امام مبین در آیه ۱۲ سوره یس
 | این مقاله هماکنون به دست A.ahmadi در حال ویرایش است. |
برخی «امام مبین» در آیه ۱۲ سوره یس را به «لوح محفوظ» یا «علم الهی» تفسیر کرده‌اند؛ اگر منظور از «امام مبین» لوح محفوظ یا علم الهی باشد، آن گاه صفت مبین چگونه برای لوح محفوظ یا برای علم الهی قابل توجیه است؟
تفسیر «امام مبین» به لوح محفوظ، بدین معنا است که همه چیز درآن به شکل واضح و روشن آمده است، منتها اهل آن دارای مراتب می‌باشند و این‌طور نیست که برای تمامی مردم آشکار و مبین باشد؛ بلکه تنها برای اهل آن مانند امیرالمؤمنین به‌طور کامل روشن و مبین است.
آیه و ترجمه
| ﴿ | إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ
به یقین ما مردگان را زنده می‌کنیم و آنچه را از پیش فرستاده‌اند و تمام آثار آنها را می نویسیم؛ و همه چیز را در کتاب آشکار کننده‌ای برشمرده‌ایم! یس:۱۲ |
﴾ |
مفهوم‌شناسی
بیشتر مفسران «امام مبین» در آیه ۱۲ سوره یس را به معنای لوح محفوظ دانسته‌اند. لوح محفوظ کتابی است که همه اعمال و همه موجودات و حوادث این جهان در آن ثبت شده است.[۱]
واژه امام به معنای پیشوا[نیازمند منبع] و واژه مبین به معنای واضح و روشن است.[۲] به گمان برخی، دلیل به‌کار رفتن امام مبین برای لوح محفوظ، رهبر و معیار بودن این لوح برای سنجش ارزش اعمال در قیامت است. توصیف به مبین نیز به این دلیل است که مشتمل بر قضاهای حتمی خدا است.[۳]
امام علی(ع) یکی از مصادیق
بر اساس برخی روایات، منظور از امام مبین امام علی(ع) است. در روایتی به نقل از ابن‌عباس، امام علی(ع) خود را امام مبینی دانست که میان حق و باطل جدایی می‌اندازد.[۴] در حدیثی دیگر، پیامبر(ص) امام علی(ع) را امامی دانست که خدا علم هر چیزی را در او قرار داده است.[۵]
به گفته علامه طباطبایی مفسر شیعه، این روایات به معنای باطنی آیه اشاره داشته و تفسیر آن محسوب نمی‌شود. به اعتقاد او، مانعی ندارد که خدا به بنده‌ای از بندگان موحّد و مخلص خود، علم به همه معلوماتی که در کتاب مبین است بدهد. به گفته او، آن شخص پس از پیامبر(ص) امام علی(ع) است.[۶]
سازگاری تعبیر امام مبین با لوح محفوظ
تعبیر «امام مبین؛ پیشوای روشن» با لوح محفوظ که نزد خدا ثبت و محفوظ است، منافاتی ندارد. همه چیز در لوح محفوظ به شکل روشن وجود دارد و تنها برای کسانی که شایستگی دیدن آن را دارند مانند پیامبر(ص) و امام علی(ع) روشن است. بنابراین لوح محفوظ برای همه مردم روشن و آشکار نیست بلکه تنها معصومان(ع) از آن آگاهی دارند.[نیازمند منبع]
منابع
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ ش، ج۱۷، ص۹۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۸، ص۳۳۲.
- ↑ راغب، حسین، مفردات الفاظ القرآن، دمشق، دارالعلم، ۱۴۱۲ ق، ص۱۵۷؛ مصطفوی، حسن، التّحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه نشر و ترجمه کتاب، ۱۳۶۰ ش، ج۱، ص۳۶۶.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ ش، ج۱۷، ص۹۷.
- ↑ قمی، علی، تفسیر قمی، قم، دارالکتاب، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۲۱۲.
- ↑ ابن بابویه، محمّد، معانی الاخبار، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۳ ق، ص۹۵.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ ش، ج۱۷، ص۱۰۲.