سؤال از ماهی کرکره در جنگ صفین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۲ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۴۱

سؤال

حدیثی در بحارالانوار آمده است که «امیرمؤمنان علی(ع) در جنگ صفین راه را گم کرد و به نصیر بن هلال فرمود برو از ماهی کرکره بپرس محل عبور کجاست.» آیا این روایت صحیح است؟

گم کردن راه در جنگ صفین و سؤال از ماهی داستانی است که بر اساس آن سپاهیان امام علی(ع) در جنگ صفین، محل عبور از فرات را گم کردند و آن حضرت یکی از یارانش به نام نصیر بن هلال را مأمور کرد تا از ماهی به نام کرکرة مسیر را بپرسد و او آن را به آنها نشان داد. نصیر در این ماجرا با دیدن معجزه‌ای قائل به خدایی حضرت علی(ع) شد و امام گردن او را زد و سپس زنده شد و حضرت او را اردوگاه اخراج کرد و پایه‌گذار فرقه نصیریه گردید. ادعا شده که این داستان در کتاب بحارالانوار آمده است. در حالی که نه در منابع رجالی صحابه‌ای به نام نصیر برای امام علی(ع) ذکر شده و نه در منابع تاریخی چنین ماجرایی در حوادث مرتبط با جنگ صفین ثبت شده است.

همچنین این داستان به این شکل در بحارالانوار و دیگر منابع حدیثی نیامده است از این‌رو آن را جعلی و ساختگی دانسته‌اند.^[۱] هرچند که در بحارالانوار روایتی در باب معجزات ائمه وجود دارد که بر اساس آن حضرت، قنبر را فرستاد تا از جُلَندی بن کِرکِر (فردی که سه هزار سال قبل از دنیا رفته بود)، مسیر را بپرسد و او در جواب گفت که علی(ع) بهتر از من می‌داند مسیر از کجا می‌گذرد...^[۲] و در روایت دیگری همین پرسش از ماهی‌ای به نام میمونة شده است در آن هم فقط به این مطلب اشاره شده کسی که نام مرا می‌داند به شریعه هم آگاه است.^[۳] در این روایات نامی از نصیر و ماهی کرکرة و نیز خبری از جزئیات دیگر همچون قتل نصیر و اخراج او از اردوگاه نیست.

و برفرض پذیرش وجود آن در بحارالانوار، چیزی اثبات نمی‌شود چرا که بحارالانوار مفصل‌ترین کتاب حدیثی شیعه است نه معتبرترین آنها. علامه مجلسی این ادعا را نداشت که تمام احادیث بحارالانوار معتبرند.

بنابراین فردی به نام نصیر بن هلال وجو د خارجی ندارد و جعل‌کننده بین او و محمد بن بن نصیر نمیری مؤسس فرقه نصیریه خلط کرده است.

منابع

↑ پاینده، ابوالقاسم، نهج‌الفصاحه، دنیای دانش، ص۹۰.
↑ علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۳، ص۴۵.
↑ علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۱، ص۲۱۱.

[1] پاینده، ابوالقاسم، نهج‌الفصاحه، دنیای دانش، ص۹۰.

[2] علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۳، ص۴۵.

[3] علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۱، ص۲۱۱.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 '''گم کردن راه در جنگ صفین و سؤال از ماهی''' داستانی است که بر اساس آن سپاهیان امام علی(ع) در جنگ صفین، محل عبور از فرات را گم کردند و آن حضرت یکی از یارانش به نام نصیر  بن هلال را مأمور کرد تا از ماهی به نام کرکرة مسیر را بپرسد و او آن را به آنها نشان داد. نصیر در این ماجرا با دیدن معجزه‌ای قائل به خدایی حضرت علی(ع) شد و امام گردن او را زد و سپس زنده شد و حضرت او را اردوگاه اخراج کرد و پایه‌گذار فرقه نصیریه گردید. ادعا شده که این داستان در کتاب بحارالانوار آمده است. در حالی که نه در منابع رجالی [[صحابه|صحابه‌ای]] به نام نصیر برای [[امام علی(ع)]] ذکر شده و نه در منابع تاریخی چنین ماجرایی در حوادث مرتبط با [[جنگ صفین]] ثبت شده است.
-همچنین این داستان به این شکل در بحارالانوار و دیگر منابع حدیثی نیامده است از این‌رو آن را جعلی و ساختگی دانسته‌اند.<ref>پاینده، ابوالقاسم، نهج‌الفصاحه، دنیای دانش، ص۹۰.</ref> هرچند که در بحارالانوار روایتی در باب معجزات ائمه وجود دارد که بر اساس آن حضرت، قنبر را فرستاد تا از جُلَندی بن کِرکِر (فردی که سه هزار سال قبل از دنیا رفته بود)، مسیر را بپرسد و او در جواب گفت که علی(ع) بهتر از من می‌داند که مسیر از کجا می‌گذرد...<ref>علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۳، ص۴۵.</ref> و روایت دیگری همین پرسش از ماهی‌ای به نام میمونة شده است آن هم فقط به این مطلب اشاره کرده که کسی که نام مرا می‌داند به شریعه هم آگاه است.<ref>علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۱، ص۲۱۱.</ref> در این روایات نامی از نصیر و ماهی کرکرة و جزئیات دیگر نیست.
+همچنین این داستان به این شکل در بحارالانوار و دیگر منابع حدیثی نیامده است از این‌رو آن را جعلی و ساختگی دانسته‌اند.<ref>پاینده، ابوالقاسم، نهج‌الفصاحه، دنیای دانش، ص۹۰.</ref> هرچند که در بحارالانوار روایتی در باب معجزات ائمه وجود دارد که بر اساس آن حضرت، قنبر را فرستاد تا از جُلَندی بن کِرکِر (فردی که سه هزار سال قبل از دنیا رفته بود)، مسیر را بپرسد و او در جواب گفت که علی(ع) بهتر از من می‌داند مسیر از کجا می‌گذرد...<ref>علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۳، ص۴۵.</ref> و در روایت دیگری همین پرسش از ماهی‌ای به نام میمونة شده است در  آن هم فقط به این مطلب اشاره شده کسی که نام مرا می‌داند به شریعه هم آگاه است.<ref>علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۱، ص۲۱۱.</ref> در این روایات نامی از نصیر و ماهی کرکرة و نیز خبری از جزئیات دیگر همچون قتل نصیر و اخراج او از اردوگاه نیست.
 و برفرض پذیرش وجود آن در بحارالانوار، چیزی اثبات نمی‌شود چرا که بحارالانوار مفصل‌ترین کتاب حدیثی شیعه است نه معتبرترین آنها. [[علامه مجلسی]] این ادعا را نداشت که تمام احادیث بحارالانوار معتبرند.