جاودانه بودن قرآن

سؤال

قرآن کريم مرتبط با مسائل زمان نزول است و یا برای تمامی عصرها و زمانه ها می باشد؟

قرآن کریم کتاب هدایت بشر و برای تمامی عصرها نازل شده است. خطابات عام قرآن به مؤمنان یا انسان ها و قصه های قرآنی از دلائلی است که نزول قرآن به صورت جهان شمول می باشد. همچنین باطن قرآن کریم و تسری تمامی دستورات آن به تمامی عصرها برای سعادت انسان و اعجاز علمی آن که در عصر نزول قابل فهم نبود از دلائل دیگر جاودانگی قرآن می باشد. این موضوع در روایات هم تایید شده است و امام باقر(ع) قرآن را همچون خورشید و ماه می دانند که تا پایان دنیا، زندگی انسان را روشن می سازد.

خطابات عام قرآن

بسياري از آيات قرآن خطاب‌هايي دارد كه براي تمام مردم و هر مكلفي مي‌باشد. مانند خطاب به مؤمنان ﴿یا ایها الذین آمنوا؛ اي كساني كه ايمان آورده‌ايد﴾ و « اي مردم» و خطاب به مردم ﴿یا ایها الناس؛ اي انسان﴾ و ﴿یا بنی آدم؛ ای بنی آدم﴾ علاوه بر این قرآن خود را «پندی براي عالميان» و «بيم دهنده تمام انسان‌ها» معرفی می کند و لازمه این کلیت جاودانگی و همیشگی آن می باشد.

شیوه بيان قصه‌هاي قرآن

در قرآن داستان‌هاي فراواني از پيامبران و امت‌هاي گذشته ذكر شده، ولي چون هدف قرآن هدايت انسان هاست، اين داستان‌ها را به طور كامل و مرتب بيان نكرده و آنچه را براي هدايت مفيد بوده، آورده است تا بندگان از آن جريانات پند گيرند. بنابراين نمي‌شود گفت اين جريانات براي گذشته بوده و ربطي به آينده ندارد، پندگيري از يك جريان براي هميشه است.

باطن قرآن كريم

قرآن علاوه بر ظاهر، داراي باطن است و ظاهر قرآن همان دلالت ظاهري قرآن است كه از قرائن، از جمله شأن نزول آيه به دست مي‌آيد و مربوط به همان جریان است؛ ولي باطن قرآن با قطع نظر از قرائن موجود، برداشت‌هايي كلي است كه از متن قرآن به دست مي‌آيد و همه جانبه است. لذا همين برداشت‌هاي كلي و جهان شمول است كه تداوم قرآن را براي هميشه تضمين كرده و آن را همواره زنده و جاويد نگاه داشته است. اگر چنين نبود مي‌بايست با از بين رفتن گروهي، آيه مخصوص آنها نيز باطل مي‌شد. امام باقر(ع) مي‌فرمايند: «اگر آيه‌اي درمورد قومي نازل شود و آن قوم بميرد، آيه هم مي‌ميرد و براي قرآن چيزي باقي نمي‌ماند، ولي قرآن تا آسمان و زمين باقي است، جريان دارد.»

اعجاز علمی قرآن

قرآن در زمینه های مختلف علمی، مطالبي را بيان كرده است كه براي آن زمان مشخص نبوده و با پيشرفت علم معناي آيه خوب روشن شده است، مانند دشواري تنفس با افزايش ارتفاع كه امروزه، علم به آن رسيده است.

روايات

• از امام صادق(ع) نقل شده است که «تازگي قرآن براي آن است كه خداي تبارك و تعالي آن را براي زمان موقّت يا مردم خاص نفرستاده و چون هميشگي و همگاني است، در هر زمان جديد است، و در نزد هر مردمي تا روز قيامت شيرين و پر جذبه است».

• امام باقر(ع) مي‌فرمايند «قرآن همانند خورشيد و ماه هميشه در جريان است، و زندگي انسان‌ها را تا پايان دنيا روشن مي‌سازد».

مطالعه بيشتر

• عبدالله جوادي آملي، تفسير موضوعي (قرآن در قرآن)، (قم؛ اسراء ۱۳۷۸)، ج۱،بخش جاودانگي قرآن.
• مرتضي مطهري،خاتميّت، (تهران؛ صدرا، ۱۳۶۴).
• محمد هادي معرفت،‌علوم قرآني، (قم؛ مؤسسه فرهنگي تمهيد، ۱۳۸۰)، ص۴۱۴ .
• ناصر مكارم شيرازي، تفسير نمونه (دارالكتب الاسلاميه، ۱۳۶۸)، ج۵، ص۴۳۵، ج۸، ص۲۲۷، ج۱۰، ص۱۱۹، ج۱۱، ص۱۸۳؛ ج۱۸، ص۳۸۹؛ ج۱۹، ص۱۷؛ ج۲۳، ص۲۶۶.