شهادت امام باقر(ع)

سؤال

امام باقر(ع) در چه سالی و توسط چه کسی به شهادت رسید؟

...

زندگی امام باقر(ع)

امام محمدبن علی، امام پنجم از ائمّة اثناعشر و یکی از چهارده معصوم. راویان و محدثان شیعه غالباً با کنیة ابوجعفر از آن حضرت یاد کرده‌اند. لقب مشهورشان «باقر» است. همه منابع محل تولد آن حضرت را مدینه نوشته، ولی در سال ولادتشان اختلاف دارند. بیشتر منابع شیعی تولد آن حضرت را در سال ۵۷ هجری دانسته‌اند.[۱]

دوران زندگی امام پنجم بیشتر در شهر مدینه به نشر معارف دینی و ارشاد شیعیان و تربیت شاگردان گذشت. همة مؤلّفان در ادیان شیعه و سنّی سبب ملقب شدن آن حضرت را به «باقر» دانش فراوان او دانسته‌اند؛ و غالباً این نامگذاری را از پیامبر اکرم ص می‌دانند که جابربن عبداللّه انصاری از آن حضرت نقل کرده است.[۲]

پیشوای پنجم طی مدت امامت خود، در همان شرائط نامساعد، به نشر و اشاعه حقایق و معارف الهی پرداخت و مشکلات علمی را تشریح نمود و جنبش علمی دامنه‌داری به وجود آورد که مقدمات تأسیس یک «دانشگاه بزرگ اسلامی» را که در دوران امامت فرزند گرامیش «امام صادق (ع)» به اوج عظمت رسید، پی ریزی کرد. امام پنجم در علم، زهد، عظمت و فضیلت، سرآمد همه بزرگان بنی هاشم بود و مقام بزرگ علمی و اخلاقی او مورد تصدیق دوست و دشمن بود. به قدری روایات و احادیث، در زمینه مسائل و احکام اسلامی، تفسیر، تاریخ اسلام، و انواع علوم، از آن حضرت به یادگار مانده است که تا آن روز از هیچ‌یک از فرزندان امام حسن و امام حسین (ع) به جا نمانده بود.[۳]

حضرت باقر (ع) در سال۵۷ هجری در شهر «مدینه» چشم به جهان گشود. او هنگام وفات پدر خود امام زین العابدین (ع) سی و هفت یا سی و هشت سال داشت. نام او «محمد» و کنیه اش «ابوجعفر» است و «باقر» و «باقرالعلوم» لقب او می‌باشد. مادر حضرت، «ام عبدالله» دختر امام حسن مجتبی (ع) و از این جهت نخستین کسی بود که هم از نظر پدر و هم از نظر مادر فاطمی و علوی بوده است.[۴]

تاریخ شهادت

بنابر اشهر اقوال، وفات آن حضرت در ۱۱۴ است و مدت عمر او ۵۷ سال و مدت امامتش ۱۹ یا ۲۰ سال است. تاریخ رحلت امام باقر را با اختلاف پنج سال، از ۱۱۳ تا ۱۱۸، ذکر کرده‌اند. بیشتر مورخان شیعی و سنی وفات آن حضرت را در ۱۱۴ و اکثر سیره نویسان شیعه عمر وی را ۵۷ سال دانسته‌اند. در ماه و روز رحلت آن حضرت نیز اختلاف است و آن را در ربیع الاوّل و هفتم ذی الحجه و ربیع الاخر گفته‌اند. در بارة محل دفن آن حضرت، گورستان بقیع در مدینه، اختلافی دیده نمی‌شود.[۵]

امام محمّد باقر علیه السلام پس از ۱۸ سال، رهبری و ارشاد خلق، در حالی که از عمر مبارکش ۵۷ بهار گذشته بود چشم از جهان فروبست.[۶]

امام باقر در سال ۱۱۴هجری در شهر مدینه در گذشت و در قبرستان معروف بقیع، کنار قبر پدر و جدش، به خاک سپرده شد. دوران امامت آن حضرت نوزده، یا بیست سال بود.[۷]

عامل شهادت

نوشته‌اند که امام باقر(ع) را إبراهیم بن ولید بن یزیدگویا به تحریک خلیفه وقت با سم به شهادت رسانید.[۸]

منابع

  1. طارمی، حسن، «الباقر امام محمدبن علی علیه السلام»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ذیل مدخل. ج۱، ۱۳۹۳ش.
  2. طارمی، حسن، «الباقر امام محمدبن علی علیه السلام»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ذیل مدخل. ج۱، ۱۳۹۳ش.
  3. پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، ۱۳۹۰ش، ، ص۳۱۶.
  4. پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، ۱۳۹۰ش، ص۳۱۵.
  5. طارمی، حسن، «الباقر امام محمدبن علی علیه السلام»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ذیل مدخل. ج۱، ۱۳۹۳ش.
  6. مدرسی، سید محمد تقی، زندگانی باقر العلوم، تهران، انتشارات محبان الحسین(ع)، ۱۳۸۹ش، ص۸۱.
  7. پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، ۱۳۹۰ش، ص۳۱۵.
  8. ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص ۲۲۸؛ به نقل از: پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، ۱۳۹۰ش، ص۳۵۸.