طیف‌های روحانیت از منظر امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای

سؤال

روحانیت از منظر امام خمینی و رهبری به چه طیف‌هایی تقسیم می شود.؟

از دیدگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری، روحانیت در دو گروه کلی طبقه بندی می شوند.

۱. روحانیت اصیل، متعهد، آگاه، پیشرو و انقلابی

۲. روحانیت غیر اصیل، متحجر، ناآگاه و وابسته

هر چند اکثر قریب به اتفاق روحانیت را گروه نخست تشکیل می دهند و گروه دوم شمار بسیار اندکی را در بر می گیرند که در مقایسه با گروه نخست به شمار نمی آیند، اما به دلیل وجود این طیف در تاریخ روحانیت و تاریخ کشورمان و تأثیر گذاری آنان در برخی تحولات، به عنوان یک طیف از روحانیت بدان توجه شده و خط آنان از خط روحانیت اصیل و متعهد جدا شده است و حضرت و مقام معظم رهبری نیز مرزهای میان این دو گروه را از یکدیگر جدا نمودند.

گروه نخست؛ روحانیت اصیل، متعهد، پیشرو و انقلابی، از منظر امام و رهبری روحانیتی است که به وظایف و مسئولیت های خویش به خوبی آشنایی داشته و بدان عمل می نماید و با شناخت کامل در برابر دشمنان ایستادگی نموده و مشکلات را به جان خریده است.

این دسته از روحانیت از آینه نگاه امام و رهبری دارای چندین ویژگی عمده هستند که عبارت است از؛

الف: پایگاه محکم اسلام در برابر انحرافات

حضرت امام:

«تردیدی نیست که حوزه های علمیه و علمای متعهد در طول تاریخ اسلام و تشیع مهمترین پایگاه محکم اسلام در برابر حملات و انحرافات و کجرویها بوده اند.»

مقام معظم رهبری :

«احساس مسئولیت تعبیر دیگری از تعهد دینی و تدین است بی تفاوت بودن وبی اعتنایی به کج روی ها و انحرافها با این احساس نمی سازد ... بی تفاوتی، دشمن بزرگ تعهد و رسالت عالمان دین و روشن فکران وآگاهان در جامعه است... روشن فکر غیر مسئول، عالم غیر مسئول، مبلّغ غیر مسئول و بی مبالات که برایش اهمیت ندارد مردم، جوانها، ذهنها وفکرها به کجا می روند و تحت تأثیر چه قرار می گیرند، نمی تواند آن نقش لازم را که نقش پیغمبران است، ایفا کند.»

ب:امید بخش، پیشتاز، وظیفه شناس

حضرت امام:

«روحانیون مبارز و متعهد به اسلام در طول تاریخ و در سخت ترین شرایط همواره با دلی پر از امید و قلبی سرشار از عشق و محبت به تعلیم و تربیت و هدایت نسلها همت گماشته اند و همیشه پیشتاز وسپر بلای مردم بوده اند، بر بالای دار رفته اند و محرومیت ها چشیده اند، زندانها رفته اند و اسارتها و تبعیدها دیده اند و بالاتر از همه آماج طعنها و تهمتها بوده اند و در شرایطی که بسیاری از روشنفکران در مبارزه با طاغوت به یأس و ناامیدی رسیده بودند، روح امید و حیات را به مردم برگرداندند و از حیثیت و اعتبار واقعی مردم دفاع نموده اند.»

مقام معظم رهبری:

«حضور و پیشگامی و هوشیاری و وظیفه شناسی وبرخی از خصوصیات ممتاز روحانیت، یکی از مهم ترین عوامل و شاید یک عامل تعیین کننده در بروز و پیروزی وسیر این انقلاب و نیز تشکیل دولت و حکومت و نظام جمهوری اسلامی و ادامه آن تا به امروز بوده است.»

ج: دوری از زخارف دنیا و مقابله با زراندوزان

حضرت امام:

«روحانیت اصیل اسلام هرگز زیر بار سرمایه داران و پول پرستان و خوانین نرفته اند و همواره این شرافت را برای خود حفظ کرده اند...روحانیت متعهد به خون سرمایه داران زالو صفت تشنه است و هرگز با آنان سر آشتی نداشته و نخواهد داشت.»

مقام معظم رهبری :

«آزادگی روحانیون و علمای دین و عدم نفوذ قدرتهای داخلی و جهانی در آنان، موجب آن بوده است که قلدران و حکم رانان خود سر، هیچ گاه نتوانند این مجموعه ربانی را از سر راه مفسده جویی ها و خیانتهای خود بردارند و اگر جمعی از معمّمین سر سپرده و آخوندهای درباری، به طمع حطام ناپایدار دنیا، بر سر سفره ستمگران نشسته و قولاً و عملاً آنان را تأیید کردند، اکثریت علما و روحانیون و فضلا و طلاب جوان، در حصار مناعت و پرهیزگاری و پاکدامنی باقی مانده و اراده و توان مبارزه صادقانه و قدرتمندانه را حفظ کردند و اعتقاد راسخ به روحانیت شیعه را در دل آحاد مردم، زوال ناپذیر ساختند.»

در مقابل روحانیت غیر اصیل، متحجر، نا آگاه و وابسته از منظر امام ورهبری ، روحانیتی است که فاقد آگاهی و شناخت لازم بوده و با دشمنان انقلاب و اسلام سرسازش داشته و به مخالفت با اسلام می پردازند که امام از آنان به روحانی نما تعبیر می کنند .

ویژگی های عمده روحانیت غیر اصیل و متحجر از دیدگاه امام و رهبری عبارتند از؛

الف: فعالیت علیه اسلام ناب و انقلاب

حضرت امام:

«روحانیون وابسته و مقدس نما و تحجر گرا هم کم نبودند و نیستند. در حوزه های علمیه هستند افرادی که علیه انقلاب و اسلام ناب محمدی فعالیت دارند. امروز عده ای با ژست تقدس مآبی چنان تیشه به ریشه دین و انقلاب و نظام می زنند که گویی وظیفه ای غیر از این ندارند.»

مقام معظم رهبری :

«اگر در گوشه و کنار از معممان کسانی پیدا بشوند که امتیاز عظیمی را که امروز ، نظام اسلامی به مسلمین و مؤمنین و روحانیون و علما داده است ، درک نکنند و خدای نکرده در اظهاراتشان حرفی باشد که مردم را نسبت به این نظام یا بدبین کند ویا مردد نماید ... این افراد بلاشک عملشان، خیانت به اسلام و قرآن و مسلمین است وباید با برخورد خودِ جامعه روحانیت مواجه بشود.»

ب: وابستگی به دنیا و دنیا طلبان و سازش با دشمنان

حضرت امام :

«بزرگترین فرق روحانیت و علمای متعهد اسلام با روحانی نما ها در همین است که علمای مبارز اسلام همیشه هدف تیرهای زهر آگین جهان خواران بوده اند و اولین تیرهای حادثه قلب آنان را نشانه رفته است ولی روحانی نماها در کنف حمایت زرپرستان دنیا طلب، مروج باطل یا ثناگوی ظلمه و مؤید آنان بوده اند. تا به حال یک آخوند درباری یا یک روحانی وهابی را ندیده ایم که در برابر ظلم وشرک و کفر ، خصوصاً در مقابل شوروی متجاوز و آمریکای جهانخوار ایستاده باشد.»

مقام معظم رهبری :

«اگر جمعی از معمّمین سر سپرده و آخوندهای درباری، به طمع حطام ناپایدار دنیا، بر سر سفره ستمگران نشسته و قولاً و عملاً آنان را تأیید کردند، اکثریت علما و روحانیون و فضلا و طلاب جوان، در حصار مناعت و پرهیزگاری و پاکدامنی باقی مانده و اراده و توان مبارزه صادقانه و قدرتمندانه را حفظ کردند و اعتقاد راسخ به روحانیت شیعه را در دل آحاد مردم، زوال ناپذیر ساختند.»

ج: فقدان شناخت و آگاهی لازم

حضرت امام :

«استکبار وقتی که از نابودی مطلق روحانیت و حوزه ها مأیوس شد، دو راه برای ضربه زدن انتخاب نمود، یکی راه ارعاب و زور و دیگری راه خدعه و نفوذ در قرن معاصر. وقتی حربه ارعاب و تهدید چندان کارگر نشد، راههای نفوذ تقویت گردید. اولین و مهمترین حرکت ، القای شعار جدایی دین از سیاست است که متأسفانه این حربه در حوزه و روحانیت تا اندازه ای کارگر شده است تا جایی که دخالت در سیاست دون شأن فقیه و ورود در معرکه سیاسیون تهمت وابستگی به اجانب را به همراه می آورد، یقیناً روحانیون مجاهد از نفوذ بیشتر زخم برداشته اند. گمان نکنید که تهمت وابستگی و افترای بی دینی را تنها اغیار به روحانیت زده است، هرگز، ضربات روحانیت ناآگاه وآگاه وابسته به مراتب کاریتر از اغیار بوده و هست. »

مقام معظم رهبری:

«علمای متحجر و بی خبر از حوادث کشور و دور از جریان های سیاسی ، هیچگاه در معرض تهاجم دشمنان قرار نگرفتند، بلکه حتی گاه مورد ستایش و تمجید نیز واقع شدند و حملات جسمی و تبلیغی و حتی تهمت ارتجاع و واپس گرایی از سوی روشن فکر نمایان عامل بیگانه ، تنها متوجه علما و روحانیونی شد که از لحاظ اندیشه سیاسی و نو آوری های عرصه علم و عمل ، درخشیده و به عنوان قشری پیشرو و مترقی و آگاه ، شناخته شده اند.»