بررسی روایت منع سوادآموزی زنان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}}در روایتی آمده است به زنان نوشتن | {{سوال}}در روایتی آمده است به زنان نوشتن نیاموزید، بلکه آنها را به ریسندگی وادارید و سوره نور را به آنها بیاموزید. آیا این روایت به لحاظ سندی معتبر است؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
روایت منع سوادآموزی زنان به لحاظ سندی ضعیف است و از نظر محتوایی با [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] معتبر که فراگیری دانش را علاوه بر تشویق و ترغیب بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند، تعارض دارد؛ چنانکه با توجه به نیازهای مبرم جامعه بشری، هیچ‌گونه منع شرعی، اخلاقی و عقلی برای علم‌آموزی زنان وجود ندارد. | |||
== بررسی روایت == | == بررسی روایت == | ||
روایت «وَ لَا تُعَلِّمُوهُنَّ | روایت «وَ لَا تُعَلِّمُوهُنَّ الْکتَابَه وَ مُرُوهُنَّ بِالْغَزْلِ وَ عَلِّمُوهُنَّ سُورَه النُّور؛ به زنان نوشتن نیاموزید، بلکه آنها را به ریسندگی وادارید و [[سوره نور]] را به آنها بیاموزید» در برخی از کتاب‌های روایی مانند [[من لایحضره الفقیه]]<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۷۴.</ref> آمده است؛ اما محققان معتقدند که این روایت اشکالات فراوانی به لحاظ سندی و محتوایی دارد. | ||
=== بررسی سند روایت === | === بررسی سند روایت === | ||
این حدیث از [[امام باقر(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] با سند آبایی از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده است که در طبقه اول راویان این حدیث سکونی<ref>محمد اردبیلی، جامع الرواه، ج۱، ص۹۱.</ref> و اسماعیل بن ابی زیاد<ref>محمد اردبیلی، جامع الرواه، ج۱، ص۹۱.</ref> قرار دارند که رجالیان اولی را ضعیف و دومی را مشترک بین [[ثقه]] و ضعیف دانسته‌اند. بنابراین این روایت را قابل استناد قلمداد نکرده‌اند. | |||
=== | === بررسی محتوایی حدیث === | ||
محتوای این روایت با آیات و روایات معتبر که فراگیری دانش را بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند و | محتوای این روایت با [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] معتبر که فراگیری دانش را بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند و انسان‌ها را به علم‌آموزی و فراگیری دانش توصیه و سفارش می‌کنند، تعارض دارد. | ||
== کسب علم در اسلام == | == کسب علم در اسلام == | ||
کسب علم به ویژه علوم دینی در [[اسلام]] یکی از فضایل و حتی از [[واجب|واجبات]] به شمار می‌رود، در احادیث صحیح به دانش‌آموزی توصیه و سفارش اکید شده است؛ چنانکه از [[پیامبر اکرم(ص)]] نقل شده است که علم‌آموزی برای هر مسلمانی(مرد و زن) واجب است.<ref>«طلب العلم فریضه علی کل مسلم»؛ دانش اندوزی بر هر مسلمانی واجب است. کلینی، محمد، اصول کافی، تصحیح غفاری، ج۱، ص۳۰.</ref> | |||
از | |||
اهمیت دانش در اسلام به‌گونه‌ای است که افراد در سه مقام عالم، متعلم و دوستدار علم، خلاصه شده‌اند و آیات قرآن کریم، دانشمندان را مورد ستایش قرار داده است.<ref>«یرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ»؛ خداوند مومنان تان را بالا و اهل علم را بسیار بالاتر می‌برد. سوره مجادله، آیه ۱۱</ref> | |||
=== وجوب فراگیری علوم دینی === | |||
از جمله مسایلی که در [[اسلام]] باید فرا گرفته شود، احکام دینی است که فقها بر لزوم و وجوب فراگیری آن اتفاق نظر دارند.<ref>خمینی، روح الله، توضیح المسائل؛، تحقیق محمد حسین بنی هاشمی، ج۱، ص۲۴.</ref> زنان به عنوان افراد مکلف نیز مشمول این فتوا هستند. افزون بر مسایل دینی، جامعه بشری برای رفع نیازهای اختصاصی زنان در مسایل پزشکی و پیراپزشکی به زنان آموزش‌دیده نیاز مبرم دارد و زنان زمانی می‌توانند منشا خدمت‌رسانی برای همجنسان‌شان باشند که به صورت رسمی و آکادمیک آموزش ببینند؛ چنانکه کسب علم و با سواد بودن مادران در خانه‌داری، همسرداری و بچه‌داری بهتر نقش مهم و اساسی دارد؛ چنانکه مادران فاضل و باسواد در پرورش کودکان موفق‌تر بوده و در خانه مدیریت بهتری دارند. | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
<references /> | <references /> | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی = حدیث | ||
| شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث | |||
| شاخه فرعی۲ = دلالت حدیث | |||
| شاخه فرعی۳ = | |||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | |||
| تیترها = | |||
| ویرایش = | |||
| لینک‌دهی = | |||
| ناوبری = | |||
| نمایه = | |||
| تغییر مسیر = | |||
| ارجاعات = | |||
| بازبینی = | |||
| تکمیل = | |||
| اولویت = | |||
| کیفیت = | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ ۱۷ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۳۵
روایت منع سوادآموزی زنان به لحاظ سندی ضعیف است و از نظر محتوایی با آیات و روایات معتبر که فراگیری دانش را علاوه بر تشویق و ترغیب بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند، تعارض دارد؛ چنانکه با توجه به نیازهای مبرم جامعه بشری، هیچ‌گونه منع شرعی، اخلاقی و عقلی برای علم‌آموزی زنان وجود ندارد.
بررسی روایت
روایت «وَ لَا تُعَلِّمُوهُنَّ الْکتَابَه وَ مُرُوهُنَّ بِالْغَزْلِ وَ عَلِّمُوهُنَّ سُورَه النُّور؛ به زنان نوشتن نیاموزید، بلکه آنها را به ریسندگی وادارید و سوره نور را به آنها بیاموزید» در برخی از کتاب‌های روایی مانند من لایحضره الفقیه[۱] آمده است؛ اما محققان معتقدند که این روایت اشکالات فراوانی به لحاظ سندی و محتوایی دارد.
بررسی سند روایت
این حدیث از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) با سند آبایی از رسول خدا(ص) نقل شده است که در طبقه اول راویان این حدیث سکونی[۲] و اسماعیل بن ابی زیاد[۳] قرار دارند که رجالیان اولی را ضعیف و دومی را مشترک بین ثقه و ضعیف دانسته‌اند. بنابراین این روایت را قابل استناد قلمداد نکرده‌اند.
بررسی محتوایی حدیث
محتوای این روایت با آیات و روایات معتبر که فراگیری دانش را بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند و انسان‌ها را به علم‌آموزی و فراگیری دانش توصیه و سفارش می‌کنند، تعارض دارد.
کسب علم در اسلام
کسب علم به ویژه علوم دینی در اسلام یکی از فضایل و حتی از واجبات به شمار می‌رود، در احادیث صحیح به دانش‌آموزی توصیه و سفارش اکید شده است؛ چنانکه از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که علم‌آموزی برای هر مسلمانی(مرد و زن) واجب است.[۴]
اهمیت دانش در اسلام به‌گونه‌ای است که افراد در سه مقام عالم، متعلم و دوستدار علم، خلاصه شده‌اند و آیات قرآن کریم، دانشمندان را مورد ستایش قرار داده است.[۵]
وجوب فراگیری علوم دینی
از جمله مسایلی که در اسلام باید فرا گرفته شود، احکام دینی است که فقها بر لزوم و وجوب فراگیری آن اتفاق نظر دارند.[۶] زنان به عنوان افراد مکلف نیز مشمول این فتوا هستند. افزون بر مسایل دینی، جامعه بشری برای رفع نیازهای اختصاصی زنان در مسایل پزشکی و پیراپزشکی به زنان آموزش‌دیده نیاز مبرم دارد و زنان زمانی می‌توانند منشا خدمت‌رسانی برای همجنسان‌شان باشند که به صورت رسمی و آکادمیک آموزش ببینند؛ چنانکه کسب علم و با سواد بودن مادران در خانه‌داری، همسرداری و بچه‌داری بهتر نقش مهم و اساسی دارد؛ چنانکه مادران فاضل و باسواد در پرورش کودکان موفق‌تر بوده و در خانه مدیریت بهتری دارند.
منابع
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۷۴.
- ↑ محمد اردبیلی، جامع الرواه، ج۱، ص۹۱.
- ↑ محمد اردبیلی، جامع الرواه، ج۱، ص۹۱.
- ↑ «طلب العلم فریضه علی کل مسلم»؛ دانش اندوزی بر هر مسلمانی واجب است. کلینی، محمد، اصول کافی، تصحیح غفاری، ج۱، ص۳۰.
- ↑ «یرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ»؛ خداوند مومنان تان را بالا و اهل علم را بسیار بالاتر می‌برد. سوره مجادله، آیه ۱۱
- ↑ خمینی، روح الله، توضیح المسائل؛، تحقیق محمد حسین بنی هاشمی، ج۱، ص۲۴.