گریه حضرت فاطمه(س) برای امام حسین(ع) تا قیامت: تفاوت میان نسخه‌ها

Article-dot.png
Article-dot.png
از ویکی پاسخ
(ابرابزار)
 
(۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{سوال}}الف:آیا طبق برخی روایات، حضرت زهراء(س) در حال حاضر نیز برای امام حسین(ع) گریه می-کند، به طوری که در زمان گریه اگر خداوند، عالم را توسّط ملائکه حفظ نکند، عالم به هم می‌ریزد؟ ب: اگر امام حسین(ع) در حال حاضر، در پیش خداست، چرا فاطمه زهرا(س) برای او گریه می‌کند؟{{پایان سوال}}
{{سوال}}بر اساس روایتی حضرت فاطمه(س) تا قیامت برای مصیبت‌های امام حسین(ع) گریه می‌کند. آیا این روایت صحیح است؟ اگر امام حسین(ع) مانند دیگر شهیدان در پیشگاه خدا است، چرا حضرت فاطمه(س) برای او گریه می‌کند؟{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{جعبه اطلاعات حدیث
| عنوان =
| تصویر =
| توضیح تصویر =
| اندازه تصویر =
| نام‌های دیگر =
| موضوع  =
| به نقل از  = [[امام صادق(ع)]]
| روایات مشابه =
| راوی اصلی = ابوبصیر
| دیگر راویان = عبدالله بن عبدالرحمن اَصَمّ، عبدالله بن حَمّاد بَصْری، محمد بن خالد، علی بن محمد بن سالم، محمد بن عبدالله
| اعتبار سند = [[حدیث ضعیف|ضعیف]]
| منابع شیعه = [[ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (کتاب)|ثواب الاعمال]]، [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]]
| منابع سنی =
| توضیحات =
}}
{{درگاه|حسین|فاطمی}}
'''گریه حضرت فاطمه(س) برای امام حسین(ع) تا قیامت'''، مضمون حدیثی است در کتاب [[ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (کتاب)|ثواب الاعمال]]، که از نظر سندی [[حدیث ضعیف|ضعیف]] شمرده شده است. دلیل ضعف سند، وجود عبدالله بن عبدالرحمن اَصَمّ شمرده شده، که رجال‌نگاران او را [[غالی|غلوکننده]] و دروغگو دانسته‌اند؛ البته محتوای روایت با دیگر روایات و با عقاید [[شیعه]] سازگار دانسته شده است.


بر اساس حدیثی از کتاب کامل الزیارات، چنان‌که در سؤال مطرح شده است امام صادق(ع) می‌فرمایند:
برخی معتقدند عالم [[برزخ]] که جایگاه انسان تا رسیدن قیامت است، بعضی از ویژگی‌های دنیا را نیز دارا است؛ به باور آنان، برزخیان مانند زندگان، البته متناسب با زندگی برزخی، می‌خورند و می‌آشامند و با یکدیگر سخن می‌گویند؛ بنابراین به باور آنها، شاد شدن و گریه کردن نیز از ویژگی‌های عالم برزخ است و تا وقتی که قیامت رخ ندهد، [[حضرت فاطمه(س)]] و [[اهل بیت(ع)]] نسبت به مصیبت‌های وارد شده بر [[امام حسین(ع)]] غمگینند و گریه می‌کنند؛ اگرچه می‌دانند امام حسین(ع) زنده است و در پیشگاه خدا است.
 
«ای ابو بصیر: فاطمه علیها السّلام بر آن حضرت گریست و ضجّه زده و به دنبال آن جهنّم فریادی کشید و جیغی زد که فرشتگان حافظ و نگهبان بر آن، صدای گریه دوزخ را شنیدند و سریع آماده شدند آن را کنترل کنند، زیرا خوف آن بود که از درون دوزخ آتش زبانه کشد، یا دود آن بیرون رفته و اهل زمین را بسوزاند، لذا تا مادامی که دوزخ گریان و نالان است، فرشتگان حافظ آن را مهار کرده و به جهت خوف و هراسی که بر اهل زمین دارند آن را محافظت نموده و درب‌های آن را محکم بسته‌اند ولی در عین حال دوزخ ساکت و آرام نمی‌شود مگر صدای فاطمه علیها السّلام آرام گردد. ای ابو بصیر دریاها نزدیک بود شکاف برداشته در نتیجه برخی در بعضی دیگر داخل شوند و قطره‌ای از آب دریاها نیست مگر آنکه فرشته‌ای بر آن موکّل است، لذا هر گاه فرشته موکّل بانک دریا و خروش آن را بشنود با زدن بالش خروش و طغیان را خاموش و ساکت می‌کند…»<ref>ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ترجمه ذهنی تهرانی، انتشارات پیام حق، تهران، چاپ: اول، ۱۳۷۷ ش. ص۲۶۳</ref>
 
احادیث دیگری نیز وجود دارد که ضمن اشاره به گریهی جانسوز فاطمه(س) برای فرزندش امام حسین(ع)، به آرام کردن او توسط نبی اکرم(ص) یا علی(ع) نیز اشاره دارد، مثل حدیثی از امام صادق(ع) که می‌فرماید:


«فاطمه اطهر(س) در حالی به زائران امام حسین نظر می‌کند که تعداد: هزار پیغمبر، هزار صدّیق، هزار شهید و هزار هزار ملائکه کروبین با آن بانو هستند و او را در گریه کردن یاری می‌نمایند. فاطمه زهراء(س) ناله و فریادی می‌زند که کلیه ملائکه آسمانها به علت ناله آن بانو گریان می‌شوند. حضرت زهرای اطهر(س) آرام نمی‌شود تا اینکه پیامبر خدا(ص) می‌آید و به وی می‌فرماید: ای دخترم! تو کلّیّه ملائکه آسمانها را گریان نمودی و آنان را از تقدیس و تسبیح خدا بازداشتی. آرام باش تا آنان مشغول تقدیس و تسبیح باشند؛ زیرا خدا امر خود را اجرا خواهد کرد»<ref>علامه مجلسی، زندگانی حضرت امام حسین(ع)(ترجمهی جلد ۴۵ بحارالأنوار)، نجفی، محمد جواد، اسلامیه، تهران، چاپ سوم، ۱۳۶۴ ش. ص۲۵۸</ref>
== متن و ترجمه ==
{{عربی|...یا أبا بصیر إذا نظرتُ إلی وُلْدِ الحسین أتانی ما لا أملکه بما اُتی إلی أبیهم وإلیهم، یا أبا بصیر إنّ فاطمة(س) لتبکیه وتشهق ، فتَزْفِر جهنَّم زَفْرَة لولا أنَّ الخَزَنة یسمعون بُکاءَها وقد استَعدُّوا لذلک مَخافة أنْ یخرج منها عُنُق أو یَشْرَر دُخانها فیحرق أهل الأرض فیَکْبَحونها ما دامَتْ باکیة، و یزجُرونها ویستوثِقون من أبوابها مَخافةً علی أهل الأرض، فلا تَسْکنْ حتّی یسکن صوتُ فاطمة(س)...}}<ref>ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ترجمه ذهنی تهرانی، انتشارات پیام حق، تهران، ۱۳۷۷ ش، ص۲۶۳.</ref>


بررسی سند حدیث:
:امام صادق(ع): ... ای ابا بصیر، فاطمه(س) بر امام حسین(ع) گریست و ضجّه زد و به دنبال آن جهنم فریادی کشید که فرشتگان حافظ و نگهبان بر آن، صدای گریه دوزخ را شنیدند و سریع آماده شدند آن را کنترل کنند، زیرا احتمال آن بود که از درون دوزخ آتش زبانه بکشد، یا دود آن بیرون رفته و اهل زمین را بسوزاند. بنابراین، تا زمانی که دوزخ گریان و نالان است، فرشتگانِ حافظ آن را مهار کرده و به دلیل نگرانی که برای اهل زمین دارند، آن را محافظت نموده و درب‌های آن را محکم بسته‌اند؛ ولی با این همه، دوزخ ساکت و آرام نمی‌شود، مگر زمانی که صدای فاطمه(ع) آرام گردد…»


در میان روات سلسله سند حدیثی که در ابتدا آوردیم، شخصی است به نام: عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ که نجاشی او را ضعیف غال (غلو کننده) می‌نامد و ابن غضائری او را ضعیف، مرتفع القول و از دروغگویان اهل بصره می‌شمارد.<ref>معجم‌رجال‌الحدیث، ج: ۱۰ ص: ۲۴۲ شماره راوی: ۶۹۵۱</ref> لذا این حدیث از احادیث ضعیف شمرده می‌شود و نمی‌توان به آن اطمینان نمود.
== بررسی سند ==
حدیث گریه [[حضرت فاطمه(س)]] برای [[امام حسین(ع)]] تا [[قیامت]]، در کتاب [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] نوشته [[ابن قولویه]] از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است. یکی از راویان در سلسله‌سند این حدیث، عبدالله بن عبدالرحمن اَصَمّ است، که [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] رجال‌نگار [[شیعه]]، او را [[حدیث ضعیف|ضعیف]] و [[غلو|غلوکننده]] دانسته است. [[احمد بن حسین غضائری|ابن غضائری]] دیگر رجال‌نگار شیعه نیز، او را ضعیف و دروغگو معرفی کرده است؛<ref>معجم‌رجال‌الحدیث، ج۱۰، ص۲۴۲، شماره راوی۶۹۵۱.</ref> بنابراین، این حدیث از نظر سند ضعیف شمرده شده است.  


اگر چه این روایت از حیث سندی ضعیف است، ولی از حیث دلالی با سایر احادیث و عقاید شیعه تضادی ندارد که در ادامه، بیشتر روشن خواهد شد.
== بررسی محتوا‌ ==
حدیث گریه [[حضرت فاطمه(س)|فاطمه(س)]] برای [[امام حسین(ع)]] تا [[قیامت]]، اگر چه از نظر سند ضعیف شمرده شده، ولی از نظر محتوا با دیگر روایات و با عقاید [[شیعه]] سازگار دانسته شده است. روایات زیادی وجود دارد که [[فرشتگان]] بر امام حسین(ع) گریه می‌کنند. همچنین روایات زیادی است که [[پیامبر(ص)]]، [[امام علی(ع)]]، حضرت فاطمه(س) و [[امام حسن(ع)]]، حتی قبل از [[شهادت امام حسین(ع)]] برای او گریه کرده‌اند.<ref>بحار الانوار، ج۴۴، ص۲۲۳-۲۵۰.</ref> بنابراین، گریه حضرت فاطمه(س) تا قیامت را دور از ذهن ندانسته‌اند.


پاسخ به سؤال ب:
عالمان شیعه معتقدند گریه حضرت فاطمه(س) بر امام حسین(ع) با آیه ۱۶۹ سوره [[سوره آل عمران|آل عمران]] که [[شهید|شهیدان]] را زنده معرفی کرده، ناسازگار نیست؛ زیرا گریه نشانه عاطفه و محبت بوده و در برابر مصیبت‌هایی است که بر امام حسین(ع) وارد شده است. برخی نیز معتقدند عالم [[برزخ]] که جایگاه انسان تا رسیدن قیامت است، بعضی از ویژگی‌های دنیا را نیز دارا است؛ برزخیان مانند زندگان، البته متناسب با زندگی برزخی، می‌خورند و می‌آشامند و با یکدیگر سخن می‌گویند و نشست و برخاست دارند.<ref>فرهنگ شیعه، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت، قم، ۱۳۸۶ش، ص ۱۵۸.</ref> بنابراین به باور آنها، شاد شدن و گریه کردن نیز از ویژگی‌های عالم برزخ است و تا وقتی که قیامت رخ ندهد، حضرت فاطمه(س) و [[اهل بیت(ع)]] نسبت به مصیبت‌های وارد شده بر امام حسین(ع) غمگینند و گریه می‌کنند؛ اگرچه می‌دانند امام حسین(ع) زنده است و در پیشگاه خدا است.


اولاً: مگر مادران سایر شهدا بر فرزندشان گریه نمی‌کنند با اینکه می‌دانند که فرزندشان زنده است و در نزد خدا از روزی او تناول می‌کنند: وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ.<ref>سورهی آلعمران، آیه۱۶۹(هرگز کسانی را که در راه خدا کشته شده‌اند، مرده مپندار، بلکه زنده‌اند که نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند)</ref>
بر اساس روایتی که [[شیخ صدوق]] در کتاب [[ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (کتاب)|ثواب الاعمال و عقاب الاعمال]] آورده، روز قیامت حضرت فاطمه(س) و پیامبر(ص) برای مصیبت‌های وارد شده بر امام حسین(ع) گریه و شیون می‌کنند. طبق این روایت، خدا به دلیل گریه آن دو، قاتلان امام حسین(ع) را به «هبهب» نوعی از آتش دوزخ وارد می‌کند.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، دار الشریف الرضی للنشر، قم، ۱۴۰۶ق، ص۲۱۷.</ref>  


گریه نشانه عاطفه، عشق، سوز و معرفت است و مظلومیّت یک دلیل معنوی برای گریه است و زمان و مکان نمی‌شناسد، لذا روایاتی زیادی وجود دارد که فرشتگان و آسمانیان بر امام حسین(ع) گریه می‌کنند، همچنین روایات زیادی است که پیامبر اکرم و علی(ع) فاطمه زهرا(س) امام حسن(ع) قبل از شهادت امام حسین(ع) بر ایشان گریه کردند<ref>ب مراجعه کنید به بحار الانوار، ج۴۴، ص۲۲۳ الی ۲۵۰</ref> تا چه رسد بعد از شهادتش؛ بنابراین گریهی حضرت زهرا(س) برای امام حسین(ع) قبل از قیامت چیز بعیدی نیست.
== احادیث مشابه ==
جز حدیث گریه فاطمه(س) برای امام حسین(ع) تا قیامت، روایت‌های دیگری نیز در منابع روایی شیعه وجود دارد که به گریه فاطمه برای امام حسین(ع) دلالت می‌کند. برای نمونه، طبق روایتی از امام صادق(ع)، حضرت فاطمه در حالی که به زائران امام حسین(ع) نگاه می‌کند همراه با شمار زیادی از [[پیامبران]]، شهیدان و [[فرشتگان]] برای امام حسین(ع) گریه می‌کند.<ref>علامه مجلسی، زندگانی حضرت امام حسین(ع): ترجمه جلد ۴۵ بحارالأنوار، نجفی، محمد جواد، اسلامیه، تهران، ۱۳۶۴ش، ص۲۵۸.</ref>


ثانیاً: انسان تا رسیدن قیامت، در عالم برزخ قرار دارد و این عالم، تا حدودی ویژگیهای دنیا را نیز دارد.
«میان دنیا وآخرت تفاوتی بنیادی وجود دارد. انسان باید از دنیا به آخرت پا بگذارد و این دو سرا، از هر نظر با یکدیگر متفاوت‌اند. انتقال به جایی، که با جای پیش متفاوت است، آن‌گاه تحمّل‌پذیر است که مرحله‌ای میانی در کار باشد؛ یعنی جایی که پاره‌ای از ویژگی‌های هر دو جا را دارا باشد. عالم برزخ این چنین است و مرحله‌ای است میان دنیا و آخرت… جهان برزخ نیز- همانند زمین- صبح و شام دارد (مؤمن/ ۴۶) و عمری مشخص که تا ظهور قیامت است. برزخیان همانند زندگان- امّا متناسب با زندگی برزخی- می‌خورند و می‌آشامند و با یکدیگر سخن می‌گویند و نشست و برخاست دارند. چون روحی از دنیا به برزخ می‌رسد، برزخیان به استقبالش می‌شتابند و اخبار زندگان را از او می‌گیرند»<ref>فرهنگ شیعه، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت، ‏چ: دوّم، قم، ۱۳۸۶ ش، ص ۱۵۸</ref> لذا شاد شدن، گریه کردن و … از ویژگیهای عالم برزخ است و تا وقتی که خداوند قیامت را ایجاد نکند، همچنان غم و اندوه مصیبت امام حسین(ع) بر دوش مادرش و اهل بیت(ع) سنگینی می‌کند چنان‌که اگر فاطمه زهرا(ع) در دنیا بودند یقیناً بر مصائب فرزندش امام حسین(ع) گریه می‌کردند_چنان‌که مادران سایر شهدا نیز چنین می‌کنند_ در عالم برزخ نیز بر امام حسین(ع) گریه خواهند کرد، اگرچه می‌دانند که امام حسین(ع) در پیشگاه خداست، زیرا هنوز انتقام خون سیّدالشهدا(ع) از قاتلین واقعی آن حضرت، گرفته نشده است؛ تا اینکه قیامت برسد و قصاص در خور قاتلین امام(ع)، موجب تسکین دل اهلبیت(ع) شود.
پیامبراکرم(ص) می‌فرماید: چون روز قیامت فرا رسد، دخترم فاطمه(س)‏، به همراه جمعی از بانوانی- که با او نسبتی دارند- قدم در محشر می‌گذارند، و از جانب حق به او خطاب می‌شود که وارد بهشت شو! گوید که: قدم در بهشت نمی‌گذارم، مگر آنکه بدانم پس از من بر سر فرزندم- حسین علیه السّلام- چه آوردند، به او خطاب می‌شود که: در میانه محشر نگاه کن! و او حسین علیه السّلام را می‌نگرد که به پا خاسته ولی سر در بدن ندارد، دخترم- فاطمه‏ (با دیدن این صحنه دلخراش) شیون می‌کند و من نیز با شنیدن شیون او، فریاد برآورم و بخروشم، و بر اثر ضجّه و بیقراریهای ما، همه فرشتگان به فریاد آیند، و خداوند به خاطر بیتابی ما به قهر آید و از سر خشم به نوعی از آتش (دوزخ) که «هبهب‏» نام دارد و هزار سال (به امر خدا در آن) دمیده‌اند، لحظه‌ای از افروختن بازنمانده است و هیچ غم و اندوهی از (گرفتاران به) آن جدا نمی‌شود فرمان می‌دهد که قاتلان حسین را- اگر چه حاملان قرآن باشند- در کام خود فرو کشد، و چون چنین کنند به خروش آید و آنان نیز خروشیدن آغاز کنند، با نعره او هم آوا شوند و با غرّش او در غرّش آیند، آنگاه سخن در آیند و با زبانی گویا و کلامی رسا (به ناله در آیند) که: پروردگارا! چرا پیش از آنکه بت پرستان را به این آتش (هبهب‏) کیفر دهی، به عقوبت ما پرداختی و آن را بر ما چیره ساختی؟! به آنان از جانب پروردگار خطاب می‌شود که: براستی، آن که می‌داند با کسی که نمی‌داند، همانند و برابرست.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ: دوم، ۱۴۰۶ ق. ص۲۱۷</ref>
ثالثاً: فضائلی که برای گریه کنندگان بر ابا عبدالله(ع) در روایات وارد شده است را نمی‌توان فقط مختص اهل زمین دانست، خصوصاً مختص کسانی که بعد از شهادت امام حسین(ع) در دنیا زنده بودند و بر ایشان گریه کردند، بلکه مؤمنینی که قبل از امام حسین(ع) از دنیا رفتند، چه پیامبران و اوصیا و چه پیروان آنها، همه دوست دارند بر آن فیض، نایل شوند، پس اگر گریه آنها بعید نباشد، گریه فاطمه زهرا(س) نیز نباید بعید به نظر بیاید.
پاسخ به سؤال ج:
اولاً: مقایسه حضرت زهرا(س) با سایر مادران شهدا قیاس مع الفارق است، زیرا او نه تنها سرور تمام مادران شهداست، بلکه سرور تمام زنهای عالم است.<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ: دوم، ۱۴۰۳ ق. ج‏۸؛ ص۲۲</ref> و واقعاً اگر فاطمه(س) بر اهل زمین نفرین کند خداوند به خاطر مقامی که حضرت فاطمه(س) در پیشگاهش دارد، به یقین دعایش را مستجاب خواهد نمود امّا فاطمه(س) سایه رحمت و فرزند رحمه للعالمین(ص) است خصوصاً برای محبّانش، چنان‌که پیامبر(ص) می‌فرماید: من دختر خودم را فاطمه نام نهادم به این جهت که حقتعالی او و دوستان او را از آتش منع می‌کند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا علیه السلام، نشر جهان، تهران، چاپ: اول، ۱۳۷۸ق. ج‏۲؛ ص۴۶</ref> خداوند در مورد فاطمه و پدرش و همسرش و فرزندانش می‌فرماید: لَوْلَاهُمْ مَا خَلَقْتُکَ وَ لَا خَلَقْتُ الْجَنَّه وَ النَّارَ وَ لَا السَّمَاءَ وَ الْأَرْض ‏(اگر آنها را خلق نمی‌کردم نه بهشت و جهنمی خلق می‌کردم و نه آسمان و زمینی را)<ref>بحارالانوار، ج‏۱۱؛ ص۱۶۵</ref>و یقیناً جایگاهی که او درپیش خدا دارد برای ما غیرقابل درک است و رضایت او رضایت خداست: إِنَّ اللَّهَ یَرْضَی لِرِضَاکِ وَ یَغْضَبُ لِغَضَبِک‏.<ref>همان، ج‏۳۰؛ ص۳۴۷</ref> لذا گریه بر مصائب اهل بیت(ع) در اوج عبادات است: نَفَسُ الْمَهْمُومِ لَنَا الْمُغْتَمِّ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ، وَ هَمُّهُ لِأَمْرِنَا عِبَادَه.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، دار الحدیث - قم، چاپ: اول، ق‏۱۴۲۹. ج‏۳؛ ص۵۷۲</ref>(نفس شخص اندوهگین به خاطر ستمی که بر ما رفته به منزله تسبیح است، و اندوه او بخاطر ما عبادت است) و ذکر چنین احادیثی، ضمن نشان دادن نهایت مظلومیّت اهل بیت، بر اهمّیّت گریه و عزاداری برای اهل بیت(ع) تأکید می‌کند و ضمن رشد روحی و معنوی شیعیان، باعث پایداری شیعیان، در دفاع از حق و دین اسلام نیز می‌شود.
ثانیاً: مقایسهی فرزند فاطمه(س) یعنی امام حسین(ع)، با سایر شهدا نیز مع الفارق است؛ زیرا او، یکی از دو سرور جوانان اهل بهشت است.<ref>بحارالانوار، ج‏۱۷؛ ص۲۴۲</ref> چنان‌که تمام شهدای کربلا جان خویش را فدای او کردند و همچنین هیچ شهیدی به مظلوممیت او نیست، چراکه در نیم روزی او و تمام مردان خویشاند او و یاران باوفایش را به فجیعترین شکل به شهادت رساندند و هیچ روزی به سختی روز عاشورا نبوده است: ْ لَا یَوْمَ کَیَوْمِکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّه(ع)‏<ref>همان، ج‏۴۵؛ ص۲۱۸</ref>و از سوی دیگر او امام شیعیان و یکی از معصومین(ع) است که واقعاً هیچ گناهی در طول عمر شریفش از او سر نزده بود و هدفی که او برای قیام علیه ظلم و ظالم داشت فوق‌العاده بزرگ بود، در حالی که خیلی از شهدای حال حاضر، نه معصومند نه امامند و نه هدفی چون هدف امام حسین داشتند و نه مثل او قیام کردند و نه مثل او مظلومانه به شهادت رسیدهاند. و به عبارتی دیگر، در واقع امام حسین(ع) به شهادت آبرو داد در حالی که شهدای امروز با شهادت به آبرو رسیدهاند. «ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا»
ثالثاً: مردم قدردان شهدا هستند و ضمن تشیع باشکوه پیکر شهدا، هر سال یادواره‌های متعدّدی برای ایشان می‌گیرند، ولی آنچه که در پیشگاه خداست افضل و برتر است و اجر پاداشی که خدا برای آنها و پدر و مادر صبورشان در نظر گرفته است، قابل درک برای اهل زمین نیست و باید رفت و دید، و خوشا به سعادت کسانی که با شهادت از دنیا می‌روند.
رابعاً: اگر برای حضرت زهرا(س) چیزی را اثبات می‌کنیم، این دلیل نمی‌شود که از سایر مادران شهدا چیزی را نفی کنیم؛ چه بسا حال برخی از مادران شهدا نیز مثل حال زهراء(س) باشد و ما خبر از عالم آخرت نداریم، امّا اگر واقعاً از مادر شهدا بپرسیم که فرق تو و حضرت زهرا(س) و فرق فرزند شهیدت با فرزند شهید حضرت زهرا(س) چیست؟ به یقین خواهد گفت: من فدای زهرایم و فرزندم فدای فرزند زهرا(س) است.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه فرعی۱ = منبع‌شناسی
  | شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:منبع‌شناسی]]
[[رده:امام حسین(ع)]]
[[رده:سیره حضرت فاطمه(س)]]
[[رده:درگاه امام حسین(ع)]]
[[رده:حضرت فاطمه(س)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۵۱

سؤال
بر اساس روایتی حضرت فاطمه(س) تا قیامت برای مصیبت‌های امام حسین(ع) گریه می‌کند. آیا این روایت صحیح است؟ اگر امام حسین(ع) مانند دیگر شهیدان در پیشگاه خدا است، چرا حضرت فاطمه(س) برای او گریه می‌کند؟


گریه حضرت فاطمه(س) برای امام حسین(ع) تا قیامت
اطلاعات حدیث
به نقل ازامام صادق(ع)
راویان
راوی اصلیابوبصیر
دیگر راویانعبدالله بن عبدالرحمن اَصَمّ، عبدالله بن حَمّاد بَصْری، محمد بن خالد، علی بن محمد بن سالم، محمد بن عبدالله
سند
اعتبار سندضعیف
منابع شیعهثواب الاعمال، کامل الزیارات
درگاه‌ها
امام حسین.png
فاطمیه.png


گریه حضرت فاطمه(س) برای امام حسین(ع) تا قیامت، مضمون حدیثی است در کتاب ثواب الاعمال، که از نظر سندی ضعیف شمرده شده است. دلیل ضعف سند، وجود عبدالله بن عبدالرحمن اَصَمّ شمرده شده، که رجال‌نگاران او را غلوکننده و دروغگو دانسته‌اند؛ البته محتوای روایت با دیگر روایات و با عقاید شیعه سازگار دانسته شده است.

برخی معتقدند عالم برزخ که جایگاه انسان تا رسیدن قیامت است، بعضی از ویژگی‌های دنیا را نیز دارا است؛ به باور آنان، برزخیان مانند زندگان، البته متناسب با زندگی برزخی، می‌خورند و می‌آشامند و با یکدیگر سخن می‌گویند؛ بنابراین به باور آنها، شاد شدن و گریه کردن نیز از ویژگی‌های عالم برزخ است و تا وقتی که قیامت رخ ندهد، حضرت فاطمه(س) و اهل بیت(ع) نسبت به مصیبت‌های وارد شده بر امام حسین(ع) غمگینند و گریه می‌کنند؛ اگرچه می‌دانند امام حسین(ع) زنده است و در پیشگاه خدا است.

متن و ترجمه

«...یا أبا بصیر إذا نظرتُ إلی وُلْدِ الحسین أتانی ما لا أملکه بما اُتی إلی أبیهم وإلیهم، یا أبا بصیر إنّ فاطمة(س) لتبکیه وتشهق ، فتَزْفِر جهنَّم زَفْرَة لولا أنَّ الخَزَنة یسمعون بُکاءَها وقد استَعدُّوا لذلک مَخافة أنْ یخرج منها عُنُق أو یَشْرَر دُخانها فیحرق أهل الأرض فیَکْبَحونها ما دامَتْ باکیة، و یزجُرونها ویستوثِقون من أبوابها مَخافةً علی أهل الأرض، فلا تَسْکنْ حتّی یسکن صوتُ فاطمة(س)...»[۱]

امام صادق(ع): ... ای ابا بصیر، فاطمه(س) بر امام حسین(ع) گریست و ضجّه زد و به دنبال آن جهنم فریادی کشید که فرشتگان حافظ و نگهبان بر آن، صدای گریه دوزخ را شنیدند و سریع آماده شدند آن را کنترل کنند، زیرا احتمال آن بود که از درون دوزخ آتش زبانه بکشد، یا دود آن بیرون رفته و اهل زمین را بسوزاند. بنابراین، تا زمانی که دوزخ گریان و نالان است، فرشتگانِ حافظ آن را مهار کرده و به دلیل نگرانی که برای اهل زمین دارند، آن را محافظت نموده و درب‌های آن را محکم بسته‌اند؛ ولی با این همه، دوزخ ساکت و آرام نمی‌شود، مگر زمانی که صدای فاطمه(ع) آرام گردد…»

بررسی سند

حدیث گریه حضرت فاطمه(س) برای امام حسین(ع) تا قیامت، در کتاب کامل الزیارات نوشته ابن قولویه از امام صادق(ع) نقل شده است. یکی از راویان در سلسله‌سند این حدیث، عبدالله بن عبدالرحمن اَصَمّ است، که نجاشی رجال‌نگار شیعه، او را ضعیف و غلوکننده دانسته است. ابن غضائری دیگر رجال‌نگار شیعه نیز، او را ضعیف و دروغگو معرفی کرده است؛[۲] بنابراین، این حدیث از نظر سند ضعیف شمرده شده است.

بررسی محتوا‌

حدیث گریه فاطمه(س) برای امام حسین(ع) تا قیامت، اگر چه از نظر سند ضعیف شمرده شده، ولی از نظر محتوا با دیگر روایات و با عقاید شیعه سازگار دانسته شده است. روایات زیادی وجود دارد که فرشتگان بر امام حسین(ع) گریه می‌کنند. همچنین روایات زیادی است که پیامبر(ص)، امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س) و امام حسن(ع)، حتی قبل از شهادت امام حسین(ع) برای او گریه کرده‌اند.[۳] بنابراین، گریه حضرت فاطمه(س) تا قیامت را دور از ذهن ندانسته‌اند.

عالمان شیعه معتقدند گریه حضرت فاطمه(س) بر امام حسین(ع) با آیه ۱۶۹ سوره آل عمران که شهیدان را زنده معرفی کرده، ناسازگار نیست؛ زیرا گریه نشانه عاطفه و محبت بوده و در برابر مصیبت‌هایی است که بر امام حسین(ع) وارد شده است. برخی نیز معتقدند عالم برزخ که جایگاه انسان تا رسیدن قیامت است، بعضی از ویژگی‌های دنیا را نیز دارا است؛ برزخیان مانند زندگان، البته متناسب با زندگی برزخی، می‌خورند و می‌آشامند و با یکدیگر سخن می‌گویند و نشست و برخاست دارند.[۴] بنابراین به باور آنها، شاد شدن و گریه کردن نیز از ویژگی‌های عالم برزخ است و تا وقتی که قیامت رخ ندهد، حضرت فاطمه(س) و اهل بیت(ع) نسبت به مصیبت‌های وارد شده بر امام حسین(ع) غمگینند و گریه می‌کنند؛ اگرچه می‌دانند امام حسین(ع) زنده است و در پیشگاه خدا است.

بر اساس روایتی که شیخ صدوق در کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال آورده، روز قیامت حضرت فاطمه(س) و پیامبر(ص) برای مصیبت‌های وارد شده بر امام حسین(ع) گریه و شیون می‌کنند. طبق این روایت، خدا به دلیل گریه آن دو، قاتلان امام حسین(ع) را به «هبهب» نوعی از آتش دوزخ وارد می‌کند.[۵]

احادیث مشابه

جز حدیث گریه فاطمه(س) برای امام حسین(ع) تا قیامت، روایت‌های دیگری نیز در منابع روایی شیعه وجود دارد که به گریه فاطمه برای امام حسین(ع) دلالت می‌کند. برای نمونه، طبق روایتی از امام صادق(ع)، حضرت فاطمه در حالی که به زائران امام حسین(ع) نگاه می‌کند همراه با شمار زیادی از پیامبران، شهیدان و فرشتگان برای امام حسین(ع) گریه می‌کند.[۶]

منابع

  1. ↑ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ترجمه ذهنی تهرانی، انتشارات پیام حق، تهران، ۱۳۷۷ ش، ص۲۶۳.
  2. ↑ معجم‌رجال‌الحدیث، ج۱۰، ص۲۴۲، شماره راوی۶۹۵۱.
  3. ↑ بحار الانوار، ج۴۴، ص۲۲۳-۲۵۰.
  4. ↑ فرهنگ شیعه، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت، قم، ۱۳۸۶ش، ص ۱۵۸.
  5. ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، دار الشریف الرضی للنشر، قم، ۱۴۰۶ق، ص۲۱۷.
  6. ↑ علامه مجلسی، زندگانی حضرت امام حسین(ع): ترجمه جلد ۴۵ بحارالأنوار، نجفی، محمد جواد، اسلامیه، تهران، ۱۳۶۴ش، ص۲۵۸.
مقاله‌های مرتبط
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=گریه_حضرت_فاطمه(س)_برای_امام_حسین(ع)_تا_قیامت&oldid=32083»