صداقت در قرآن

سؤال

صداقت در قرآن را توضیح دهید

صداقت، فضیلتی بزرگ

صدق، وصفی است که تمامی فضائل علم و عمل را در بر می‌گیرد، ممکن نیست کسی دارای صدق باشد و عفت و شجاعت و حکمت و عدالت، چهار ریشه اخلاق فاضله را نداشته باشد، چون آدمی به غیر از اعتقاد و قول و عمل، چیز دیگری ندارد و وقتی بنا بگذارد که جز راست نگوید، ناچار می‌شود این سه چیز را با هم مطابق سازد، یعنی نکند مگر آنچه را که می‌گوید و نگوید مگر آنچه را که معتقد است و گرنه دچار دروغ می‌شود.

صادقین در قرآن

خداوند در قرآن به اهل ایمان گفته است از راستگویان باشید:﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّـهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از خدا پروا کنید و با راستان باشید.﴾(توبه:۱۱۹)

خود قرآن توضیح می‌دهد که راستگویان چه کسانی هستند. در آیه ۱۷۷ سوره بقره اوصافی را نام می‌برد که آن را ویژگی متقین و صادقین می‌داند. از قبیل: ایمان به خدا و آخرت، انفاق، به یتیمان و نیازمندان و خویشاوندان، برپا داشتن نماز، پرداخت زکات، وفای به عهد، صبر در سختی و جنگ. دربردارنده این اوصاف کسانی هستند که راست می‌گویند:

﴿أُولَـٰئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا ۖ وَأُولَـٰئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ﴾(بقره:۱۷۷) در همین آیه کسانی که صدق می‌ورزند را همان متقین می‌داند. طبق این آیه تقوا و صداقت هم پوشانی دارد. و در آیه دیگر راستگویان و مؤمنین را یکی می‌داند و آنان را کسانی می‌داند که در راه خدا جهاد کرده‌اند و به خدا و پیامبرش ایمان دارند و شک نکرده‌اند: ﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّـهِ وَرَ‌سُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْ‌تَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ ۚ أُولَـٰئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ؛ در حقیقت، مؤمنان کسانی‌اند که به خدا و پیامبر او گرویده و [دیگر] شکّ نیاورده و با مال و جانشان در راه خدا جهاد کرده‌اند؛ اینانند که راستکردارند.﴾(حجرات:۱۵)

خداوند به صادقین بهشت را وعده داده است:﴿قَالَ اللَّـهُ هَـٰذَا یَوْمُ یَنفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ؛ خدا فرمود: «این، روزی است که راستگویان را راستی‌شان سود بخشد.»﴾(مائده:۱۱۹) از این جمله اجمالاً استفاده می‌شود که تمام نیکی‌ها را می‌توان در عنوان صدق و راستی خلاصه کرد صدق و راستی در گفتار، و صدق و راستی در عمل، و در روز رستاخیز تنها سرمایه صدق و راستی است که به کار می‌آید، نه غیر آن. سپس پاداش صادقان را چنین بیان می‌کند: «برای آنها باغهایی از بهشت است که از زیر درختان آن نهرها جاری است، و جاودانه در آن خواهند ماند.»

صفت مهاجران

یکی از اوصاف مهاجران که در قرآن آمده است صداقت است:﴿لِلْفُقَرَ‌اءِ الْمُهَاجِرِ‌ینَ الَّذِینَ أُخْرِ‌جُوا مِن دِیَارِ‌هِمْ وَأَمْوَالِهِمْ یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّـهِ وَرِ‌ضْوَانًا وَیَنصُرُ‌ونَ اللَّـهَ وَرَ‌سُولَهُ ۚ أُولَـٰئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ؛ [این غنایم، نخست] اختصاص به بینوایان مهاجری دارد که از دیارشان و اموالشان رانده شدند: خواستار فضل خدا و خشنودی [او] می‌باشند و خدا و پیامبرش را یاری می‌کنند. اینان همان مردم درست کردارند.﴾(حشر:۸) آنان به زبان گفتند ایمان آوردیم و در عمل صادق بودند. این صداقت به این معناست که آنان در ایمانشان صادق هستند و به عهد خود با خدا وفادارند. برخی دیگر این صداقت را در ایمان و جهاد می‌دانند.