نقش دعا و خیرات در کاهش عذاب قبر
آیا دعاها و خیرات بازماندگان، باعث کاهش عذاب قبر شخص فوت کرده می‌شود؟
مهم‌ترین علتِ رهایی از عذاب قبر را اعمال نیک انسان در طول زندگی دانسته‌اند. با این حال، براساس روایات، خیرات و دعاها برای افراد مرده نیز تأثیرگذار است:
- در روایات نقل شده که زیارت اهل قبور در روزهای جمعه، گشایشی در رفع گرفتاریِ آنها پدید می‌آورد.[۱]
- از امام صادق(ع) نقل شده که اگر شخصی به نیت میتی صدقه دهد، خداوند جبرئیل را فرمان می‌دهد که این هدیه را به قبر او برساند.[۲]
- از پیامبر(ص) نقل شده که خواندنِ سوره مُلْک بر قبر میت، سبب نجات از عذاب قبر است.[۳]
گاه سرنوشت اموات، به وسیله کارهای نیک یا بدِ دیگران نیز تغییر می‌کند؛ بنابر روایات، هر شخصی که روش و سنت نیکی را بنا گذارد، و دیگران به آن عمل کنند، ثوابی به شخص می‌رسد و هر که روش بدی بنیان گذارد، با انجام آن توسط دیگران، برای او گناه ثبت می‌شود.
در کتاب «الفقه علی المذاهب الاربعه»، زیارت اهل قبور و قرآن خواندن برای میت، مستحب و به آنها سفارش شده است. همچنین به دعاهایی برای میت و نزد قبر سفارش می‌کند که نشان از تأثیر دعا بر سرنوشت اموات است.[۴] این مسائل مورد تأیید فقیهان شیعه است.[۴] مشهور عالمان اهل‌سنت نیز معتقدند که اموات، از اعمال صالح و خیراتی که بازماندگان برای آنها می‌فرستند، بهره‌مند می‌گردند.