شأن صدور حدیث بضعه: تفاوت میان نسخه‌ها
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: واگردانی دستی |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
||
| (۳۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
حدیثی در جوامع روایی شیعه و اهل‌سنت از پیامبر(ص) درباره حضرت فاطمه(س) نقل شده است «فاطمه پاره تن من است، هر کس او را خشمگین کند، مرا خشمگین کرده است» شأن صدور این حدیث چیست؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|فاطمی}} | {{درگاه|فاطمی}} | ||
[[پیامبراسلام(ص)]] دخترش [[حضرت فاطمه(س)|فاطمه(س)]] را پاره تن خود دانسته و این حدیث به صورت مطلق، برای بیان شأن و منزلت حضرت فاطمه(س) صادر شده است. برخی منابع اهل‌سنت، صدور این حدیث را با خواستگاری امام علی(ع) از دختر ابوجهل مرتبط دانسته‌اند. اما از نظر علمای شیعه، اصل این ماجرا، ساختگی است و با انگیزه دشمنی با [[حضرت علی(ع)]] جعل شده است. علما و محققان شیعه، بر جعلی بودن این ماجرا دلایل و شواهد زیادی ذکر کرده‌اند. | |||
[[پرونده:21.jpg|بندانگشتی| خوشنویسی حدیث «بَضْعَةٌ مِنِّی» اثر علی الجد و تذهیب سید مجید قاسمی|200x200پیکسل]] | |||
== | == متن حدیث == | ||
در منابع روایی مهم شیعه مانند [[آمالی مفید|امالی شیخ مفید]]<ref>آمالی المفید، ص۲۶۰.</ref> و آمالی شیخ صدوق<ref>آمالی الصدوق، ص۱۰۴.</ref> و آمالی شیخ طوسی<ref>آمالی طوسی، ص۲۴.</ref> و [[بحارالانوار]]<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۲۷۹.</ref> و بسیاری از [[صحاح]] و مسانید معتبر اهل‌سنت از جمله کتاب‌های [[صحیح بخاری]]،<ref>صحیح بخاری، ج۵، ص۹۶، ش۲۷۸.</ref> [[صحیح مسلم]]،<ref>صحیح مسلم، ج۱۶، ص۳.</ref> [[مسند احمد بن حنبل]]،<ref>مسند احمد حنبل، ج۴، ص۳۲۹.</ref> [[صحیح ترمذی]]،<ref>کنزالعمال، ج۱۲، ص۱۰۸ ش ۳۴۲۲۲.</ref> [[کنز العمال]]،<ref>کنزالعمال، ج۱۲، ص۱۰۸ ش ۳۴۲۲۲.</ref> [[حلیة الاولیاء]]<ref>حلیة الأولیاء، ج۲، ص۳۹.</ref> و [[مستدرک الصحیحین]]<ref>المستدرک الصحیحین، ج۳، ص۱۵۱.</ref> تعبیر «بضعة منی» با تعابیر مختلف نقل شده است: | |||
{{عربی بزرگ|فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِی و مَنْ سَرّها فَقد سَرّنی|ترجمه= فاطمه پاره تن من است پس هر کس او را اذیت کند مرا اذیت کرده است و هر کس او را خوشحال کند مرا خوشحال کرده است.<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، الامالی، قم، مؤسسة البعثة، ۱۴۱۷ق، ص۱۶۵.</ref>}} | |||
== خشم فاطمه(س) از شیخین == | |||
در [[کتاب الامامه و السیاسه]] [[ابن قتیبه]] ضمن نقل حدیث مفصلی، از ملاقات [[ابوبکر بن ابی‌قحافه]] و [[عمر بن خطاب]] با فاطمه(س) در خانه امام علی(ع) سخن به میان آمده است؛ حضرت فاطمه، در این دیدار حدیث بضعه را یادآور شد و عمر و ابوبکر نیز ایشان را تصدیق کردند که این حدیث را از پیامبر خدا شنیده‌اند؛ سپس حضرت فاطمه خطاب به آن دو نفر فرمودند: پس من، خداوند و [[فرشتگان]] را به شهادت می‌طلبم که شما دو نفر مرا خشمناک نمودید و مرا خشنود نکردید و اگر پیامبر خدا را ملاقات کنم، شکایت شما را نزد آن حضرت می‌برم. ابوبکر گفت: پناه می‌برم به خدا از غضب او و غضب تو ای فاطمه … و فاطمه می‌فرمود: به خدا پس از هر نمازی که می‌خوانم بر تو نفرین می‌فرستم».<ref>الامامه و السیاسه، ص۱۴.</ref> | |||
در | در کتاب [[تفسیر القمی]] در تفسیر آیه {{قرآن||ترجمه=به یقین کسانی که خدا و پیامبر او را اذیت می‌کنند، در دنیا و آخرت ملعون بوده و از رحمت الهی دور می‌باشند.}} (احزاب: ۵۷) آمده که این آیه درباره کسانی نازل شده که حق امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) را غصب کرده، ایشان را اذیت کرده‌اند، نازل شده است.<ref>قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح طیب موسوی جرائری، دارالکتب، قم، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۹۶.</ref> | ||
== | == ادعای برخی کتاب‌های اهل‌سنت در صدور حدیث بضعه == | ||
بنا بر برخی گزارش‌ها، حدیث بضعه درباره ماجرای خواستگاری امام علی(ع) از دختر [[ابوجهل]] صادر شده، اما متکلمان شیعه این گزارش‌ها را ساختگی دانسته‌اند.<ref>سید مرتضی، علی بن حسین، تنزیه الانبیاء، قم، الشریف الرضی، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۷.</ref> [[ابوهریره|ابوهُرَیره]] از راویان این گزارش، متهم به [[جعل حدیث]] است.<ref>ابن‌شاذان، فضل، الایضاح، تحقیق جلال‌الدین حسینی، تهران، مؤسسة انتشارات، ۱۳۵۱ش؛ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، تحقیق مؤسسة النشر الاسلامی، قم: النشر الاسلامی، ۱۴۲۸ق، ج۹، ص۱۱۱.</ref> همچنین حسین کرابیسی و مِسوَر بن مَخرَمه زُهَری از راویان این گزارش، ضعیف و غیرقابل اعتماد معرفی شده‌اند، از این رو، روایات آنها مورد قبول قرار نگرفته است.<ref>فضلی، عبدالهادی، اصول الحدیث، بیروت، مؤسسة ام القری للتحقیق والنشر، چاپ سوم، ۱۴۲۱ق، ص۱۳۹.</ref> به گفته سید مرتضی متکلم شیعه، کرابیسی از [[نواصب]] بود و با [[اهل‌بیت(ع)]] دشمنی می‌کرد.<ref>سید مرتضی، علی بن حسین، تنزیه الانبیاء، قم، الشریف الرضی، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۷–۱۶۸.</ref> [[جعفر مرتضی عاملی]] محقق شیعه، نیز ضمن متناقض دانستن گزارش‌ها درباره خواستگاری حضرت علی(ع) از دختر ابی‌جهل، به دلایل متعددی این ماجرا را رد کرده است.<ref>عاملی، جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة الإمام علی، قم، ولاء المرتضی، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۶۱–۷۴.</ref> | |||
سید مرتضی از عالمان شیعه، معتقد بود، اگر این داستان درست بود، دشمنان علی(ع)، آن را دستاویزی برای تخریب چهره علی(ع) و رسیدن به اهداف خود قرار می‌دادند، در حالی که به آن اشاره هم نکرده‌اند.<ref>سید مرتضی، علی بن حسین، تنزیه الانبیاء، قم، الشریف الرضی، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۹.</ref>{{پایان پاسخ}} | |||
{{پایان پاسخ}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۴۲: | خط ۲۷: | ||
| شاخه اصلی = حدیث | | شاخه اصلی = حدیث | ||
| شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث | | شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث | ||
| شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ =فضایل حضرت فاطمه(س) | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
| خط ۵۲: | خط ۳۷: | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی =شد | ||
| بازبینی نویسنده=شد | |||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = ب | ||
| کیفیت = ج | | کیفیت = ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:فضایل حضرت فاطمه(س)]] | [[رده:فضایل حضرت فاطمه(س)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۳۹
سؤال
حدیثی در جوامع روایی شیعه و اهل‌سنت از پیامبر(ص) درباره حضرت فاطمه(س) نقل شده است «فاطمه پاره تن من است، هر کس او را خشمگین کند، مرا خشمگین کرده است» شأن صدور این حدیث چیست؟
درگاه‌ها
پیامبراسلام(ص) دخترش فاطمه(س) را پاره تن خود دانسته و این حدیث به صورت مطلق، برای بیان شأن و منزلت حضرت فاطمه(س) صادر شده است. برخی منابع اهل‌سنت، صدور این حدیث را با خواستگاری امام علی(ع) از دختر ابوجهل مرتبط دانسته‌اند. اما از نظر علمای شیعه، اصل این ماجرا، ساختگی است و با انگیزه دشمنی با حضرت علی(ع) جعل شده است. علما و محققان شیعه، بر جعلی بودن این ماجرا دلایل و شواهد زیادی ذکر کرده‌اند.
متن حدیث
در منابع روایی مهم شیعه مانند امالی شیخ مفید[۱] و آمالی شیخ صدوق[۲] و آمالی شیخ طوسی[۳] و بحارالانوار[۴] و بسیاری از صحاح و مسانید معتبر اهل‌سنت از جمله کتاب‌های صحیح بخاری،[۵] صحیح مسلم،[۶] مسند احمد بن حنبل،[۷] صحیح ترمذی،[۸] کنز العمال،[۹] حلیة الاولیاء[۱۰] و مستدرک الصحیحین[۱۱] تعبیر «بضعة منی» با تعابیر مختلف نقل شده است:
| « | فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِی و مَنْ سَرّها فَقد سَرّنی
فاطمه پاره تن من است پس هر کس او را اذیت کند مرا اذیت کرده است و هر کس او را خوشحال کند مرا خوشحال کرده است.[۱۲] |
» |
خشم فاطمه(س) از شیخین
در کتاب الامامه و السیاسه ابن قتیبه ضمن نقل حدیث مفصلی، از ملاقات ابوبکر بن ابی‌قحافه و عمر بن خطاب با فاطمه(س) در خانه امام علی(ع) سخن به میان آمده است؛ حضرت فاطمه، در این دیدار حدیث بضعه را یادآور شد و عمر و ابوبکر نیز ایشان را تصدیق کردند که این حدیث را از پیامبر خدا شنیده‌اند؛ سپس حضرت فاطمه خطاب به آن دو نفر فرمودند: پس من، خداوند و فرشتگان را به شهادت می‌طلبم که شما دو نفر مرا خشمناک نمودید و مرا خشنود نکردید و اگر پیامبر خدا را ملاقات کنم، شکایت شما را نزد آن حضرت می‌برم. ابوبکر گفت: پناه می‌برم به خدا از غضب او و غضب تو ای فاطمه … و فاطمه می‌فرمود: به خدا پس از هر نمازی که می‌خوانم بر تو نفرین می‌فرستم».[۱۳]
در کتاب تفسیر القمی در تفسیر آیه ﴿به یقین کسانی که خدا و پیامبر او را اذیت می‌کنند، در دنیا و آخرت ملعون بوده و از رحمت الهی دور می‌باشند.﴾ (احزاب: ۵۷) آمده که این آیه درباره کسانی نازل شده که حق امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) را غصب کرده، ایشان را اذیت کرده‌اند، نازل شده است.[۱۴]
ادعای برخی کتاب‌های اهل‌سنت در صدور حدیث بضعه
بنا بر برخی گزارش‌ها، حدیث بضعه درباره ماجرای خواستگاری امام علی(ع) از دختر ابوجهل صادر شده، اما متکلمان شیعه این گزارش‌ها را ساختگی دانسته‌اند.[۱۵] ابوهُرَیره از راویان این گزارش، متهم به جعل حدیث است.[۱۶] همچنین حسین کرابیسی و مِسوَر بن مَخرَمه زُهَری از راویان این گزارش، ضعیف و غیرقابل اعتماد معرفی شده‌اند، از این رو، روایات آنها مورد قبول قرار نگرفته است.[۱۷] به گفته سید مرتضی متکلم شیعه، کرابیسی از نواصب بود و با اهل‌بیت(ع) دشمنی می‌کرد.[۱۸] جعفر مرتضی عاملی محقق شیعه، نیز ضمن متناقض دانستن گزارش‌ها درباره خواستگاری حضرت علی(ع) از دختر ابی‌جهل، به دلایل متعددی این ماجرا را رد کرده است.[۱۹]
سید مرتضی از عالمان شیعه، معتقد بود، اگر این داستان درست بود، دشمنان علی(ع)، آن را دستاویزی برای تخریب چهره علی(ع) و رسیدن به اهداف خود قرار می‌دادند، در حالی که به آن اشاره هم نکرده‌اند.[۲۰]
منابع
- ↑ آمالی المفید، ص۲۶۰.
- ↑ آمالی الصدوق، ص۱۰۴.
- ↑ آمالی طوسی، ص۲۴.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۲۷۹.
- ↑ صحیح بخاری، ج۵، ص۹۶، ش۲۷۸.
- ↑ صحیح مسلم، ج۱۶، ص۳.
- ↑ مسند احمد حنبل، ج۴، ص۳۲۹.
- ↑ کنزالعمال، ج۱۲، ص۱۰۸ ش ۳۴۲۲۲.
- ↑ کنزالعمال، ج۱۲، ص۱۰۸ ش ۳۴۲۲۲.
- ↑ حلیة الأولیاء، ج۲، ص۳۹.
- ↑ المستدرک الصحیحین، ج۳، ص۱۵۱.
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، الامالی، قم، مؤسسة البعثة، ۱۴۱۷ق، ص۱۶۵.
- ↑ الامامه و السیاسه، ص۱۴.
- ↑ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح طیب موسوی جرائری، دارالکتب، قم، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۹۶.
- ↑ سید مرتضی، علی بن حسین، تنزیه الانبیاء، قم، الشریف الرضی، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۷.
- ↑ ابن‌شاذان، فضل، الایضاح، تحقیق جلال‌الدین حسینی، تهران، مؤسسة انتشارات، ۱۳۵۱ش؛ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، تحقیق مؤسسة النشر الاسلامی، قم: النشر الاسلامی، ۱۴۲۸ق، ج۹، ص۱۱۱.
- ↑ فضلی، عبدالهادی، اصول الحدیث، بیروت، مؤسسة ام القری للتحقیق والنشر، چاپ سوم، ۱۴۲۱ق، ص۱۳۹.
- ↑ سید مرتضی، علی بن حسین، تنزیه الانبیاء، قم، الشریف الرضی، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۷–۱۶۸.
- ↑ عاملی، جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة الإمام علی، قم، ولاء المرتضی، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۶۱–۷۴.
- ↑ سید مرتضی، علی بن حسین، تنزیه الانبیاء، قم، الشریف الرضی، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۹.