حدیث مضمر
روایت مضمر را توضیح دهید؟
مضمر از ضمیر است. روایتی را که در آن به جای اسم معصوم(ع) از ضمیر «عنه» یا «عنهما» و ... استفاده می‌شود، مضمر گویند.[۱]
گاهی راوی از امام به «عنه» تعبیر می‌کند مانند: مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْهُ(ع).[۲] گاهی هم راوی روایتی را از دو امام نقل می‌کند و به جای اسم معصومان می‌گوید «عنهما» مانند: حماد عن حريز عن محمد بن مسلم عنهما(ع).[۳] گاهی نیز راوی به جای نام معصوم(ع) با لفظ دیگری روایت می‌کند مانند: «سَأَلْتُهُ(ع)؛ از او پرسیدم»[۴] یا «كَتَبْتُ إِلَيْهِ(ع)؛ به او نوشتم»[۵]
در این گونه روایات اگر نشانه‌ای[یادداشت ۱] باشد که این روایت از کدام امام می‌باشد، بعد از قابل اعتماد بودن خود راوی و سلسله سند روایت، به آن عمل می‌شود. اگر مشخص نشود که از کدام امام است، چنین روایتی اعتبار نخواهد داشت چون ممکن است از امام نباشد.[۶] برخی از فقها روایتی که به جای نام معصوم با ضمیر آمده باشد را ضعیف و غیر قابل استناد می‌دانند چون ممکن است ضمیر به معصوم برنگردد و به راوی اصلی برگردد که نامش نیامده است.[۷]
مطالعه بیشتر
1. اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایه، جعفر سبحانی. 2. الرعایه فی علم الدرایه، شهید ثانی.
منابع
- ↑ بروجردی، علی، طرائف المقال، قم، مکتبه مرعشی النجفی، چاپ اول، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص ۲۵۰.
- ↑ ابن بابويه، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۲، ص۳۰.
- ↑ اشعرى قمى، احمد بن محمد بن عيسى، النوادر، قم، مدرسه الامام المهدی(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۸ ق، ص۶۴.
- ↑ اشعرى قمى، احمد بن محمد بن عيسى، النوادر، قم، مدرسه الامام المهدی(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۸ ق، ص۶۸.
- ↑ كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق،ج۱، ص۱۰۲.
- ↑ خاقانی، علی، رجال الخاقانی، بی جا، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ص ۲۵.
- ↑ موسوی عاملی، محمد بن علی، مدارک الاحکام، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاءالتراث، بی‌تا، ج۲، ص۲۵۲.
- ↑ مثل اینکه در ابتدای یک حدیث نام معصوم را ذکر کرده باشد و در احادیث بعدی به ذکر ضمیر اکتفا کند. «بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة،موسسة النشر الاسلامی، بی‌تا، بی‌جا، ج۵، ص۳۱۲»