نیرنگ زدن خداوند در آیه ۱۴۲ سوره نساء

سؤال

منظور از نیرنگ خدا در آیهٔ ۱۴۲ سورهٔ نساء چیست؟

براساس آیات سوره نساء، منافقان به دنبال نیرنگ و خدعه هستند ولی خداوند آن‌ها را فریب می‌دهد: ﴿إِنَّ الْمُنَافِقِینَ یُخَادِعُونَ اللّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُواْ إِلَی الصَّلاَه قَامُواْ کسَالَی یُرَآؤُونَ النَّاسَ وَلاَ یَذْکرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِیلاً؛ منافقان می‌خواهند خدا را فريب دهند در حالى كه او آنها را فريب می‌دهد.﴾(نساء:۱۴۲)

و لا يدرون أن هذا الذي خلى بينهم و بين هذه الأعمال و لم يمنعهم منها هو الله سبحانه، و هو خدعة منه لهم و مجازاة لهم بسوء نياتهم و خباثة أعمالهم فخدعتهم له بعينها خدعته لهم

المراد بخداعهم للّه اظهارهم الايمان للرسول مع إضمارهم الكفر، لأن من خان الرسول فقد خان اللّه، قال سبحانه: «إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ- 10 الفتح». و المراد بخداع اللّه لهم انه تعالى يعاقبهم على خداعهم و نفاقهم، من باب اطلاق السبب و ارادة المسبب

بزرگی به جمعى از پيشه‏‌وران می‌گفت: از اين بترسيد كه مسافران غريب بر سر شما كلاه بگذارند، كسى گفت اتفاقا آنها افراد بيخبر و ساده‏دلى هستند ما بر سر آنها ميتوانيم كلاه بگذاريم، مرد بزرگ گفت: منظور من هم همانست، شما سرمايه ناچيزى از اين راه فراهم ميسازيد و سرمايه بزرگ ايمان را از دست می‌دهید

سألت علي بن موسى الرضا عليه السّلام عن قوله: يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ‏ فقال: اللَّه- تبارك و تعالى- لا يخادع، و لكنه يجازيهم جزاء الخديعه