پاکدامنی حضرت فاطمه(س) و حرام‌شدن آتش بر ذریه او
پیامبر(ص) در حدیثی فرموده است: «فاطمه عفت و پاکدامنی خویش را حفظ کرد و خداوند آتش را بر ذریه فاطمه(س) حرام و آنان را از عذاب آتش مصون داشت.» معنای این حدیث چیست؟
پاکدامنی حضرت فاطمه(س) و حرام‌شدن آتش بر ذریه او محتوای روایتی از پیامبر اسلام است که در منابع روایی نقل شده است. عالمان دینی گفته‌اند که نسبت داشتن با حضرت فاطمه(س) دلیل بر خلاصی از آتش نبوده و روش عملی امامان نیز چنین چیزی دیده نمی‌شود. دوزخ تنها بر افرادی از سادات حرام است که اهل طاعت عبادت و بندگی باشند.
همچنین روایتی دیگر وجود دارد که مصداق کامل ذریه در این روایت را فرزندان حضرت زهرا؛ «حسن و حسین و زینب و ام کلثوم» تفسیر کرده است.
متن روایت
در روایتی از پیامبر(ص) نقل است که: «فاطمه عفت و پاکدامنی خویش را حفظ کرد و خداوند آتش را بر ذریه فاطمه(س) حرام و آنان را از عذاب آتش مصون داشت.» از امام صادق(ع)، از معنای کلام پیامبر سؤال شد و امام فرمود: «مقصود از کلام رسول‌الله(ص) آن عده از فرزندان زهرا است که از عذاب آتش الهی آزاد هستند و آنان حسن و حسین و زینب و ام کلثوم می‌باشند.»[۱]
سلسه راویان روایت
هفت نفر در سلسله سند این حدیث قرار گرفته است:
- حماد بن عثمان که اولین راوی در این سند بوده کسی است که شیخ طوسی در کتاب «فهرست» از ایشان به عنوان ثقه و جلیل القدر یاد کرده و گفته ایشان دارای کتاب است.[۲]
- محمد بن قاسم که نجاشی از علماء رجال ایشان را توثیق نموده و فرموده محمد بن قاسم امامی مذهب و ثقه است.[۳]
- حسن بن علی الوشّاء را نجاشی از افراد برجسته شیعه شمرده است.[۴]
- علی بن مهزیار چهارمین نفر در سلسله سند است که از امام رضا(ع) روایت نقل کرده، وکیل امام جواد(ع) بوده و در وثاقت و اعتبارش از نظر اهل تشخیص تردیدی نیست.[۵]
- عباس بن معروف نیز مورد تأیید علماء رجال قرار گرفته است.[۶]
- محمد بن حسن صفار یکی دیگر از راویان این روایت است. نجاشی در رجال خود به وثاقت، عظمت و منزلت یاد کرده و توثیق نموده است.[۷]
- محمد بن الحسن بن احمد بن الولید، با عناوینی چون شیخ القمیین، مورد توثیق قرار گرفته است.[۸]
بر این اساس روایات این روایت توثیق شده‌اند.
معنا و مفهوم روایت
به این ادعا که همه ذریه حضرت زهرا(س) تنها به جهت انتساب به حضرت فاطمه اهل نجات باشند را مخالف عقل و نقل دانسته‌اند؛ زیرا در این صورت تمام تکالیف دینی برای نسل فاطمه(س) لغو می‌شود.[نیازمند منبع] روایات فراوانی در منابع روائی از معصومان(ع) رسیده که نجات‌بخش بودن ارتباط نسَبی را امری اشتباه دانسته‌اند. بر همین اساس در رابطه با روایت نجات نسل حضرت فاطمه از معصومان سؤال شده و آنان مسئله اطاعت از خدا و معصومان را یک امر ضروری و غیرقابل انکار دانسته‌اند. امام رضا(ع) این فکر که مجرد ارتباط نسَبی با فاطمه و اهل بیت(ع) عامل نجات است را منع کرده است.[۹]
مطابق روایت و روایات تاییدکننده آن آتش فقط بر آن عده از سادات حرام است که اهل طاعت عبادت و بندگی باشند و لذا برای روایت مورد سؤال در برخی روایات امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، زینب و ام کلثوم را به عنوان مصداق کامل روایت ذکر کرده است.[۱۰]
منابع
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، تهران، اسلامیه، بی تا، ج۴۳، ص۲۳۱.
- ↑ شیخ طوسی، محمد. الفهرست، مؤسسه نشر الفقاهه، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ص۱۱۵.
- ↑ نجاشی الکوفی، شیخ احمد بن علی، رجال نجاشی، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۴۱۶ق، ص۳۶۲.
- ↑ تفرشی، السید المصطفی، نقد الرجال، آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۳۵۱ و طرائف المقال، ج۱، ص۲۱۷.
- ↑ رجال نجاشی، تحقیق، شبیری زنجانی، ص۲۵۳، همان.
- ↑ رجالی نجاشی، همان، ص۲۸۱.
- ↑ رجال نجاشی، ص۲۵۴.
- ↑ التفرشی، السید المصطفی، نقد الرجال، آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص ۱۷۰.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، تهران، اسلامیه، بی تا، ج۴۳، ص۲۳۲.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، تهران، اسلامیه، بی تا، ج۴۳، ص۲۳۱.