|
|
| (۱۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۳: |
خط ۳: |
| بر اساس آیهٔ ۲۳ سورهٔ احزاب، مؤمنان واقعی چه کسانی هستند. | | بر اساس آیهٔ ۲۳ سورهٔ احزاب، مؤمنان واقعی چه کسانی هستند. |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}}آیه ۲۳ [[سوره احزاب]] درباره مؤمنینی است که با عهدِ با خداوند صادق هستند و وفا کردند. ایشان در عهد با خداوند چنان هستند که جان خود را از دست دادند یا اینکه در انتظار آن هستند و هیچگاه عهد خود را تغییر نمی‌دهند. این آیه درباره [[جنگ احزاب]] است که مؤمنان از جنگ با کفار دست نکشیدند و به عهد خود با خداوند وفا کردند. |
| برای روشن شدن مطلب، توجه به آیات قبل و بعد، ضروری است. چرا که این آیه در راستای آیات قبل می‌باشد. خداوند متعال در آیهٔ ۲۱ این سوره می‌فرماید: {{قرآن|لَقَدْ کانَ لَکمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَه حَسَنَه لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکرَ اللَّهَ کثِیراً}}.
| |
|
| |
|
| کلمه «أسوه» به معنای اقتداء و پیروی است و اسوه در مورد رسول خدا(ص)، عبارت است از پیروی از او و اگر تعبیر کرد به{{قرآن|لَکمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ}} شما در مورد رسول خدا(ص) تأسی داریدکه استقرار و استمرار در گذشته را افاده می‌کند، برای این است که اشاره کند به این که این وظیفه همیشه ثابت است و شما همیشه باید به آن جناب تاسی کنید. و معنای آیه این است که یکی از احکام رسالت رسول خدا(ص) و ایمان آوردن شما، این است که به او تاسی کنید، هم در گفتارش و هم در رفتارش و شما می‌بینید که او در راه خدا چه مشقت‌هایی تحمل می‌کند و چگونه در جنگ‌ها حاضر شده، آن طور که باید جهاد می‌کند، شما نیز باید از او پیروی کنید.
| | == متن آیه == |
| | | {{قرآن بزرگ|مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا |
| جملهٔ {{قرآن|لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکرَ اللَّهَ کثِیراً}}، دلالت می‌کند بر این که تأسی به رسول خدا(ص) صفت حمیده و پاکیزه ای است که هر کسی که مؤمن نامیده شود، بدان متصف نمی‌شود، بلکه کسانی به این صفت پسندیده متصف می‌شوند که متصف به حقیقت ایمان باشند و معلوم است که چنین کسانی امیدشان همه به خدا است و هدف همه، خانه آخرت است، چون دل در گرو خدا دارند و به زندگی آخرت اهمیت می‌دهند و در نتیجه، عمل صالح انجام می‌دهند و با این حال بسیار به یاد خدا می‌باشند و هرگز از پروردگار خود غافل نمی‌مانند و نتیجه این توجه دائمی، تأسی به رسول خدا(ص) است، در گفتار و کردار.
| | | سوره = احزاب |
| | | | آیه = ۲۳ |
| در ذیل آیهٔ ۲۲ می‌فرماید: {{قرآن|وَ لَمَّا رَأَ الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزابَ قالُوا هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ}}.
| | | ترجمه = از مؤمنان مردانى هستند كه به پيمانى كه با خدا بسته بودند وفا كردند. بعضى بر سر پيمان خويش جان باختند و بعضى چشم به راهند و هيچ پيمان خود دگرگون نكرده‌اند. |
| | }} |
|
| |
|
| این آیه وصف حال مؤمنین است که وقتی لشکرها را می‌بینند که پیرامون مدینه اتراق کرده‌اند، می‌گویند این همان وعده ای است که خدا و رسولش به ما داده و خدا و رسولش راست می‌گویند و این عکس العمل آنان برای این است که در ایمان خود بینا و رشد یافته‌اند و خدا و رسولش را تصدیق دارند. به خلاف آن عکس العملی که منافقین و بیماردلان از خود نشان دادند، آن‌ها وقتی لشکرها را دیدند به شک افتاده و سخنان زشتی گفتند، از همین‌جا معلوم می‌شود که مراد از مؤمنین، آن افرادی هستند که با خلوص به خدا و رسول(ص) ایمان آوردند.
| | == مفهوم و مصداق عهد با خداوند == |
| | کسانی که به پیمان خود با خداوند عمل کردند همانان بودند که در برخورد با دشمن فرار نکردند و از جنگیدن با کفار نهراسیدند.<ref>ترجمه تفسير الميزان، علامه طباطبایی، ج۱۹، ص: ۴۵۲ |
|
| |
|
| {{قرآن|قالُوا هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ}} مؤمنان نه تنها با دیدن دشمن نترسیدند، بلکه گفتند این همان وعدهٔ الهی است که رسولش به ما داده است.
| | </ref> در روایتی [[حضرت علی(ع)]] خود را مصداق این آیه می‌داند.<ref>تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج17، ص: 246 |
|
| |
|
| وعده ای که به آن اشاره کردند به قول بعضی<ref>آلوسی، محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۵ق، ج۱۱، ص۱۶۶.</ref> عبارت بود از این که رسول خدا(ص) قبلاً فرموده بود، به زودی احزاب علیهٔ ایشان پشت به هم می‌دهند و به همین جهت وقتی احزاب را دیدند؛ فهمیدند که این همان است که آن جناب وعده داده بود. بعضی دیگر گفته‌اند: منظور از وعدهٔ مزبور، همان آیهٔ سورهٔ بقره است، که قبلاً از رسول خدا(ص) شنیده بودند: {{قرآن|أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّه وَ لَمَّا یَأْتِکمْ مَثَلُ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْساءُ وَ الضَّرَّاءُ وَ زُلْزِلُوا حَتَّی یَقُولَ الرَّسُولُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ مَتی نَصْرُ اللَّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِیبٌ}}<ref>بقره / ۲۱۳.</ref>و می‌دانستند که به زودی گرفتار مصائبی می‌شوند، که انبیاء و مؤمنین گذشته بدان گرفتار شده و در نتیجه دل‌های شان دچار اضطراب و وحشت می‌شود و چون احزاب را دیدند یقین کردند که این همان وعدهٔ موعود است و خدا به زودی یاری شان داده و بر دشمن پیروزشان می‌کند.
| | </ref> |
|
| |
|
| این دو وجهی است که در بارهٔ وعده مذکور در آیه گفته‌اند و حق مطلب این است که بین آن دو جمع شود. چون در آیهٔ شریفه، وعده را هم به خدا نسبت داده‌اند و هم به رسول او، و گفتند: {{قرآن|هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ}} و جملهٔ {{قرآن|وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ}}، شهادتی است از ایشان بر صدق وعده، {{قرآن|وَ ما زادَهُمْ إِلَّا إِیماناً وَ تَسْلِیماً}}، یعنی: دیدن احزاب در آنان زیاد نکرد، مگر ایمان به خدا و رسولش و تسلیم در برابر امر خدا و یاری کردن دین خدا و جهاد در راه او را.
| | === وفای عهد با خداوند و شهادت === |
| | بارزترین ویژگی برخی از مؤمنان که در این آیه آمده است، وفای به عهد و پیمانی است که با خداوند بسته‌اند:{{قرآن|صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ}}، یعنی: صدق خود را در آنچه با [[رسول خدا(ص)]] عهد کرده بودند به ثبوت رساندند و آن عهد این بود که هر وقت به دشمن برخوردند، فرار نکنند.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، سید محمدباقر، قم، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۴۳۴.</ref> |
|
| |
|
| بعد از این که خداوند متعال، اسوه بودن رسول خدا(ص) و تخلف ناپذیر بودن وعده‌های الهی را گوشزد کرده، در آیهٔ ۲۳، وصف مؤمنان را چنین ترسیم می‌کند: {{قرآن|مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْدِیلًا}}.
| | مفسران مصادیق زیادی برای عبارت: {{قرآن|فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی نَحْبَهُ}} گفته‌اند. از جمله: [[حمزه]]، [[انس بن مالک]]، شهیدان [[بدر]] و [[احد]]. اما منافاتی ندارد که آیه درباره تمام شهدای پیش از جنگ احد باشد.<ref>تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۷، ص: ۲۴۶</ref> طبق این سخن قرآن تمام کسانی که در راه خدا شهید شدند جزء این مؤمنان هستند. |
|
| |
|
| راغب گفته کلمه «نحب» به معنای نذری است که محکوم به وجوب باشد، مثلاً وقتی گفته می‌شود «فلان قضی نحبه»، معنایش این است که فلانی به نذر خود وفا کرد و در قرآن کریم آمده {{قرآن|فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ}} که منظور از آن، مردن است، منتها مردنی با وفاداری و انجام وظیفه وکوتاهی نکردن در آن.<ref>مفردات راغب، ماده «نحب».</ref>
| | در ادامه آیه در توصیف بخشی از مؤمنین می‌فرماید این دسته در انتظار شهادت بسر می‌برند و عهد و پیمان خود را دگرگون نمی‌کنند.{{پایان پاسخ}} |
| | |
| {{قرآن|صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ}}، یعنی: صدق خود را در آنچه با رسول خدا(ص) عهد کرده بودند به ثبوت رساندند و آن عهد این بود که هر وقت به دشمن برخوردند، فرار نکنند. شاهد این که مراد از عهد این است، محاذاتی است که آیه مورد بحث با آیه سابق دارد، که در بارهٔ منافقین و بیماردلان سست ایمان می‌فرمود: {{قرآن|وَ لَقَدْ کانُوا عاهَدُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ لا یُوَلُّونَ الْأَدْبارَ}}. قبلاً با خدا عهد کرده بودند که پشت به دشمن نکنند هم چنان‌که همین محاذات بین آیه سابق و آیه ای که قبلاً فرموده بود که: منافقین در چنین مخاطری به شک افتادند و تسلیم امر خدا نشدند، نیز برقرار است.
| |
| | |
| {{قرآن|فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی نَحْبَهُ}} یعنی بعضی از مؤمنین در جنگ اجلشان به سر رسید، یا مردند یا در راه خدا کشته شدند و بعضی منتظر رسیدن اجل خود هستند و از قول خود و عهدی که بسته بودند هیچ چیز را تبدیل نکردند.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، سید محمدباقر، قم، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۴۳۴.</ref>
| |
| | |
| با این توضیح، می‌توان نتیجه گرفت که مؤمنان واقعی چند صفت دارند:
| |
| | |
| ۱ـ رسول خدا(ص) را الگو و اسوهٔ خود دانستن.
| |
| | |
| ۲ـ ایمان به تحقق وعده‌های رسول خدا(ص).
| |
| | |
| ۳ـ ایمان به تحقق وعده‌های الهی.
| |
| | |
| ۴ـ صبر و استقامت و شجاعت در برابر دشمنان.
| |
| | |
| ۵ـ ثابت کردن ایمان خود به رسول خدا(ص) با پایداری در جنگ و فرار نکردن و تا آخرین لحظه در کنار رسول خدا(ص) ماندن.
| |
| | |
| در قرآن کریم، صفات بسیار زیادی از مؤمنان برشمرده شد که بیان آن در این مختصر نیست و در جای دیگر باید دنبال شود.
| |
| {{پایان پاسخ}} | |
| {{مطالعه بیشتر}} | | {{مطالعه بیشتر}} |
| | | == مطالعه بیشتر == |
| == معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر == | |
| ۱ـ تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و همکاران، ج۱۷، ص۲۴۱، ذیل آیه. | | ۱ـ تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و همکاران، ج۱۷، ص۲۴۱، ذیل آیه. |
|
| |
|
| خط ۵۹: |
خط ۴۱: |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =شد |
| | تیترها = | | | تیترها =شد |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینک‌دهی = | | | لینک‌دهی =شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| خط ۶۹: |
خط ۵۱: |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ج |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
سؤال
بر اساس آیهٔ ۲۳ سورهٔ احزاب، مؤمنان واقعی چه کسانی هستند.
آیه ۲۳ سوره احزاب درباره مؤمنینی است که با عهدِ با خداوند صادق هستند و وفا کردند. ایشان در عهد با خداوند چنان هستند که جان خود را از دست دادند یا اینکه در انتظار آن هستند و هیچگاه عهد خود را تغییر نمی‌دهند. این آیه درباره جنگ احزاب است که مؤمنان از جنگ با کفار دست نکشیدند و به عهد خود با خداوند وفا کردند.
متن آیه
| ﴿
|
مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا
از مؤمنان مردانى هستند كه به پيمانى كه با خدا بسته بودند وفا كردند. بعضى بر سر پيمان خويش جان باختند و بعضى چشم به راهند و هيچ پيمان خود دگرگون نكرده‌اند.
احزاب:۲۳
|
﴾
|
مفهوم و مصداق عهد با خداوند
کسانی که به پیمان خود با خداوند عمل کردند همانان بودند که در برخورد با دشمن فرار نکردند و از جنگیدن با کفار نهراسیدند.[۱] در روایتی حضرت علی(ع) خود را مصداق این آیه می‌داند.[۲]
وفای عهد با خداوند و شهادت
بارزترین ویژگی برخی از مؤمنان که در این آیه آمده است، وفای به عهد و پیمانی است که با خداوند بسته‌اند:﴿صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ﴾، یعنی: صدق خود را در آنچه با رسول خدا(ص) عهد کرده بودند به ثبوت رساندند و آن عهد این بود که هر وقت به دشمن برخوردند، فرار نکنند.[۳]
مفسران مصادیق زیادی برای عبارت: ﴿فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی نَحْبَهُ﴾ گفته‌اند. از جمله: حمزه، انس بن مالک، شهیدان بدر و احد. اما منافاتی ندارد که آیه درباره تمام شهدای پیش از جنگ احد باشد.[۴] طبق این سخن قرآن تمام کسانی که در راه خدا شهید شدند جزء این مؤمنان هستند.
در ادامه آیه در توصیف بخشی از مؤمنین می‌فرماید این دسته در انتظار شهادت بسر می‌برند و عهد و پیمان خود را دگرگون نمی‌کنند.
مطالعه بیشتر
۱ـ تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و همکاران، ج۱۷، ص۲۴۱، ذیل آیه.
۲ـ احسن الحدیث، علی اکبر قرشی، ج۸، ص۳۳۵، ذیل آیه.
منابع
- ↑ ترجمه تفسير الميزان، علامه طباطبایی، ج۱۹، ص: ۴۵۲
- ↑ تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج17، ص: 246
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، سید محمدباقر، قم، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۴۳۴.
- ↑ تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۷، ص: ۲۴۶
