معنای لطیف از اسماء الهی

سؤال

توضيحاتي درباره اسم لطيف از اسماء الهي بدهيد.

لطيف از ماده لطف به معني کار بسيار ظريف و باريک است و اگر به رحمت هاي خاص الهي، لطف گفته مي شود نيز به خاطر همين ظرافت آن است. خداوند در قرآن مي فرمايد: ﴿لاَّ تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ﴾. چشم ها او را درک نمي کنند ولي او بينندگان را درک مي کند و او لطيف و خبير است در آيه مذکور يکي از اوصاف خداوند لطيف ذکر شده است. هنگامي که اين اسم در مورد اجسام به کار مي رود به معني سبکي در مقابل سنگيني و هنگامي که در مورد حرکات به کار مي رود به معناي يک حرکت کوچک و زودگذر و گاهي در مورد موجودات و کارهاي بسيار دقيق و باريک که با حس قابل درک نيستند گفته مي شود و اگر خدا را با عنوان لطيف توصيف مي کنيم نيز به همين معني است يعني او خالق اشياي ناپيدا و داراي افعالي است که از محيط قدرت استماع بيرون است، بسيار باريک بين و فوق العاده دقيق مي باشد از امام رضا (ع) نقل شده که فرمود: اينکه مي گوئيم خداوند لطيف است به خاطر آن است که مخلوقات لطيف آفريده و به خاطر اين است که از اشياء لطيف و ظريف و ناپيدا آگاه است... اين احتمال نيز در تفسير اين کلمه وجود دارد که منظور از لطيف بودن خداوند آن است که ذات پاک او چنان است که هرگز با احساس کسي درک نمي شود. بنابراين او لطيف است زيرا هيچ کس از ذات او آگاه نيست.

علامه طباطبائي (ره) مي فرمايند: لطيف به معناي رقيق و نفوذ کننده است. وقتي خداي تعالي محيط باشد به هر چيزي، و احاطه اش هم احاطه حقيقي باشد قهرا شاهد و ناظر بر هر چيزي خواهد بود و پيدا و پنهان هر چيزي را خواهد ديد و به ظاهر و باطن هر چيزي عالم خواهد بود. ديگر ناظر بودن او بر تمامي احوال يک موجود او را از اينکه در همان حال بر ساير موجودات ناظر و واقف باشد باز نمي دارد و هيچ چيزي حجاب و فاصله بين او و بين موجودي ديگر نمي شود پس او هم چشم ها را مي بيند و هم آنچه را که چشم ها مي بينند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱. تفسيرالميزان و تفسير نمونه، ذيل آيه ۱۰۳، سوره انعام مراجعه شود.