اطلاع امام زمان(ع) از احوال شیعیان
منظور از حدیث حضرت مهدی(عج)؛ «ما کاملاً به اخبار و حوادث زندگی شما آگاهی داریم و هیچ چیز از اخبار شما از ما پنهان نمی‌ماند» چیست؟
اطلاع امام زمان(ع) از احوال شیعیان از امور اعتقادی شیعیان در امر امامت به شمار می‌رود. امام زمان در نامه‌ای به شیخ مفید فرموده است که از اخبار و حوادث زندگی شیعیان اطلاع دارد و هرگز شیعیانش را رها نکرده و یادشان را فراموش نمی‌کند: «ما کاملاً به اخبار و حوادث زندگی شما آگاهی داریم و هیچ چیز از اخبار شما از ما پنهان نمی‌ماند.»
این تعبیر را به این معنا دانسته‌اند که گرچه امام در ظاهر بین مردم حضور ندارد اما در میان ایشان و از درد و رنج ایشان آگاه است. مردم این‌گونه گمان نکنند که امام زمان غایب است، پیروانش را رها کرده و از احوال ایشان بی‌خبر است.
علم و اطلاع امام از احوال جهان
تعبیر «ما کاملاً به اخبار و حوادث زندگی شما آگاهی داریم و هیچ چیز از اخبار شما از ما پنهان نمی‌ماند» قسمتی از نامه امام زمان(عج) به شیخ مفید است. در این نامه بعد از سلام و ستایش خداوند نوشته شده است:
«.... ما اگر چه هم‌اکنون در مکانی دور از جایگاه ستمگران سکنی گزیده‌ایم که خداوند صلاح ما و شیعیان با ایمان ما را مادامی که حکومت دنیا به دست تبهکاران باشد در این کار به ما ارائه فرموده است ولی در عین حال بر اخبار و احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده و مخفی نیست. از خواری و مذلتی که دچارش شده‌اید با خبریم، از آن زمانی که بسیاری از شما به برخی کارهای ناشایستی میل کردند که پیشینیان صالح شما از آنها دوری می‌جستند و عهد و میثاق مأخوذ خدائی را آنچنان پشت سر انداختند که گویا به آن پیمان آگاه نیستند. ما شما را رها نکرده و یادتان را از خاطر نبرده‌ایم که اگر جز این بود (توجهات ما نبود) بلاها و مصیبت‌ها بر شما فرود آمده و دشمنان، شما را ریشه کن می‌نمودند. پس تقوای خدا را پیشه کنید و ما را یاری دهید …»[۱]
دو نکته مهم در رابطه با پیروان امام در این نامه وجود دارد:
- اطلاع از احوال مردم: غیبت امام زمان(ع) به معنی نبودن و بی‌خبری حضرت از اوضاع جامعه نمی‌باشد بلکه غایب بودن حضرت به معنی ظهور نداشتن است از این رو آن حضرت می‌نویسد که: بر اخبار و احوال شما آگاهی دارم. به یقین امامی که در جامعه وجود دارد و افراد جامعه را می‌بیند و حتی هر هفته عملکرد آنها بر او عرضه می‌شود هرگز بی اطلاع از احوال پیروانش نیست.
- علم غیب امام(ع): امام معصوم (ع) از علم خدادادی (علم غیب) بهره‌مند است؛ و به حسب علو رتبه وجودی‌اش به لطف و اذن الهی به سرچشمه علم الهی متصل می‌شود و از حقایق حوادث عالم همان گونه که در متن واقع هستند آگاه می‌شود.[۲] و به حسب این رتبه وجودی امام است که حضرت علی(ع) می‌فرماید: «پیش از آنکه مرا از دست بدهید از من بپرسید که من راه‌های آسمان را بهتر از راه‌های زمین می‌شناسم»[۳] یا می‌فرماید: «سوگند به خدا اگر بخواهم می‌توانم هر کدام از شما را از آغاز و پایان کارش و از تمام شئون زندگی آگاه سازم»[۴] یا امام موسی بن جعفر(ع) می‌فرماید: «علم امام دارای سه جنبه و سه جهت است: علوم مربوط به گذشته، علوم مربوط به زمان آینده، علوم حادث و نوظهور.»[۵]
امام معصوم(ع) در نقطه اعلای هستی است، به تمام علوم و معارف، معرفت شهودی دارد. بر احوال جامعه و اخبار آن آگاهی دارد و هرگز غیبت او مانع از این کار نمی‌شود و این تذکری جدّی است که حضرت مرقوم فرموده‌اند و ما نیز باید حضرت را باخبر از جامعه و احوال آن بدانیم و هرگز دوران غیبت را به معنای دوران بی امام بودن تلقی نکنیم که این خطایی فاحش است.
منابع
- ↑ پور سید آقائی، عاشوری، حکیم، تاریخ عصر غیبت، دفتر تحقیقات و تدوین کتب درسی، ص۲۶۸، به نقل از الاحتجاج، ج۲، ص۵۹۶.
- ↑ المیزان، ج۱۸، ص۱۱۲، ج۱۳، ص۷۲ و ۷۴، ج۱۹، ص۹۲، ج۱۲، ص۱۴۴.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۸۹.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه۱۷۵.
- ↑ کاشفی، محمد رضا، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها، ج۶، ص۷۵، به نقل از کافی، ح ۴۹۵.