راه‌های درمان فحاشی

سؤال

راه‌های درمان فحاشی چیست؟


غفلت‌زدایی

یکی از راه‌های درمان فحاشی غفلت‌زدای است؛ زیرا فحاشی از گناهان و صفات نکوهیده اخلاقی است و گناه وقتی رخ می‌دهد که انسان ارزش خود و رابطه‌اش با خدا را فراموش کند.[۱] برای غفلت‌زدایی راه‌هایی سفارش شده که چنین است:

  • انس با ذکر، دعا و نماز؛
  • همنشینی با افراد خوش‌دهن و نیکو و دوری از افراد بددهن؛
  • عذرخواهی پس از فحاشی؛ این کار باعث می‌شود که شخص پس از آن، به آسانی فحش ندهد؛ چراکه می‌داند باید غرور خود را شکسته و عذرخواهی کند.
  • یاد مرگ؛
  • گوش دادن به موعظه و سخنرانی یا خواندن کتاب‌های اخلاقی.[۱]


خود تربیتی

خود تربیتی دارای سه مرحله است که طی آن فرد به رفتارهای جزئی خود دقت کرده، با الگوی‌های ایده‌آل مقایسه کرده، برای رفتارهای خوب پاداش و برای رفتارهای بد مجازات در نظر می‌گیرد.

فرد که دچار فحاشی است، هر گاه توانست در موقعیت‌های تحریک‌زا و فشارآور خودش را کنترل کند، به خود پاداش دهد و هرگاه مرتکب بددهنی شد، خوپد را جریمه کند. برای نمونه خود را از تماشای فیلمی که به آن علاقه‌مند است محروم کند یا از طرف مقابل عذرخواهی کند.

فرد فحاش با خود عهد کند اگر مرتکب بددهنی شد، طرف مقابل را تکریم کند، برای نمونه به او هدیه بدهد.

تنش‌زدایی

فحش دادن در واقع تخلیه کردن خود از فشار عصبی است که به شما وارد شده در واقع شما به غلط از الگوهایی یادگرفته‌اید که در مقابل این فشار موقتی که وارد شده این گونه عمل نمایید بنابراین سعی کنید با توجه به گام دوم (غفلت‌زدایی) صفت صبر را در خود تقویت کنید. هرگاه احساس می‌کنید که نمی‌توانید طرف مقابل را تحمل کنید سعی کنید از آن موقعیت و مکان خارج شوید و با تأمل، دنبال راه حل عاقلانه‌ای بگردید. با انجام حرکات ورزشی، دوش آب ملایم، استفاده از پرورش گل، تنفس عمیق درکنار سبزه‌ها، توجه به نکات مثبت اطرافیان و دقت در اعمال عبادی، خودتان را مقابل این گونه عکس‌العمل‌ها مقاوم سازید.

تحلیل مسئله

با خود فکر کنید آیا در موقع فحش دادن حق با من بود یا طرف مقابل من. اگر حق با من است که من با این گونه کلمات خودم را بدجلوه می‌دهم و در آخر نمی‌توانم به مقصود و هدف خود برسم و اگر حق با طرف مقابل باشد که پس از این عمل دیگر چیزی جز رسوایی و خجالت باقی نمی‌ماند پس این فحاشی جز نرسیدن به هدف و کدر کردن روابط ثمره‌ای نخواهد داشت.[۲]

تقویت اراده

ما انسان‌ها دارای دو بعد معنوی (عقل، دل و وجدان اخلاقی) و جسمی (مجموعه‌ای از غرایز) هستیم با تقویت بعد معنوی خودمان به وسیله اعمال عبادی تفکر بر بعد حیوانی و جسمانی خود که همان خودخواهی‌ها و … است، غلبه کنیم. در واقع ما وقتی می‌توانیم صفات بد را کنار بگذاریم که بعد معنوی خودمان را تقویت کنیم.[۳]

جنگ با خود

فحاشی ثمره‌ای جز بیماری‌های جسمی و روانی ندارد (زخم معده، سردرد و …) چون که فحاشی یعنی حرکت بر خلاف عقل و وجدان و فطرت پاکمان. یعنی به‌طور ناخودآگاه وجدان از این عمل ناراحت است و دائماً با ما در جنگ است و این جنگ درونی باعث بیماری می‌شود.

خود را به برد باری زدن

در مواقع مختلف که زمینه تندخویی فراهم می‌شود، اگر هم بردبار نباشیم خود را به بردباری بزنیم و شبیه انسان‌های صبور رفتار کنیم این کار به تدریج باعث می‌شود که صفت حلم و بردباری در ما ایجاد شود و پایدار بماند.

با فرونشاندن خشم و هیچ نگفتن و کنترل زبان به درجه ایمان خود می‌افزاییم و در زمره کسانی قرار می‌گیریم که خداوند آنها را دوست دارد. «وَ الْکاظِمِینَ الْغَیْظَ وَ الْعافِینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمحْسِنِینَ»؛ از صفات متقین آن است که خشم خود را فرو می‌نشانند و مردم را عضو می‌کنند و خداوند نیکو کاران را دوست می‌دارد. آل عمران، ۱۳۲.

نکته

بهترین شیوه این است که در کنار نکات بالا «مهارت خودکنترلی» و «مدیریت خشم» نزد روان‌شناس آموزش ببینید.


معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر

  • مجموعه کتابچه‌های مهارت‌های زندگی: مهارت کنترل خشم، محمود دهقانی، علیرضا جزایری، تهران، ناشر دانژه - ۱۳۸۷

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ . حسنی، سید مجتبی، گناه و ناهنجاری، قم، دارالغدیر، ۱۳۷۹، ص۳۷ و ۴۷ و ۱۴۰.
  2. برخی از گناهان رابطه قلبی ما را با دیگران به هم می‌زند (فحش، غیبت …) از طرفی پیوند عاطفی یک نیاز روانی است که باید ارضاء شود و این گناه باعث می‌شود انسان مشغول تعارض‌های درونی ناشی از تنش و برخورد با دیگران شود.
  3. . مظاهری، حسین، عوامل کنترل غرایز، تهران، مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، (اقتباس).