حدیث «الاسلام یعلو و لایعلی علیه»
آیا عبارت «الإسلامُ یَعْلوا و لایُعْلی عَلَیه» حدیث است؟
جایگاه اسلام در عبارت «الإسلام یَعْلوا و لایُعْلی (عَلَیه) و قال تعالی: و کلمه اللهِ هِیَ الْعُلْیا بَیانُه و جَعَلَها کلِمَه باقیه فی عَقِبِهِ؛ اسلام شأن و منزلتش والاتر و بالاتر است و چیزی با آن برابری نمی‌کند. همچنان که کلمه مبارک «الله» مافوق تمام اسامی است و بیان آن این است که خداوند این شأن و منزلت را کلمه توحید خود دانسته که همیشه باقی و پابرجاست.»[۱] حدیثی از پیامبر(ص) است. مضون این حدیث در منابع روایی به شکل‌های مختلف آمده است؛ عبارت، «الإسلامُ یَعْلوا و لایُعْلی عَلَیه» در تمام روایات مشترک است و در ادامه توضیحی درباره آن بیان شده است، مانند: «الإسلامُ یَعْلوا و لایُعْلی عَلَیه، نَحنُ نَرِثُهُم و لایَرِثُونا؛ اسلام بالاتر از حرفهایی است که دیگران می‌زنند ما از آنها ارث می‌بریم (باقی خواهیم بود)؛ ولی آنها از ما ارث نمی‌برند(از بین خواهند رفت).»[۲]
پیامبر(ص) در حدیث اول اسلام را به ﴿کَلِمَه اللهِ هِیَ العُلْیا﴾(توبه:۴۱) تفسیر نموده که در مقابل ﴿کَلِمَه الّذینَ کَفَروا السُّفْلی﴾(توبه:۴۱) قرار دارد؛ یعنی اسلام در کنار کلمه علیا همیشه پایدار است. در حدیث دوم آن را کلمه باقیه در فرزندان و اعقاب خود قرار داده است. یعنی اسلام میراث ماندگار از زمان حضرت ابراهیم(ع) تا زمان پیامبر(ص) است. زیرا ایشان از ذریه و اعقاب حضرت ابراهیم(ع) است که در قرآن بیان می‌نماید: ﴿فی عَقِبِه﴾(زخرف:۲۹) و سپس این میراث در امامان(ع) باقی و ادامه یافته است. هر دو مضمون روایت، بیانگر بالا بودن و منزلت داشتن اسلام است. اسلام همانند کلمه الله که نشانه توحید است، جاودانه است و غیر اسلام مانند گفتار کفار سفلی است و باقی نخواهد ماند.
مطالعه بیشتر
- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، انتشارات داراحیاءالتراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۴۷؛
- حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه‌ای تحصیل مسائل الشریعه، انتشارات مؤسسه آل البیت(ع) لاحیاء التراث، قم، ۱۴۱۴ق، جلد ۲۶، ص۱۴.