استفاده از مهر در نماز
دلیل سجده شیعیان بر مهر چیست؟
شیعیان استفاده از مهر را عمل بهسنت پیامبر می‌دانند که در سجده، پیشانی بر خاک می‌گذاشت. براساس روایات، پیامبر(ص) شخصی را که روی فرش سجده می‌کرد نهی کردند و همچنین فردی را که با خود سنگی بهمسجد آورده بود و روی آن سجده کرد تأیید کردند. حضرت فاطمه(س) از خاک مزار حمزه عموی پیامبر، مهر ساختند. امام سجاد(ع) نیز پس از شهادت امام حسین(ع)، از خاک کربلا مهر ساختند و با آن نماز می‌خواندند.
سجده بر خاک در سنت پیامبر(ص) و اصحاب
شیعیان و اهل‌سنت، روایات فراوانی نقل کرده‌اند که پیامبر(ص) برای سجده، پیشانی خود را بر خاک می‌گذاشتند.[۲] بر اساس روایات، پیامبر(ص) معتقد بود، زمین برای او سجده‌گاه و مایه طهارت قرار داده شده است.[۳] طبق روایتی در کتاب کنز العمال، پیامبر(ص) کسی را که بر روی فرش نماز می‌خواند (بر روی فرش سجده می‌کرد) از این کار نهی کرده و فرش را کنار زدند.[۴] از عبدالله بن عمر، فرزند خلیفه دوم نقل شده که در یک شب بارانی برای نماز صبح به مسجد رفت، فردی، سنگ مناسبی برای نماز برداشت، پارچه‌ای را پهن کرده و سنگ را بر روی آن گذاشت و نماز خواند، پیامبر(ص) او را دید و کار او را زیبا و خوب دانست.[۵]
عالمان شیعه براساس همین روایات، معتقدند سجده باید بر زمین یا چیزی که در سنت پیامبر، سجده بر آنها مجاز است، انجام گیرد.
مسلمانان به تبعیت از پیامبر(ص) بر خاک سجده می‌کردند؛ در برخی روایات آمده ابوبکر، خلیفه اول، همیشه بر روی زمین نماز می‌خواند، و اگر بر روی فرش می‌ایستاد، پیشانی را بر خاک می‌گذاشت.[۶] او فردی که بر روی پارچه، نماز می‌خواند را نهی کرد.[۷] عمر، خلیفه دوم، سجده را به معنای گذاشتن پیشانی و صورت بر روی زمین می‌دانست و بر روی زمین سجده می‌نمود.[۸] عثمان، خلیفه سوم، نیز بر روی زمین سجده می‌کرد.[۹] عبدالله بن مسعود، از صحابه پیامبر(ص) و محدثین صدر اسلام نیز، فقط بر روی زمین نماز می‌خواند.[۱۰] برخی مسلمانان هنگامی که به مسافرتی می‌رفتند، از خاک مدینه برای خود مهری ساخته با خود می‌بردند تا با آن نماز بخوانند.[۱۱]
استفاده از مهر توسط اهل‌بیت(ع)
حضرت فاطمه(س) پس از شهادت حمزه بن عبدالمطلب، عموی پیامبر(ص) در جنگ اُحُد، از خاک قبر حمزه، تسبیح برای ذکر و مهر برای نماز خواندن ساخت.[۱۲]
امام سجاد(ع) نیز پس از شهادت امام حسین(ع)، از خاک کربلا تسبیح ساخته، با آن ذکر می‌گفتند، مهر ساخته و با آن نماز می‌خواندند. شیعیان نیز به تبعیت از امامان خود از مهر کربلا استفاده می‌کردند تا اینکه به شعار و سنت شیعیان تبدیل شد.[۱۳]
منابع
- ↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۴۶.
- ↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۵۷.
- ↑ امینی، راه و روش ما راه و روش پیامبر ما است، مترجم سید باقر موسوی، تهران، مکتبه الامام امیرالمؤمنین، چاپ دوم، ۱۳۹۴، ص۲۳۱.
- ↑ الهندی، کنز العمال، ص۱۲۷.
- ↑ عطائی اصفهانی، ص۳۸ و ۳۹.
- ↑ الهندی، علامه علاء الدین المتقی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، مؤسسه الرساله، سال ۱۴۰۹ ق، ج۸، ص۱۲۸.
- ↑ عطائی اصفهانی، ص۵۱.
- ↑ عطائی اصفهانی، ص۵۲.
- ↑ عطائی اصفهانی، ص۵۵.
- ↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۵۷.
- ↑ عطائی اصفهانی، صص ۶۹–۶۷.
- ↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۶۷–۶۴.
- ↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۶۶–۴۶.
[[رده:]]