وجوب نماز شب بر پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
آیا نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
| خط ۸: | خط ۷: | ||
== وجوب یا استحباب نماز شب بر پیامبر(ص) == | == وجوب یا استحباب نماز شب بر پیامبر(ص) == | ||
مفسران ذیل آیه ۷۹ [[سوره اسراء|سوره اِسراء]] گفته‌اند که نماز شب از [[خصائص النبی]]<ref>«فقه اهل بیت علیهم السلام»، شماره ۲۵، بهار ۱۳۸۰ش، ص۱۵۳.</ref> بوده و بر پیامبر(ص) واجب بوده است:<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۸ش، ج۵، ص۱۰۶.</ref> {{قرآن|وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَه لَّک عَسَی أَن یَبْعَثَک رَبُّک مَقَامًا مَّحْمُودًا|ترجمه=پاره‌ای از شب را به نمازخواندن زنده بدار. این نافله خاص تو است. باشد که پروردگارت، تو را به مقامی پسندیده برساند.|سوره=اسراء|آیه=۷۹}} | مفسران ذیل آیه ۷۹ [[سوره اسراء|سوره اِسراء]] گفته‌اند که نماز شب از [[خصائص النبی]]<ref>«فقه اهل بیت علیهم السلام»، شماره ۲۵، بهار ۱۳۸۰ش، ص۱۵۳.</ref> بوده و بر پیامبر(ص) واجب بوده است:<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۸ش، ج۵، ص۱۰۶.</ref> {{قرآن|وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَه لَّک عَسَی أَن یَبْعَثَک رَبُّک مَقَامًا مَّحْمُودًا|ترجمه=پاره‌ای از شب را به نمازخواندن زنده بدار. این نافله خاص تو است. باشد که پروردگارت، تو را به مقامی پسندیده برساند.|سوره=اسراء|آیه=۷۹}} قرآن، مسلمانان را برای شب زنده‌داری و تهجّد و عبادت در نیمه شب دعوت نموده، در حالی که آن را برای پیامبر(ص) واجب کرده است.<ref>مدرسی، سید محمد تقی، احکام عبادات، قم، انتشارات محبان الحسین(ع)، ۱۳۸۱ش، ص۲۱۱.</ref> گفته شده مطابق آیات قرآن، پیامبر(ص) موظف بود شب زنده‌داری کند و نافله شب را به جا آورد و قرآن قرائت نماید.<ref>منتظری، حسینعلی، اسلام دین فطرت، تهران، نشر سایه، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۴.</ref> | ||
[[آیت‌الله مکارم شیرازی]] معتقد است هرچند آیه ۷۹ اسراء صراحت به وجوب نماز شب ندارد اما با قرائن مختلفی که در دست است این تفسیر روشن به نظر می‌رسد. بسیاری جمله نافلة لک در آیه را دلیل بر آن دانسته‌اند که نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است، زیرا «نافله» به معنی «زیاده» است، اشاره به اینکه این فریضه اضافی مربوط به تو است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۴.</ref> | [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] معتقد است هرچند آیه ۷۹ اسراء صراحت به وجوب نماز شب ندارد اما با قرائن مختلفی که در دست است این تفسیر روشن به نظر می‌رسد. بسیاری جمله نافلة لک در آیه را دلیل بر آن دانسته‌اند که نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است، زیرا «نافله» به معنی «زیاده» است، اشاره به اینکه این فریضه اضافی مربوط به تو است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۴.</ref> | ||
بعضی دیگر معتقدند که نماز شب بر پیامبر(ص) | بعضی دیگر معتقدند که نماز شب بر پیامبر(ص) قبلاً واجب بوده است به قرینه آیات سوره مزمل، سپس آیه ۷۹ نساء، آن را نسخ کرده و مستحب بودن آن را اعلام کرده است.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱.</ref> ولی این تفسیر، ضعیف به نظر می‌رسد، چرا که نافله در اصل، به معنی مصطلح امروز یعنی «نماز مستحبّ» نبوده، بلکه به معنی زیاده و اضافه است، و می‌دانیم که نماز شب هر گاه بر پیامبر ص واجب بوده باشد اضافه بر فرائض یومیه است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۴.</ref> | ||
در تفسیر کشف الاسرار، احتمالات روایی و تفسیری که از این آیه درباره وجوب و استحباب نماز شب بر اساس آیه ۷۹ اسرا، آورده شده است.<ref>میبدی، احمدبن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۵۹۶ش.</ref> مرتضی مطهری معتقد است وجوب نماز شب بر پیامبر به این معنا نیست که اگر پیامبر نماز شب نمی‌خواند گناهی مرتکب می‌شد، بلکه او در مقامی بود که به طبع خود چنین می‌کرد.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹ش، ج۲۸، ص۷۴.</ref> | در تفسیر کشف الاسرار، احتمالات روایی و تفسیری که از این آیه درباره وجوب و استحباب نماز شب بر اساس آیه ۷۹ اسرا، آورده شده است.<ref>میبدی، احمدبن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۵۹۶ش.</ref> مرتضی مطهری معتقد است وجوب نماز شب بر پیامبر به این معنا نیست که اگر پیامبر نماز شب نمی‌خواند گناهی مرتکب می‌شد، بلکه او در مقامی بود که به طبع خود چنین می‌کرد.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹ش، ج۲۸، ص۷۴.</ref> | ||
در [[تفسیر روح البیان]] در ذیل آیه ۷۹ سوره اسراء روایتی از [[عایشه]] همسر پیامبر(ص) نقل شده است که اختصاصات پیامبر اکرم(ص) را بیان می‌کند. عایشه روایت کرده است که پیامبر(ص) فرمود: «سه چیز بر من واجب است و بر شما مستحب، نماز وتر و مسواک و نماز شب و تهجد و شب زنده داری».<ref>حقی بروسوی، اسماعیل بن مصطفی، تفسیر روح البیان، دارالفکر، ج۵، ص۲۱۷.</ref> آیات ۲ تا ۶ [[سوره مزمل]] و آیه ۷۹ سوره اسراء درباره دستور به پیامبر(ص) برای تهجد و نماز شب است.<ref>هاشمی رفسنجانی، اکبر، و برخی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۳۹۶.</ref> | در [[تفسیر روح البیان]] در ذیل آیه ۷۹ سوره اسراء روایتی از [[عایشه]] همسر پیامبر(ص) نقل شده است که اختصاصات پیامبر اکرم(ص) را بیان می‌کند. عایشه روایت کرده است که پیامبر(ص) فرمود: «سه چیز بر من واجب است و بر شما مستحب، نماز وتر و مسواک و نماز شب و تهجد و شب زنده داری».<ref>حقی بروسوی، اسماعیل بن مصطفی، تفسیر روح البیان، دارالفکر، ج۵، ص۲۱۷.</ref> آیات ۲ تا ۶ [[سوره مزمل]] و آیه ۷۹ سوره اسراء درباره دستور به پیامبر(ص) برای تهجد و نماز شب است.<ref>هاشمی رفسنجانی، اکبر، و برخی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۳۹۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۴
آیا نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است؟
وجوب نماز شب بر پیامبر(ص) به گفته اغلب مفسران بر اساس قرآن مقرر شده است. بعضی مفسران گفته‌اند نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بود اما با آیه ۷۹ سوره اسراء نسخ شد. تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، احتمالات روایی استحباب و وجوب نماز شب بر پیامبر را ذکر کرده است. مرتضی مطهری معتقد است وجوب نماز شب بر پیامبر به این معنا نیست که اگر پیامبر نماز شب نمی‌خواند گناهی مرتکب می‌شد، بلکه او در مقامی بود که به طبع خود چنین می‌کرد.
وجوب یا استحباب نماز شب بر پیامبر(ص)
مفسران ذیل آیه ۷۹ سوره اِسراء گفته‌اند که نماز شب از خصائص النبی[۱] بوده و بر پیامبر(ص) واجب بوده است:[۲] ﴿وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَه لَّک عَسَی أَن یَبْعَثَک رَبُّک مَقَامًا مَّحْمُودًا؛ پاره‌ای از شب را به نمازخواندن زنده بدار. این نافله خاص تو است. باشد که پروردگارت، تو را به مقامی پسندیده برساند.﴾(اسراء:۷۹) قرآن، مسلمانان را برای شب زنده‌داری و تهجّد و عبادت در نیمه شب دعوت نموده، در حالی که آن را برای پیامبر(ص) واجب کرده است.[۳] گفته شده مطابق آیات قرآن، پیامبر(ص) موظف بود شب زنده‌داری کند و نافله شب را به جا آورد و قرآن قرائت نماید.[۴]
آیت‌الله مکارم شیرازی معتقد است هرچند آیه ۷۹ اسراء صراحت به وجوب نماز شب ندارد اما با قرائن مختلفی که در دست است این تفسیر روشن به نظر می‌رسد. بسیاری جمله نافلة لک در آیه را دلیل بر آن دانسته‌اند که نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است، زیرا «نافله» به معنی «زیاده» است، اشاره به اینکه این فریضه اضافی مربوط به تو است.[۵]
بعضی دیگر معتقدند که نماز شب بر پیامبر(ص) قبلاً واجب بوده است به قرینه آیات سوره مزمل، سپس آیه ۷۹ نساء، آن را نسخ کرده و مستحب بودن آن را اعلام کرده است.[۶] ولی این تفسیر، ضعیف به نظر می‌رسد، چرا که نافله در اصل، به معنی مصطلح امروز یعنی «نماز مستحبّ» نبوده، بلکه به معنی زیاده و اضافه است، و می‌دانیم که نماز شب هر گاه بر پیامبر ص واجب بوده باشد اضافه بر فرائض یومیه است.[۷]
در تفسیر کشف الاسرار، احتمالات روایی و تفسیری که از این آیه درباره وجوب و استحباب نماز شب بر اساس آیه ۷۹ اسرا، آورده شده است.[۸] مرتضی مطهری معتقد است وجوب نماز شب بر پیامبر به این معنا نیست که اگر پیامبر نماز شب نمی‌خواند گناهی مرتکب می‌شد، بلکه او در مقامی بود که به طبع خود چنین می‌کرد.[۹]
در تفسیر روح البیان در ذیل آیه ۷۹ سوره اسراء روایتی از عایشه همسر پیامبر(ص) نقل شده است که اختصاصات پیامبر اکرم(ص) را بیان می‌کند. عایشه روایت کرده است که پیامبر(ص) فرمود: «سه چیز بر من واجب است و بر شما مستحب، نماز وتر و مسواک و نماز شب و تهجد و شب زنده داری».[۱۰] آیات ۲ تا ۶ سوره مزمل و آیه ۷۹ سوره اسراء درباره دستور به پیامبر(ص) برای تهجد و نماز شب است.[۱۱]
منابع
- ↑ «فقه اهل بیت علیهم السلام»، شماره ۲۵، بهار ۱۳۸۰ش، ص۱۵۳.
- ↑ قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۸ش، ج۵، ص۱۰۶.
- ↑ مدرسی، سید محمد تقی، احکام عبادات، قم، انتشارات محبان الحسین(ع)، ۱۳۸۱ش، ص۲۱۱.
- ↑ منتظری، حسینعلی، اسلام دین فطرت، تهران، نشر سایه، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۴.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۴.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۴.
- ↑ میبدی، احمدبن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۵۹۶ش.
- ↑ مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹ش، ج۲۸، ص۷۴.
- ↑ حقی بروسوی، اسماعیل بن مصطفی، تفسیر روح البیان، دارالفکر، ج۵، ص۲۱۷.
- ↑ هاشمی رفسنجانی، اکبر، و برخی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۳۹۶.