر از ابزارهای شیطان است که انسان را فریب می‌دهد: ﴿الَّذِی جَمَعَ مالًا وَ عَدَّدَهُ؛ همان که مالی را گرد آورده و شمارش نموده است.﴾(همزه:۲)
آیه ناظر به ثروت‌اندوزانی است که مال را نه به عنوان یک وسیله بلکه به عنوان یک هدف می‌نگرند و در جمع‌آوری آن هیچ قید و شرطی قائل نیستند. از حلال و حرام و تجاوز بر حقوق دیگران، از طریق شرافت‌مندانه یا رذیلانه آن را جمع‌آوری می‌کنند و آن را تنها نشانه عظمت و شخصیت می‌دانند.[۶]
جاودانه پنداشتن ثروت‌مندان
داشتن ثروت ایرادی ندارد اما جاودانه پنداشتن ثروت خود را به خاطر داشتن مال و فراموشی آخرت ابزار دیگر از شیطان است که از آن برای گمراهی افراد استفاده می‌کند:﴿یَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ؛ این انسان زراندوز و مال‌پرست گمان می‌کند اموالش سبب جاودانگی او است.﴾(همزه:۳) او گمان می‌کند اموالش او را به صورت یک موجود جاودانه درآورده است، نه مرگ می‌تواند به سراغ او آید، نه بیماری‌ها و حوادث جهان مشکلی برای او ایجاد می‌کند.[۷]
در قیامت پرده‌ها کنار می‌رود، آنها به اشتباه بزرگ‌شان پی می‌برند و فریادشان بلند می‌شود: ﴿ما أَغْنی عَنِّی مالِیَهْ هَلَکَ عَنِّی سُلْطانِیَهْ؛ مال و ثروتم هرگز مرا بی‌نیاز نکرد، قدرت من نیز از دست رفت.﴾(حاقه:۲۹–۲۸)
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۳۰۹.
- ↑ عضیمه، صالح، معناشناسی واژگان قرآن، مشهد، آستان قدس رضوی، شرکت به نشر، چاپ اول، ۱۳۸۰ش، ص۶۱۴.
- ↑ کریمی حسینی، عباس، تفسیر علیین، قم، اسوه، چاپ اول، ۱۳۸۲ش، ص۶۰۱.
- ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۲۰۶.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۳۰۹.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۳۱۴.
- ↑ طالقانی، محمود، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۵۱.