«اگر همه مردم خردمند بودند دنیا ویران می‌شد»: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۴۷

سؤال

حدیثی را از امام حسن عسکری(ع) خواندم به این مضمون که اگر همه مردم خرد می‌ورزیدند دنیا ویران می‌شد. این را تفسیر و توضیح نمایید.

روایتی از امام حسن عسکری(ع) نقل شده که اگر همه مردم خردمند بودند دنیا ویران می‌شد:

«

لَو عَقَلَ أهلُ الدنيا خَرِبَتْ

اگر اهل دنيا عقل خود را به كار مى بستند، دنيا ويران مى شد.^[۱]

»

این روایت در کتابی متعلق به قرن پنجم نقل شده است.^[۲] ابن‌فهد حلی (۷۵۷-۸۴۱ق) این روایت را نقل کرده و معتقد است عقل سالم اعتنایی به این دنیا ندارد.^[۳]

علامه مجلسی در چند جای کتاب بحارالانوار به این روایت اشاره کرده اما توضیح خاصی ارائه ننموده است. اما به مناسبت بحث مشهور «دنیا و آخرت و رفتار در قبال آن» در مرآت‌العقول تفصیلی آورده که به جنبه اثباتی (و سفارش‌ها و دستورات دین درباره دنیا) نظر دارد. نتیجه کلام علامه مجلسی چنین است: همانا، نجات یابنده از این گروه‌ها (که درباره دنیا به افراط و تفریط رفتار می‌کنند) یک فرقه‌اند و آن پیروان رسول الله (ص) و اصحاب، درباره دنیایند که دنیا را به طور کلی ترک نمی‌کنند و شهوات خود را سرکوب نمی‌نمایند، بهره‌شان از دنیا به قدر توشه است و شهواتی را که از پیروی شرع و عقل بازمی‌دارد، سرکوب می‌کنند… و از عدل (در این مسئله) پیروی می‌کنند.^[۴]

اگر عاقل مى‏بودند اهل دنيا هر آينه خراب مى‏شد دنيا، زيرا كه اگر همه عاقل كامل بودند كسى از ايشان مشغول كار دنيا نمى‏شد و نظام آن بر هم مى‏خورد و خراب مى‏شد.^[۵]

و پس از آن نوشته ذکر شده است.

و لو عقل أهل الدنيا خربت فدل على أن العقل السليم يقتضي تخريب الدنيا و عدم الاعتناء بها فمن عنى بها أو عمرها دل ذلك على أنه لا عقل له‏^[۳]

اُستُن اين عالم اي جان غفلت است هوشياري اين جهان را آفت است

دلالت بر این موضوع دارد که عقل، آخرت را ترجیح می‌دهد و اگر انسان‌ها می‌فهمیدند این دنیا فانی است و قرار است به دنیای ابدی کوچ کنند، رغبت و انگیزه برای آبادانی این دنیا نداشتند. این روایت اولین بار در کتاب عده الداعی ذکر شده است و راویان آن مشخص نیست و است.

منابع

↑ ابن‌فهد حلی، عدة الداعي و نجاح الساعي، ج۱، ص۱۳۶، دارالکتاب الاسلامی، قم، بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۷۵، ص۳۷۸،
↑ حلوانی، حسين بن محمد، نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، محقق و مصحح: مدرسة الإمام المهدي‏، قم، مدرسة الإمام المهدي‏، ۱۴۰۸ق، ص۱۴۵.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ عدة الداعي و نجاح الساعي، ص: 137
↑ مجلسی، محمد باقر، مرآت العقول (به نقل از لوح فشرده معجم فقهی آیت الله گلپایگانی).
↑ شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، ج‏5، ص: 111

[1] ابن‌فهد حلی، عدة الداعي و نجاح الساعي، ج۱، ص۱۳۶، دارالکتاب الاسلامی، قم، بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۷۵، ص۳۷۸،

[2] حلوانی، حسين بن محمد، نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، محقق و مصحح: مدرسة الإمام المهدي‏، قم، مدرسة الإمام المهدي‏، ۱۴۰۸ق، ص۱۴۵.

[:0-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ عدة الداعي و نجاح الساعي، ص: 137

[4] مجلسی، محمد باقر، مرآت العقول (به نقل از لوح فشرده معجم فقهی آیت الله گلپایگانی).

[5] شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، ج‏5، ص: 111

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 حدیثی را از امام حسن عسکری(ع) خواندم به این مضمون که اگر همه مردم خرد می‌ورزیدند دنیا ویران می‌شد. این را تفسیر و توضیح نمایید.
 {{پایان سوال}}
-{{پاسخ}}روایتی که می‌گوید اگر همه مردم خردمند بودند دنیا ویران می‌شد، دلالت بر این موضوع دارد که عقل، آخرت را ترجیح می‌دهد و اگر انسان‌ها می‌فهمیدند این دنیا فانی است و قرار است به دنیای ابدی کوچ کنند، رغبت و انگیزه برای آبادانی این دنیا نداشتند. این روایت اولین بار در کتاب [[عده الداعی]] ذکر شده است و راویان آن مشخص نیست و از [[امام حسن عسکری(ع)]] نقل شده است.
+{{پاسخ}}روایتی از [[امام حسن عسکری(ع)]] نقل شده که اگر همه مردم خردمند بودند دنیا ویران می‌شد: {{عربی بزرگ|لَو عَقَلَ أهلُ الدنيا خَرِبَتْ|ترجمه=اگر اهل دنيا عقل خود را به كار مى بستند، دنيا ويران مى شد.<ref>ابن‌فهد حلی، عدة الداعي و نجاح الساعي، ج۱، ص۱۳۶، دارالکتاب الاسلامی، قم، بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۷۵، ص۳۷۸، </ref>}}
+این روایت در کتابی متعلق به قرن پنجم نقل شده است.<ref>حلوانی، حسين بن محمد، نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، محقق و مصحح: مدرسة الإمام المهدي‏، قم، مدرسة الإمام المهدي‏، ۱۴۰۸ق، ص۱۴۵.</ref> [[ابن فهد حلی|ابن‌فهد حلی]] (۷۵۷-۸۴۱ق) این روایت را نقل کرده و معتقد است عقل سالم اعتنایی به این دنیا ندارد.<ref name=":0" />
-== متن حدیث ==
+[[علامه مجلسی]] در چند جای کتاب [[بحارالانوار]] به این روایت اشاره کرده  اما توضیح خاصی ارائه ننموده است. اما به مناسبت بحث مشهور «دنیا و آخرت و رفتار در قبال آن» در [[مرآت‌العقول]] تفصیلی آورده که به جنبه اثباتی (و سفارش‌ها و دستورات دین درباره دنیا) نظر دارد. نتیجه کلام [[علامه مجلسی]] چنین است: همانا، نجات یابنده از این گروه‌ها (که درباره دنیا به افراط و تفریط رفتار می‌کنند) یک فرقه‌اند و آن پیروان رسول الله (ص) و اصحاب، درباره دنیایند که دنیا را به طور کلی ترک نمی‌کنند و شهوات خود را سرکوب نمی‌نمایند، بهره‌شان از دنیا به قدر توشه است و شهواتی را که از پیروی شرع و عقل بازمی‌دارد، سرکوب می‌کنند… و از عدل (در این مسئله) پیروی می‌کنند.<ref>مجلسی، محمد باقر، مرآت العقول (به نقل از لوح فشرده معجم فقهی آیت الله گلپایگانی).</ref>
-{{عربی بزرگ|لَو عَقَلَ أهلُ الدنيا خَرِبَتْ|ترجمه=اگر اهل دنيا عقل خود را به كار مى بستند ، دنيا ويران مى شد.<ref>عدة الداعي و نجاح الساعي، ابن فهد حلی، ج۱، ص۱۳۶، دارالکتاب الاسلامی، قم، بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۷۵، ص۳۷۸، </ref>}}
-== تفسیر حدیث ==
+اگر عاقل مى‏بودند اهل دنيا هر آينه خراب مى‏شد دنيا، زيرا كه اگر همه عاقل كامل بودند كسى از ايشان مشغول كار دنيا نمى‏شد و نظام آن بر هم مى‏خورد و خراب مى‏شد.<ref>شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، ج‏5، ص: 111</ref>
-اولین بار این روایت در کتاب عده الداعی [[ابن فهد حلی]] (۷۵۷-۸۴۱ق) و پس از آن در بحارالانوار علامه مجلسی ذکر شده است و راویان آن مشخص نیست.
-[[ابن فهد حلّی]] که این روایت را نقل کرده است اعتقاد دارد این روایت انسان را به زهد تشویق می کند. و عقل سالم به این دنیا بی اعتنا است.<ref>آيين بندگى و نيايش (ترجمه عدة الداعى)،  ابن فهد حلی؛ مترجم حسين غفاري ساروي، ج۱، ص۲۳۳</ref>
-مرحوم مجلسی (ره) در چند جای بحار این روایت را آورده است، ولی توضیح خاصی ارائه ننموده است. اما به مناسبت بحث مشهور «دنیا و آخرت و رفتار در قبال آن» در [[مرآت‌العقول]] تفصیلی آورده که به جنبه اثباتی (و سفارش‌ها و دستورات دین درباره دنیا) نظر دارد. نتیجه کلام [[علامه مجلسی]] چنین است: همانا، نجات یابنده از این گروه‌ها (که درباره دنیا به افراط و تفریط رفتار می‌کنند) یک فرقه‌اند و آن پیروان رسول الله (ص) و اصحاب، درباره دنیایند که دنیا را به طور کلی ترک نمی‌کنند و شهوات خود را سرکوب نمی‌نمایند، بهره‌شان از دنیا به قدر توشه است و شهواتی را که از پیروی شرع و عقل بازمی‌دارد، سرکوب می‌کنند… و از عدل (در این مسئله) پیروی می‌کنند.<ref>مجلسی، محمد باقر، مرآت العقول (به نقل از لوح فشرده معجم فقهی آیت الله گلپایگانی).</ref>
+و پس از آن  نوشته  ذکر شده است.
-و لو عقل أهل الدنيا خربت فدل على أن العقل السليم يقتضي تخريب الدنيا و عدم الاعتناء بها فمن عنى بها أو عمرها دل ذلك على أنه لا عقل له‏<ref>عدة الداعي و نجاح الساعي، ص: 137</ref>
+و لو عقل أهل الدنيا خربت فدل على أن العقل السليم يقتضي تخريب الدنيا و عدم الاعتناء بها فمن عنى بها أو عمرها دل ذلك على أنه لا عقل له‏<ref name=":0">عدة الداعي و نجاح الساعي، ص: 137</ref>
 اُستُن اين عالم اي جان غفلت است هوشياري اين جهان را آفت است
+دلالت بر این موضوع دارد که عقل، آخرت را ترجیح می‌دهد و اگر انسان‌ها می‌فهمیدند این دنیا فانی است و قرار است به دنیای ابدی کوچ کنند، رغبت و انگیزه برای آبادانی این دنیا نداشتند. این روایت اولین بار در کتاب [[عده الداعی]] ذکر شده است و راویان آن مشخص نیست و است.
 {{پایان پاسخ}}