باطل کردن سحر
 | این متن یک پیشنویس است که در وضعیت نیازمند به ویرایش قرار دارد |
يكي از اموري كه در ازمنه قديم رواج بسيار زيادی داشته و بسيار مورد توجه مردم قرار می‌گرفته، سحر و جادو است كه اكنون نيز در بين مردم ما ديده می‌شود و بسياری از مردم اثرات آن را در زندگی خود مشاهده می‌كنند و به دنبال علاج آن هستند؛ برای مثال گاهی شاهد دشمنی بين زن و شوهر يا ايجاد محبت بين دو شخص غريبه يا ايجاد دشمنی بين دو دوست هستيم.
در جامعه امروزی برخی افراد از سحر و جادو برای رسیدن به مقاصد خود استفاده می‌کنند، در حالی که در اسلام سحر به شدت مذمت شده و باعث گمراهی و آسیب به اعتقادات دینی می‌شود. سحر در آیات و روایات به عنوان عملی مخفی و ارتباط با شیاطین شناخته شده و در بسیاری از موارد به عنوان کفر و شرک معرفی می‌شود.
باطل‌السّحر، آن چیزی است که در بی اثر کردن سحر و جادو به کار می‌رود. باطل سحرها، شامل تَمائم و نَفِرات، اشیاء و نمادهایی هستند که مردم به آنها نیرویی ماورای طبیعی و خاصیت جادویی نسبت می‌دهند. این اشیاء به‌ویژه در جوامع باستانی و ابتدایی به‌عنوان ابزارهایی برای گریزاندن دیوها و ارواح پلید از انسان‌ها و محیط‌های زندگی، مانند خانه و مزرعه، مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
از این رو، در روایات دینی و آیات، راهکارهایی برای مقابله با سحر و جادو ارائه شده است، از جمله دعاهایی که از اهل بیت نقل شده و همچنین دعاها و راهکار هایی که علما نقل کرده‌اند و به ویژه آیات قرآن که در آن واژه سحر و مشتقات آن حدود ۶۰ بار ذکر کرده است. این دعاها به مسلمانان کمک می‌کند تا از آسیب سحر در امان بمانند.
قرآن کریم به‌طور کلی تأکید دارد که تنها خداوند قادر به دفع آسیب‌های سحر و جادو است و ایمان به خداوند و انس با قرآن بهترین راهکار برای حفاظت در برابر چنین خطراتی است.
معرفی باطل سحر
باطل سحرها از جمله تَمائم (تعویذ و اشیاء آویختنی، به ویژه اشیاء سنگی) و نَفِرات یا رماننده‌هایی هستند که مردم آنها را دارای نیرویی ماورای طبیعی و خاصیت جادویی و شرزُدایی می‌پندارند و در گریزاندن دیو و جن و ارواح پلید از انسان ، دام و حیوان خانگی، خانه، مزرعه ، باغ و... مؤثر می‌انگارند. در جامعه‌های باستانی و ابتدایی برای این رماننده‌ها نیرویی به نام «مانا» (واژه‌ای پولینزیایی؛ احتمالاً شبیه «فَرّ» یا «فَرّه» یا «خرّه» نزد ایرانیان،) قائل بودند که شخص یا شیئی با برخورداری از آن نیرویی ایزدی و جادویی تأثیرگذار می‌یافت.[۱]
کاربرد باطل سحر
کاربرد سحر و باطل سحر از کهن‌ترین زمان در جامعه‌های باستانی آریایی و سامی ، و مردم افریقا و استرالیا و سرزمینهای دیگر رایج بوده است[۲] (تأثیرگذاری از طریق چیزی شبیه چیزی یا کسی، مانند تندیس یا پیکره آن چیز یا کس) و روش «جادوی ساری» (تأثیرگذاری از طریق اجزاء و اشیائی که زمانی در مجاورت و تماس نزدیک با چیزی یا کسی بوده‌اند، مانند مو و ناخن و یا پاره‌هایی از جامه کسی) استفاده می‌کردند.
ابن خلدون سحرهایی را که بی‌واسطه بر عالم تأثیر می‌گذارند، «ساحری»، و آنهایی را که با واسطه اثر می‌گذارند، « طلسمات » خوانده است.
بطلان سحر در روایات
در روایات
در دین اسلام دعاها و راهکارهای متعددی برای گره‌گشایی و رفع سحر و جادو وجود دارد که بسیاری از آنها به ائمه اطهار منسوب هستند.
حضرت محمد(ص)
- علامه کفعمی دعایی به عنوان حدیث قدسی نقل کرده است که خداوند به حضرت محمد (ص) فرمود: کسی که دوست دارد از سحر در امان باشد، بگوید:
«اللَّهُمَّ رَبَّ مُوسَی وَ خَاصَّهُ بِکَلَامِهِ وَ هَازِمَ مَنْ کَادَهُ بِسِحْرِهِ بِعَصَاهُ وَ مُعِیدَهَا بَعْدَ الْعَوْدِ ثُعْبَاناً وَ مُلَقِّفَهَا إِفْکَ أَهْلِ الْإِفْکِ وَ مُفْسِدَ عَمَلِ السَّاحِرِینَ وَ مُبْطِلَ کَیْدِ أَهْلِ الْفَسَادِ مَنْ کَادَنِی بِسِحْرٍ أَوْ بِضُرٍّ عَامِداً أَوْ غَیْرَ عَامِدٍ أَعْلَمُهُ أَوْ لَا أَعْلَمُهُ وَ أَخَافُهُ أَوْ لَا أَخَافُهُ فَاقْطَعْ مِنْ أَسْبَابِ السَّمَاوَاتِ عَمَلَهُ حَتَّی تُرْجِعَهُ عَنِّی غَیْرَ نَافِذٍ وَ لَا ضَارٍّ لِی وَ لَا شَامِتٍ بِی إِنِّی أَدْرَأُ بِعَظَمَتِکَ فِی نُحُورِ الْأَعْدَاءِ فَکُنْ لِی مِنْهُمْ مُدَافِعاً أَحْسَنَ مُدَافَعَةٍ وَ أَتَمَّهَا یَا کَرِیم»».
امام علی(ع)
یکی از دعاهای معروف در این زمینه، دعای باطل سحر امام علی (ع) است. این دعا که بر اساس مستندات معتبر از زبان مبارک حضرت علی(ع) نقل شده، برای دفع و دور کردن طلسم و جادو و همچنین جادوگران استفاده می‌شده و امام علی (ع) آن را همراه خود داشتند.
راهکارهای حضرت علی(ع) برای دفع سحر:
حاج شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان از امیرالمونین علی(ع) نقل نموده است: جهت باطل کردن سحر این جملات را بنویسید و همراه خود داشته باشید:««بِسمِ الله وَ بِالله، بِسمِ الله وَ ما شاءَالله، بِسم الله لاحَولَ ولاقُوّه الا بالله،»- از امیرالمؤمنین(ع) نقل است که باید این دعا روی پوست آهو نگارش و به وی آویزان یا همراه شود. حضرت در این روایت می‌فرماید: «نوشتن این دعا روی پوست آهو و آویزان کردن آن به شخص باعث می‌شود ضرری از سحر و طلسم و نیرنگ‌ها به شخص وارد نشود»:[۳] م
«بسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَماشاءَ اللّهِ بِسْمِ اللّهِ لاحَوْلَ وَلاقُوَّةِ اِلاّ بِاللّهِ قالَ مُوسى ما جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرَاِنَّ اللّهَ سَيُبْطِلُهُ اِنَّ اللّهِ لايُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدينَ فَوَقَعَ الْحَقُ وَبَطَلَ ماكانُوا يَعْمَلُونَ فَغْلِبُوا هُنالِكَ وَانْقَلَبُوا صاغِرينَ؛ به نام خدا، و به خدا، به نام خدا، آنچه خدا خواست، به نام خدا، و جنبش و نیرویى نیست مگر به خدا. موسى گفت: آنچه شما آوردید سحر است، همانا خدا آن را باطل مى‌کند. خدا کار بدکاران را اصلاح نمى‌کند. پس حق واقع شد، و آنچه آنان انجام داده بودند باطل گشت، در آنجا مغلوب شدند، و با خوارى بازگشتند.»
- همچنین در کتاب مزبور پیامبر اکرم(ص) نیز، برای دفع شیاطین و جادوگران می‌فرماید: آیه سخره را بخوانند: ﴿ان ربکم اللّه الذی خلق السموات و الارض فی ستة ایام ثم استوی علی العرش یغشی اللیل النهار یطلبه حثیثاً و الشمس و القمر و النجوم مسخرات بامره الا له الخلق و الامر تبارک اللّه رب العالمین اُدعوا ربکم تضرعاً و خفیه انه لایحب المعتدین و لاتفسدوا فی الارض بعد اصلاحها و ادعوه خوفاً و طمعاً ان رحمة اللّه قریب من المحسنین﴾[۴]
امام صادق(ع)
امام صادق (ع) برای حل مشکل سحر و جادو در روایت محمد بن مسلم دستوری را بیان فرمودند که این دستورات را در پوست کاغذ بنویسند.
امام رضا(ع)
امام رضا (ع) برای حل مشکلات همگان را به انس با قرآن کریم توصیه و راهکار حل هر مشکلی را در قرآن می‌دانند؛ همچنین دعایی بیان فرمودند برای دفع اینگونه مشکلات.
بطلان سحر در آیات
آیاتی از قرآن برای محفوظ ماندن از سحر و جادو هستند که چند نمونه از آنها را برای شما بیان می‌کنیم:[۵][۶][۷]
- شب‌ها پس از نماز و روزها پیش از نماز هفت مرتبه بخوانید:﴿بِسمِ الله وَ بِالله سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِأَخِیکَ وَنَجْعَلُ لَکُمَا سُلْطَانًا فَلَا یَصِلُونَ إِلَیْکُمَا بِآیَاتِنَا أَنْتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَکُمَا الْغَالِبُونَ﴾(قصص:۳۵) ت
- ﴿وَ قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَهُوقاً وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَسَاراً﴾(اسراء:۸۲)
- ﴿وَأَوْحَیْنَا إِلَی مُوسَی أَنْ أَلْقِ عَصَاکَ فَإِذَا هِیَ تَلْقَفُ مَا یَأْفِکُونَ فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَاکَانُوا یَعْمَلُونَ فَغُلِبُوا هُنَالِکَ وَانْقَلَبُوا صَاغِرِینَ وَأُلْقِیَ الْسَّحَرَةُ سَاجِدِینَ لا قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعَالَمِینَ رَبِّ مُوسَی وَهَارُونَ﴾(اعراف:۱۲۲)
- ﴿قُلْنَا لاَ تَخَفْ إِنَّکَ أَنتَ الْأَعْلَی وَأَلْقِ مَا فِی یَمِینِکَ تَلْقَفْ مَا صَنَعُوا إِنَّمَا صَنَعُوا کَیْدُ سَاحِرٍ وَلاَ یُفْلِحُ السَّاحِرُ حَیْثُ أَتَی فَأُلْقِیَ السَّحَرَةُ سُجَّداً قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ هَارُونَ وَمُوسَی﴾(طه:۷۰)
- ﴿قَالَ لَهُم مُّوسَی أَلْقُوا مَا أَنتُم مُلْقُونَ﴾(یونس:۸۰)
- ﴿فَأَلْقَوْا حِبَالَهُمْ وَعِصِیَّهُمْ وَقَالُوا بِعِزَّةِ فِرْعَوْنَ إِنَّا لَنَحْنُ الْغَالِبُونَ فَأَلْقَی مُوسَی عَصَاهُ فَإِذَا هِیَ تَلْقَفُ مَا یَأْفِکُونَ فَأُلْقِیَ السَّحَرَةُ سَاجِدِینَ قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعَالَمِینَ رَبِّ مُوسَی وَهَارُونَ﴾(شعراء:۴۸)
- ﴿فَلَمَّا أَلْقَوْا قَالَ مُوسَی مَا جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَیُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لَا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِینَوَیُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ﴾(یونس:۸۱–۸۲)
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ بهار، مهرداد (۱۳۶۲). پژوهشی در اساطیر ایران. ج. ۱. تهران. صص. ۱۱۹-۱۲۰.
- ↑ ابن خلدون، ابراهیم بن عبد الرحمن (۱۳۸۴). مقدمه. ج. ۳. به کوشش علی عبدالواحد وافی. قاهره. ص. ۱۱۴۸.
- ↑ شیخ عباس قمی. مفاتیح الجنان. قم: مطبوعات دینی. صص. ۵۲۰–۵۲۱.
- ↑ شیخ عباس قمی. مفاتیح الجنان. قم: مطبوعات دینی. صص. ۵۲۰–۵۲۱.
- ↑ بحارالانوار. ج. ۹۲. ص. ۱۲۴.
- ↑ «یازدهم». حلیه المتقین.
- ↑ «باب سوم باقیات الصالحات (بخش ادعیه و عوذات)». مفاتیح الجنان.