ارتباط اهل برزخ با اهل دنیا
آیا اهل برزخ با اهل دنیا ارتباط دارند؟
روایات بسیاری ارتباط ارواحِ در برزخ با اهل دنیا را نقل کرده‌اند.[۱] این روایات به اندازه‌ای است که در کتاب کافی از مهم‌ترین منابع حدیثی شیعه، بخش جداگانه‌ای به آن اختصاص داده شده است.[۱]
عالمان شیعه براساس روایات معتقدند دیدار با اهل دنیا، با توجه به جایگاه مؤمن و کافر متفاوت است. اگر دیدار با اهل دنیا، سبب خشنودی و کمال مؤمن باشد، دفعات بیشتری می‌تواند به ملاقات آن‌ها بیاید.[۲] این موضوع در مورد کافر متفاوت است.[۲] از امام صادق(ع) نقل شده، وقتی مؤمن به دیدار اهلش می‌آید، تنها کارهایی را می‌بیند که سبب رضایت و خشنودی اوست اما کارهایی که سبب ناراحتی او می‌شود، از او پوشیده می‌گردد. اما کافر وقتی به دیدار اهلش می‌آید، آنچه را می‌بیند باعث ناراحتی‌اش می‌شود، ولی کارهایی که باعث خوشحالی او می‌شود، از او پنهان می‌گردد.[۳]
روایات متعددی به ارتباط برزخیان با اهل دنیا اشاره کرده‌اند:
- پیامبر اسلام(ص) به مسلمانان توصیه کرد برای مردگان خود هدیه (صدقه و دعا) بفرستند. براساس این حدیث ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا می‌آیند، چنین خطاب می‌کنند «از آن اموالی که در دست ما بود و حالا در دست شما است و عذاب و حساب آن بر ماست، مهربانی کنید به درهمی، قرص نانی، لباسی».[۴]
- امام صادق(ع): روح هیچ مؤمن و کافری نیست مگر اینکه موقع غروب خورشید به نزد خانواده‌اش می‌آید. مؤمن وقتی اعمال صالح اقوامش را می‌بیند، خداوند را شکر می‌کند. کافر وقتی کارهای نیک خانواده‌اش را می‌بیند، تنها حسرت می‌خورد.[۵]
- امام موسی کاظم(ع): شخص مرده، خانواده خود را می‌بیند. این دیدن براساس جایگاه شخص، در ایام مختلفِ سال می‌تواند واقع می‌شود. [۶]