ویژگی‌های رهبر اسلامی از دیدگاه امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۳

سؤال

از دیدگاه حضرت علی(ع) رهبر اسلامی چه ویژگی‌هایی دارد؟

درگاه‌ها

حضرت علی(ع) برای رهبر و حاکم اسلامی ویژگی‌هایی را برشمرده‌اند که در نهج البلاغه آمده است:

۱. داشتن قدرت و آگاهی لازم: امام علی(ع) فردی را سزاوار حکومت می‌داند که قدرت و نیروی حکومت کردن و رهبری را داشته باشد و نیز از فرامین الهی آگاه باشد.^[۱]بر این اساس انسان ضعیف و نادان نمی‌تواند مسئولیت رهبری جامعه اسلامی را بر عهده گیرد، زیرا که مسلمانان را با نادانی خود به گمراهی می‌کشاند.^[۲]

۲. حاکم اسلامی یاور ستمدیدگان و دشمن ستمکاران است: امام علی(ع) ویژگی حاکم دینی را این می‌داند که حاکم باید به یاری مظلوم بشتابد و مقابل ظلم و ظالم بایستد.^[۳]

۳. ساده زیستی و پرهیز از تجمّل گرایی: امام علی اعتقاد دارد حاکم دینی باید ساده زیست باشد و مانند مردم رفتار کند و از تجمل گرایی فاصله بگیرد تا طبقه مستضعف و فقیر را درک کند.^[۴]

۴. مهربانی و محبت با مردم و پرهیز از روحیه درنده خوئی: امام علی(ع) میفرماید حاکم باید با مردم با مهربانی رفتار کند و دوستی پیشه کند نه اینکه آنان را دشمن خود بداند و مانند یک حیوان درنده رفتار کند.^[۵]

۵. حاکم اسلامی نباید بخیل، نادان و ظالم باشد و باید از تبعیض و حیف و میل بیت المال پرهیز کند و سنت پیامبر اکرم(ص) را ضایع نکند:

«

همانا شما دانستید که سزاوار نیست بخیل بر ناموس و جان و غنیمت‌ها و احکام مسلمین، ولایت و رهبری یابد و امامت مسلمین را عهده‌دار شود، تا در اموال آنها حریص گردد و نادان نیز لیاقت رهبری ندارد تا با نادانی خود مسلمانان را به گمراهی کشاند و ستمکار نیز نمی‌تواند رهبر مردم باشد که با ستم حق مردم را غصب و عطاهای آنان را قطع کند و نه کسی که در تقسیم بیت المال عدالت ندارد، زیرا در اموال و ثروت آنان حیف و میل می‌کند و گروهی را بر گروهی مقدم می‌دارد و رشوه خوار در قضاوت نمی‌تواند امام باشد زیرا که برای داوری با رشوه گرفتن حقوق مردم را پایمال و حق را به صاحبان آن نمی‌رساند و آن کس که سنّت پیامبر اکرم(ص) را ضایع می‌کند، لیاقت رهبری ندارد، زیرا که امت اسلامی را به هلاکت می‌کشاند.^[۶]

»

۶. صداقت: امام علی(ع) می‌فرماید حاکم باید صداقت پیشه کنند و جز سخن راست به مردم نگوید و هرگز دروغ نگوید.^[۷]

۷. خودسازی حاکم اسلامی و برخورداری از تربیت اسلامی: حاکم باید پیش از آنکه به فکر تعلیم مردم باشد، می‌بایست خود را بسازد و خودسازی کند.^[۸]

منابع

↑ نهج البلاغه، ترجمه دشتی، محمد، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمومنین(ع)، انتشارات حضور، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۰، خطبه ۱۷۳.
↑ همان، ص۱۸۲، خطبه ۱۳۱.
↑ همان، ص۱۸۸، خطبه ۱۳۶.
↑ همان، ص۴۰۲، نامه ۴۵. ص۴۰۲، نامه ۴۵.
↑ همان، ص۴۱۰، نامه ۵۳.
↑ همان، ص۱۸۲، خطبه ۱۳۱.
↑ همان، ص۲۱۰، خطبه ۱۵۴.
↑ همان، ص۴۶۲، حکمت ۷۳.

[1] نهج البلاغه، ترجمه دشتی، محمد، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمومنین(ع)، انتشارات حضور، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۰، خطبه ۱۷۳.

[2] همان، ص۱۸۲، خطبه ۱۳۱.

[3] همان، ص۱۸۸، خطبه ۱۳۶.

[4] همان، ص۴۰۲، نامه ۴۵. ص۴۰۲، نامه ۴۵.

[5] همان، ص۴۱۰، نامه ۵۳.

[6] همان، ص۱۸۲، خطبه ۱۳۱.

[7] همان، ص۲۱۰، خطبه ۱۵۴.

[8] همان، ص۴۶۲، حکمت ۷۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
@@ خط ۷: / خط ۶: @@
 {{درگاه|حکومت دینی}}
-[[حضرت علی(ع)]] برای رهبر و حاکم اسلامی ویژگی‌هایی را برشمرده‌اند:
+[[حضرت علی(ع)]] برای رهبر و حاکم اسلامی ویژگی‌هایی را برشمرده‌اند که در [[نهج البلاغه]] آمده است:
-۱. داشتن قدرت و آگاهی لازم: «إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِهَذَا الْأَمْرِ أَقْوَاهُمْ عَلَیْهِ وَ أَعْلَمُهُمْ بِأَمْرِ اللَّهِ فِیهِ؛ «سزاوارترین افراد به حکومت آن کسی است که در تحقق حکومت نیرومندتر و در آگاهی از فرمان خدا داناتر باشد».<ref>نهج البلاغه، ترجمه دشتی، محمد، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمومنین(ع)، انتشارات حضور، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۰، خطبه ۱۷۳.</ref>
+۱. داشتن قدرت و آگاهی لازم: امام علی(ع) فردی را سزاوار حکومت می‌داند که قدرت و نیروی حکومت کردن و رهبری را داشته باشد و نیز از فرامین الهی آگاه باشد.<ref>نهج البلاغه، ترجمه دشتی، محمد، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمومنین(ع)، انتشارات حضور، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۰، خطبه ۱۷۳.</ref>بر این اساس انسان ضعیف و نادان نمی‌تواند مسئولیت رهبری جامعه اسلامی را بر عهده گیرد، زیرا که مسلمانان را با نادانی خود به گمراهی می‌کشاند.<ref>همان، ص۱۸۲، خطبه ۱۳۱.</ref>
-بر این اساس انسان ضعیف و نادان نمی‌تواند مسئولیت رهبری جامعه اسلامی را بر عهده گیرد، «... الْجَاهِلُ فَیُضِلَّهُمْ بِجَهْلِهِ».<ref>همان، ص۱۸۲، خطبه ۱۳۱.</ref> سزاوار نیست که حاکم اسلامی نادان باشد تا با نادانی خود مسلمانان را به گمراهی کشاند.
+۲. حاکم اسلامی یاور ستمدیدگان و دشمن ستمکاران است: امام علی(ع) ویژگی حاکم دینی را این می‌داند که حاکم باید به یاری مظلوم بشتابد و مقابل ظلم و ظالم بایستد.<ref>همان، ص۱۸۸، خطبه ۱۳۶.</ref>
-۲. حاکم اسلامی یاور ستمدیدگان و دشمن ستمکاران است «وَ ایْمُ اللَّهِ لَأُنْصِفَنَّ الْمَظْلُومَ مِنْ ظَالِمِهِ وَ لَأَقُودَنَّ الظَّالِمَ بِخِزَامَتِهِ؛ سوگند به خدا که داد ستمدیده را از ظالم ستمگر بستانم و مهار ستمگر را بگیرم».<ref>همان، ص۱۸۸، خطبه ۱۳۶.</ref>
+۳. ساده زیستی و پرهیز از تجمّل گرایی: امام علی اعتقاد دارد حاکم دینی باید ساده زیست باشد و مانند مردم رفتار کند و از تجمل گرایی فاصله بگیرد تا طبقه مستضعف و فقیر را درک کند.<ref>همان، ص۴۰۲، نامه ۴۵. ص۴۰۲، نامه ۴۵.</ref>
-۳. ساده زیستی و پرهیز از تجمّل گرایی: «أَ أَقْنَعُ مِنْ نَفْسِی بِأَنْ یُقَالَ هَذَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ لَا أُشَارِکهُمْ فِی مَکارِهِ الدَّهْرِ أَوْ أَکونَ أُسْوَه لَهُمْ فِی جُشُوبَه الْعَیْشِ؛ آیا به همین رضایت دهم که مرا امیرالمؤمنین خوانند و در تلخی‌های روزگار با مردم شریک نباشم و در سختی‌های زندگی الگوی آنان نگردم».<ref>همان، ص۴۰۲، نامه ۴۵.</ref> «أَلَا وَ إِنَّ إِمَامَکمْ قَدِ اکتَفَی مِنْ دُنْیَاهُ بِطِمْرَیْهِ وَ مِنْ طُعْمِهِ بِقُرْصَیْهِ؛ آگاه باشید امام شما از دنیای خود به دو جامه فرسوده و دو قرص نان رضایت داده است».<ref>همان، ص۴۰۲، نامه ۴۵.</ref>
+۴. مهربانی و محبت با مردم و پرهیز از روحیه درنده خوئی: امام علی(ع) میفرماید حاکم باید با مردم با مهربانی رفتار کند و دوستی پیشه کند نه اینکه آنان را دشمن خود بداند و مانند یک حیوان درنده رفتار کند.<ref>همان، ص۴۱۰، نامه ۵۳.</ref>
-۴. مهربانی و محبت با مردم و پرهیز از روحیه درنده خوئی: «وَ أَشْعِرْ قَلْبَک الرَّحْمَه لِلرَّعِیَّه وَ الْمَحَبَّه لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ وَ لَا تَکونَنَّ عَلَیْهِمْ سَبُعاً ضَارِیاً؛ مهربانی با مردم را پوشش دل خویش قرار ده و با همه دوست و مهربان باش، مبادا هرگز چونان حیوان شکاری باشی که خوردن آنان را غنیمت دانی».<ref>همان، ص۴۱۰، نامه ۵۳.</ref>
+۵. حاکم اسلامی نباید بخیل، نادان و ظالم باشد و باید از تبعیض و حیف و میل بیت المال پرهیز کند و سنت پیامبر اکرم(ص) را ضایع نکند:
-۵. حاکم اسلامی نباید بخیل، نادان و ظالم باشد و باید از تبعیض و حیف و میل بیت المال پرهیز کند و سنت پیامبر اکرم(ص) را ضایع نکند. «وَ قَدْ عَلِمْتُمْ أَنَّهُ لَا یَنْبَغِی أَنْ یَکونَ الْوَالِی عَلَی الْفُرُوجِ وَ الدِّمَاءِ وَ الْمَغَانِمِ وَ الْأَحْکامِ وَ إِمَامَه الْمُسْلِمِینَ الْبَخِیلُ فَتَکونَ فِی أَمْوَالِهِمْ نَهْمَتُهُ وَ لَا الْجَاهِلُ فَیُضِلَّهُمْ بِجَهْلِهِ وَ لَا الْجَافِی فَیَقْطَعَهُمْ بِجَفَائِهِ وَ لَا الْحَائِفُ لِلدُّوَلِ فَیَتَّخِذَ قَوْماً دُونَ قَوْم وَ لَا الْمُرْتَشِی فِی الْحُکمِ فَیَذْهَبَ بِالْحُقُوقِ وَ یَقِفَ بِهَا دُونَ الْمَقَاطِعِ وَ لَا الْمُعَطِّلُ لِلسُّنَّه فَیُهْلِک الْأُمَّه؛ همانا شما دانستید که سزاوار نیست بخیل بر ناموس و جان و غنیمت‌ها و احکام مسلمین، ولایت و رهبری یابد و امامت مسلمین را عهده‌دار شود، تا در اموال آنها حریص گردد و نادان نیز لیاقت رهبری ندارد تا با نادانی خود مسلمانان را به گمراهی کشاند و ستمکار نیز نمی‌تواند رهبر مردم باشد که با ستم حق مردم را غصب و عطاهای آنان را قطع کند و نه کسی که در تقسیم بیت المال عدالت ندارد، زیرا در اموال و ثروت آنان حیف و میل می‌کند و گروهی را بر گروهی مقدم می‌دارد و رشوه خوار در قضاوت نمی‌تواند امام باشد زیرا که برای داوری با رشوه گرفتن حقوق مردم را پایمال و حق را به صاحبان آن نمی‌رساند و آن کس که سنّت پیامبر اکرم(ص) را ضایع می‌کند، لیاقت رهبری ندارد، زیرا که امت اسلامی را به هلاکت می‌کشاند».<ref>همان، ص۱۸۲، خطبه ۱۳۱.</ref>
+{{نقل قول|همانا شما دانستید که سزاوار نیست بخیل بر ناموس و جان و غنیمت‌ها و احکام مسلمین، ولایت و رهبری یابد و امامت مسلمین را عهده‌دار شود، تا در اموال آنها حریص گردد و نادان نیز لیاقت رهبری ندارد تا با نادانی خود مسلمانان را به گمراهی کشاند و ستمکار نیز نمی‌تواند رهبر مردم باشد که با ستم حق مردم را غصب و عطاهای آنان را قطع کند و نه کسی که در تقسیم بیت المال عدالت ندارد، زیرا در اموال و ثروت آنان حیف و میل می‌کند و گروهی را بر گروهی مقدم می‌دارد و رشوه خوار در قضاوت نمی‌تواند امام باشد زیرا که برای داوری با رشوه گرفتن حقوق مردم را پایمال و حق را به صاحبان آن نمی‌رساند و آن کس که سنّت پیامبر اکرم(ص) را ضایع می‌کند، لیاقت رهبری ندارد، زیرا که امت اسلامی را به هلاکت می‌کشاند.<ref>همان، ص۱۸۲، خطبه ۱۳۱.</ref>}}
-۶. رهبر اسلامی باید به مردم راست بگوید و راه عقل را بپیماید و از فرزندان آخرت باشد. «فَلْیَصْدُقْ رَائِدٌ أَهْلَهُ وَ لْیُحْضِرْ عَقْلَهُ وَ لْیَکنْ مِنْ أَبْنَاءِ الآخِرَه؛ پس باید امام و راهنمای مردم به مردم راست بگوید و راه خرد پیماید و از فرزندان آخرت باشد».<ref>همان، ص۲۱۰، خطبه ۱۵۴.</ref>
+۶. صداقت: امام علی(ع) می‌فرماید حاکم باید صداقت پیشه کنند و جز سخن راست به مردم نگوید و هرگز دروغ نگوید.<ref>همان، ص۲۱۰، خطبه ۱۵۴.</ref>
-۷. خودسازی حاکم اسلامی و برخورداری از تربیت اسلامی. «مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَلْیَبْدَأْ بِتَعْلِیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِیمِ غَیْرِهِ وَ لْیَکنْ تَأْدِیبُهُ بِسِیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِیبِهِ بِلِسَانِهِ؛ کسی که خود را رهبر مردم قرار داد باید پیش از آن که به تعلیم دیگران پردازد، خود را بسازد و پیش از آن که به گفتار تربیت کند، با کردار تعلیم دهد».<ref>همان، ص۴۶۲، حکمت ۷۳.</ref>
+۷. خودسازی حاکم اسلامی و برخورداری از تربیت اسلامی: حاکم باید پیش از آنکه به فکر تعلیم مردم باشد، می‌بایست خود را بسازد و خودسازی کند.<ref>همان، ص۴۶۲، حکمت ۷۳.</ref>
 {{پایان پاسخ}}
@@ خط ۲۹: / خط ۲۸: @@
 {{پانویس|۲}}
 {{شاخه
-  | شاخه اصلی =
+  | شاخه اصلی =سیاست
-  | شاخه فرعی۱ =
+  | شاخه فرعی۱ =اندیشه سیاسی اسلام
   | شاخه فرعی۲ =
   | شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه =-
-  | تیترها =
+  | تیترها =-
-  | ویرایش =
+  | ویرایش =شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی =شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
@@ خط ۴۵: / خط ۴۴: @@
   | بازبینی =
   | تکمیل =
-  | اولویت =
+  | اولویت =ج
-  | کیفیت =
+  | کیفیت =ج
 }}
 {{پایان متن}}