بررسی روایت منع سوادآموزی زنان
روایت منع سوادآموزی زنان به لحاظ سندی ضعیف است و از نظر محتوایی با آیات و روایات معتبر که فراگیری دانش را علاوه بر تشویق و ترغیب بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند، تعارض دارد؛ چنانکه با توجه به نیازهای مبرم جامعه بشری، هیچ‌گونه منع شرعی، اخلاقی و عقلی برای علم‌آموزی زنان وجود ندارد.
بررسی روایت
روایت «وَ لَا تُعَلِّمُوهُنَّ الْکتَابَه وَ مُرُوهُنَّ بِالْغَزْلِ وَ عَلِّمُوهُنَّ سُورَه النُّور؛ به زنان نوشتن نیاموزید، بلکه آنها را به ریسندگی وادارید و سوره نور را به آنها بیاموزید» در برخی از کتاب‌های روایی مانند من لایحضره الفقیه[۱] آمده است؛ اما محققان معتقدند که این روایت اشکالات فراوانی به لحاظ سندی و محتوایی دارد.
بررسی سند روایت
این حدیث از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) با سند آبایی از رسول خدا(ص) نقل شده است که در طبقه اول راویان این حدیث سکونی[۲] و اسماعیل بن ابی زیاد[۳] قرار دارند که رجالیان اولی را ضعیف و دومی را مشترک بین ثقه و ضعیف دانسته‌اند. بنابراین این روایت را قابل استناد قلمداد نکرده‌اند.
بررسی محتوایی حدیث
محتوای این روایت با آیات و روایات معتبر که فراگیری دانش را بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند و انسان‌ها را به علم‌آموزی و فراگیری دانش توصیه و سفارش می‌کنند، تعارض دارد.
کسب علم در اسلام
کسب علم به ویژه علوم دینی در اسلام یکی از فضایل و حتی از واجبات به شمار می‌رود، در احادیث صحیح به دانش‌آموزی توصیه و سفارش اکید شده است؛ چنانکه از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که علم‌آموزی برای هر مسلمانی(مرد و زن) واجب است.[۴]
اهمیت دانش در اسلام به‌گونه‌ای است که افراد در سه مقام عالم، متعلم و دوستدار علم، خلاصه شده‌اند و آیات قرآن کریم، دانشمندان را مورد ستایش قرار داده است.[۵]
وجوب فراگیری علوم دینی
از جمله مسایلی که در اسلام باید فرا گرفته شود، احکام دینی است که فقها بر لزوم و وجوب فراگیری آن اتفاق نظر دارند.[۶] زنان به عنوان افراد مکلف نیز مشمول این فتوا هستند. افزون بر مسایل دینی، جامعه بشری برای رفع نیازهای اختصاصی زنان در مسایل پزشکی و پیراپزشکی به زنان آموزش‌دیده نیاز مبرم دارد و زنان زمانی می‌توانند منشا خدمت‌رسانی برای همجنسان‌شان باشند که به صورت رسمی و آکادمیک آموزش ببینند؛ چنانکه کسب علم و با سواد بودن مادران در خانه‌داری، همسرداری و بچه‌داری بهتر نقش مهم و اساسی دارد؛ چنانکه مادران فاضل و باسواد در پرورش کودکان موفق‌تر بوده و در خانه مدیریت بهتری دارند.
منابع
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۷۴.
- ↑ محمد اردبیلی، جامع الرواه، ج۱، ص۹۱.
- ↑ محمد اردبیلی، جامع الرواه، ج۱، ص۹۱.
- ↑ «طلب العلم فریضه علی کل مسلم»؛ دانش اندوزی بر هر مسلمانی واجب است. کلینی، محمد، اصول کافی، تصحیح غفاری، ج۱، ص۳۰.
- ↑ «یرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ»؛ خداوند مومنان تان را بالا و اهل علم را بسیار بالاتر می‌برد. سوره مجادله، آیه ۱۱
- ↑ خمینی، روح الله، توضیح المسائل؛، تحقیق محمد حسین بنی هاشمی، ج۱، ص۲۴.