دلیل فرستادن ۱۲۴ هزار پیامبر

سؤال

دلیل اینکه خداوند ۱۲۴۰۰۰ پیامبر فرستاده نه زیاد و نه کم، چیست؟

هدف خلقت انسان‌ها، رسیدن به کمال و سعادت است و انسان برای رسیدن به آن، نیاز به هدایت و پیام الهی دارد. بر خداوند لازم است که پیام خویش را از طریقی به گوش انسان‌ها برساند. پیامبر در واقع وسیله‌ای برای رساندن آن پیام است. بر اساس حکمت الهی، هر تعداد پیامبر نیاز بوده و اقتضا می‌کرده، فرستاده شده است. این نیاز بوسیله ۱۲۴هزار پیامبر برآورده شده است.

جدایی‌ناپذیری بشریت و نبوت

انسان در جهت تکامل و سعادت اجتماعی و معنوی ناگزیر از پیامبر است. خداوند هیچ‌ کسی را، چه در دنیا و چه در آخرت، گرفتار عذاب نمی‌کند، مگر اینکه حجت را بر او تمام کرده باشد: ﴿لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَة؛ تا آنها كه بايد هلاک شوند از روى دليل هلاك شوند﴾(انفال:۴۲) خداوند هر کسی را هلاک کند، پس با ارائه دلیل و بیّنه هلاک می‌کند. یا اینکه: ﴿وَ ما كانَ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرى‏ حَتَّى يَبْعَثَ في‏ أُمِّها رَسُولاً؛ خداوند هیچ قریه‌ای را هلاک نکرده، مگر اینکه در مرکز آن پیامبری را مبعوث کرده است.﴾(قصص:۵۲).

با این قاعده، خداوند هیچ امت و حتی هیچ قریه‌ای را بدون پیامبر و راهنما نگذاشته است: ﴿إِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلاَّ خَلا فيها نَذيرٌ؛ هيچ امتى نيست مگر ميان آنان بيم‏‌دهنده‌‏اى بوده است.﴾(فاطر:۲۴) ﴿وَ مَا أَهْلَكْنَا مِن قَرْيَةٍ إِلَّا لهََا مُنذِرُون؛ ما هیچ قریه‌ای را هلاک نکردیم مگر اینکه انذارکنندگانی را فرستاده‌ایم.﴾(شعراء:۲۰۸)

وقتی خداوند هیچ امت و حتی قریه‌ای را بدون پیامبر نگذارد، معلوم است که لازمه بشریت، رسالت و نبوت است. زمانی که سلسله رسالت و نبوت به حضرت خاتم رسید، آن حضرت فرمود: «فأنا موضع اللّبنه ختم بی الانبیاء» من جای خشتی در ساختمان انبیایم که خالی بود، با آمدن من، دیگر ساختمان انبیاء کامل شد و نبوت ختم شد و پایان یافت. از این جهت بود که تعداد انبیای الهی در ۱۲۴۰۰۰ پیامبر پایان یافت.

امّا اینکه چرا خداوند کمتر از ۱۲۴۰۰۰ پیامبر نفرستاده است. بنا به آنچه که درباره ضرورت انبیاء و فواید آن اشاره شد، پاسخ آن نیز روشن می‌شود. چون لازمه جامعه بشری هدایت و دعوت به سوی خداوند و کمال است. قبل از پیامبر خاتم در هر دوره‌ای از زندگی بشری نیاز به پیامبر بوده چنان‌که امیرمؤمنان می‌فرماید: «خداوند رسولانش را در میان مردم پی در پی فرستاد، تا فطرت‌های فراموش شده و گنجینه‌های عقول را برایشان آشکار سازند.» در هر دوره و زمانی، نیاز به پیامبر بوده، اگر کمتر از آن را می‌فرستاد، ممکن بوده قومی و طایفه‌ای از رسالت محروم بماند؛ از این جهت این تعداد را لازم دیده و کمتر از آن جامعه‌ای ممکن بود محروم از رسالت شود که این کار خلاف حکمت الهی است.