عدم حضور ابوبکر و عمر در غسل و کفن پیامبر(ص)

سؤال

آیا از مدارک اهل سنت می توان اثبات کرد که ابوبکر و عمر در غسل و دفن پیامبر شرکت نداشته اند؟

با توجه به منابع اهل سنت ابوبکر و عمر هنگام غسل دادن پیامبر حضور نداشته اند بلکه در سقیفه بنی ساعده مشغول تعیین خلیفه بودند. اما هنگام دفن به نظر می رسد حضور داشته اند. و یا حداقل نمی توان اثبات کرد که حضور نداشته اند چون دفن پیامبر یک روز پس از رحلت و پایان یافتن تعیین خلیفه صورت گرفته است. اما قبل از دفن و تکفین پیامبر با توجه به این که پیامبر جانشین خود را انتخاب کرده بود اجتماع آن ها در سقیفه بدعت بود و مورد اذیت روح پیامبر و بی احترامی به آن حضرت.

وجود مقدس نبي گرامی اسلام پس از سال ها مجاهده و تبلیغ دین اسلام سرانجام در سن ۶۳ سالگی در سال یازدهم هجری وفات یافت.}} با توجه به منابع تاریخی و مدارک اهل سنت ابوبکر و عمر هنگام غسل دادن پیامبر به سقیفه رفته بودند و علی(ع) و چند نفر دیگر آن حضرت را غسل دادند. اما به نظر می رسد این دو نفر و بقیه مسلمانان در هنگام دفن پیامبر حاضر بوده اند.

ابن خلدون از مورخان سنی مذهب می نویسد: «پس از رحلت پیامبر عمر می گفت: مردانی از منافقین می پندارند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نمرده است. ابوبکر آمد و این آیه را خواند: «وَ مَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ... محمد جز فرستاده ای که پیش از او نیز فرستادگانی آمده اند نیست آیا اگر بمیرد یا کشته شود شما به دین پیشینیان خویش باز می گردید.» عمر می‌گوید: وقتی ابوبکر این آیه را خواند دانستم که پیامبر مرده است». ابن خلدون در ادامه می نویسد: «در این حال مردی دوان دوان بیامد و خبر داد که انصار در سقیفه بنی ساعده گرد آمده اند. پس ابوبکر و عمر و جماعتی از مهاجرین بدان جا رفتند و علی و عباس و پسران او فضل و قثم و اسامه بن زید به تکفین رسول خدا - صلی الله علیه و آله و سلم پرداختند. سپس او را در دو قطعه پارچه صحاری و یک قطعه برد نرم پیچیدند». طبری نیز می نویسد: «عمر می گفت پیامبر نمرده است و کسانی را که این سخن گفته بودند به کشتن تهدید می کرد... ابوبکر گفت: هر که خدا را می پرستید خدا زنده است و هر که محمد را می پرستید محمد مرده است.در آن هنگام انصار در سقیفه بنی ساعده گِرد هم آمده بودند. ابوبکر خبر یافت و با عمر و ابو عبیده جراح به سوی آنها رفت» این نقل نیز نشان دهنده این است که ابوبکر و عمر هنگام غسل دادن پیامبر و تکفین حضرت حضور نداشته اند. طبری خود به این مطلب اشاره کرده است. وی به نقل از ابن عباس می نویسد: «علی بن ابیطالب، عباس بن عبد المطلب و فضل و قثم بن عباس و اسامه بن زید و شقران عهده دار غسل پیامبر بودند.» ابن سعد در طبقات الکبری به اسناد مختلف روایت کرده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را علی(ع) با کمک عباس و فضل و قثم و اسامه غسل دادند.

منابع اهل سنت حضرت علی ـ(ع) ـ و عباس و... را عهده دار گذاردن پیامبر در قبر نیز ذکر کرده اند. ابن سعد می نویسد: «پیامبر را علی و عباس و فضل و... غسل دادند و در مرقد آن حضرت نیز همان ها برای دفن آمدند.» درجای دیگر می نویسد: «علی، عباس، فضل، قثم و شقران به آرامگاه داخل شدند برای دفن پیامبر.» از این عبارات نیز ثابت می شود که علی ـ(ع) ـ و عباس و افراد دیگری که نام آن ها ذکر شد، کسانی بودند که پیامبر ـ صلی الله علیه و اله و سلم را وارد قبر کردند، اما این مطلب دلیل بر این نیست که ابوبکر و عمر حضور نداشته اند. ابن سعد روایتی را ذکر کرده است که دلالت بر این دارد که هنگام دفن پیامبر ابوبکر حضور داشته است. وی می نویسد: «مردم در این که پیامبر را در مسجدش دفن کنند یا در خانه اش اختلاف کردند ابوبکر گفت: از پیامبر شنیدم که می گفت: هر پیامبری را در همان جا که جان داده دفن می کنند.» همین مطلب را ابن خلدون و دیگران نیز ذکر کرده اند این نشان دهنده این است که ابوبکر آن جا حاضر بوده که چنین سخنی را گفته است. علاوه بر این به این نکته نیز باید توجه داشت که دفن پیامبر بلا فاصله پس از غسل ایشان نبوده بلکه بدن مطهر رسول خدا(ص) یک روز بر بستری نهاده بودند و مردم گروه گروه بر حضرت نماز می خواندند و می رفتند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱ـ الطبقات الکبری، ابن سعد

۲ـ تاریخ طبری، محمد بن جریر الطبری ج۴.