آداب تلاوت قرآن
آداب تلاوت قرآن کریم را بيان كنيد؟
آداب تلاوت قرآن، اعمالی است که به فهم و درک بهتر قرآن کمک می‌کند. برخی از اعمال ظاهری تلاوت قرآن، شامل طهارت و داشتن وضو، استعاذه به خدا از شر شیطان، گوش دادن به قرآن و صحبت نکردن هنگام قرآئت آن و با طمئنینه خواندن آن، در قرآن تأکید شده است. در روایات نیز خواندن با صوت نیکو و تجوید قرآن از آداب ظاهری آن ذکر شده است. تأکیدات فراوانی در آیات و روایات در زمینه دقت در محتوا و تفکر در آیات قرآن شده است. توصیه به قرائت قرآن در آرامش و در شب هنگام نیز از آداب قرآن دانسته شده است.
دقت و تفکر در آیات قرآن
امام صادق(ع) در تفسیر آیه ﴿الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولَٰئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ؛ كسانى كه كتاب‌شان داده‌ايم و آنچنان كه سزاوار است آن را مى‌خوانند، مؤمنان به آن هستند﴾(بقره:۱۲۱) می‌فرمایند: منظور اين است كه آيات آن را با دقت بخوانند و حقايق آن را درك كنند و به احكام آن عمل نمايند، به وعده‌هاي آن اميدوار و از وعيدهاي آن ترسان باشند، از داستان‌هاي آن عبرت گيرند، به اوامرش گردن نهند و نواهي آن را بپذيرند. به خدا سوگند منظور حفظ كردن آيات و خواندن حروف و تلاوت سوره‌ها و ياد گرفتن اعشار و اخماس آن[۱] نيست.[۲]
در آیات بسیاری به تفکر و تدبر در قرآن تأکید شده است.[۳] در روایتی از پیامبر(ص) اینطور آمده است که «ويلٌ لمن لاكها و لم يتدبّرها؛ واي بر كسي كه آيات قرآن را بين دو فك و چانه‌اش بگرداند و درباره ي آن تفكّر و تدبّر نكند.»[۴]
انتخاب زمان مناسب
خداوند به پیامبر(ص) دستور می‌دهد که قرآن را در نیمه شب و با آرامش بخواند. ﴿قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا۲نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا۳أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا؛ شب را، جز کمی، بپاخیز! نیمی از شب را، یا کمی از آن کم کن. یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقّت و تأمّل بخوان﴾(مزمل:۴) خواندن قرآن، در هر زمانی بسیار پسندیده است، اما قرائت آن با آرامش و در خلوت پسندیده‌تر است.
رعايت آداب ظاهری
قرآن به برخی از آداب ظاهری تلاوت، اشاره کرده است. آدابی مانند، داشتن وضو و طهارت[۵] پناه بردن به خداوند از شر شيطان،[۶] خواندن آرام و با طمئنینه[۷] گوش دادن و سکوت در هنگام قرائت قرآن[۸] از توصیه‌های قرآن هنگام قرائت است.
همچنین آدابی مانند خواندن قرآن با صوت خوب، تجوید و رعایت قواعد خواندن، در روایات از آداب قرائت قرآن ذکر شده است.[۹]
منابع
- ↑ منظور از «اعشار» و «اخماس» تقسيماتي است كه در قرآن مي‌شود مانند تقسيم به سي جزء و يا هر جزء به چهار حزب و امثال آن است.
- ↑ مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ج۱، ص۴۳۱. طباطبايي، محمد حسین، الميزان فی تفسیر القرآن، بيروت، مؤمنان الاعلمي، ۱۴۱۷ق، چاپ اول، ص۲۶۲.
- ↑ سوره محمد، آیه۲۴. سوره نساء، آیه۸۲. سوره ص، آیه۲۹.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق، ج۶۶، ص۳۵۰.
- ↑ سوره واقعه، آیه ۵۶.
- ↑ سوره نحل، آیه ۹۸.
- ↑ سوره مزمل، آیه۴.
- ↑ سوره اعراف، آیه ۲۰۴.
- ↑ کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۵ش، ج۲، ص۶۱۴، باب ترتيل القرآن بالصوت الحسن. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق، ج۸۹، ص۱۹۰.