کیفرها و پاداش‌ها در برزخ
 | این مقاله هماکنون به دست Rezapour در حال ویرایش است. |
ماهیت کیفرها و پاداش‌ها در برزخ چگونه است؟
آیات و روایات به وجود بهشت، جهنم برزخی و برخی اوصاف آنها اشاره کرده‌اند:
- قرآن مجید به مؤمن آل یاسین (حبیب نجّار) که به دست قومش شهید شد، در حالی که هنوز، قومش در حیات دنیایی به سر می‌بردند، می‌فرماید: ﴿به او گفته شد: «وارد بهشت شو!» گفت: «ای کاش قوم من می‌دانستند* که پروردگارم مرا آمرزیده و از گرامی‌داشتگان قرار داده است!»﴾(یس:۲۶–۲۷) طبرسی از مفسران شیعه معتقد است این آیه دلالت بر نعمت‌های قبر و برزخ دارد.[۱]
قرآن کریم در وصف مقرّبان و تکذیب کنندگان، می‌فرماید:
پس اگر او از مقرّبان باشد، در «روح» و «ریحان» و بهشت پرنعمت است….
اما اگر از تکذیب کنندگانِ گمراه باشد، با آب جوشان دوزخ، از او پذیرایی می‌شود و سرنوشت او ورود در آتش جهنم است.[۲]
امام صادق (علیه السلام) در تفسیر این آیه فرمود:
«روح» و «ریحان» (رحمت، وسعت، راحتی و رزق) به نعمت برزخ مربوط است و «بهشت پرنعمت» به قیامت مربوط است و «آب جوشان» به عذاب برزخ و «آتش جهنم» به قیامت مربوط است.[۳]
قرآن کریم، برای اهل جنّت در برزخ، بهترین استراحت و خواب آرام میان روز (قیلوله) را وعده می‌دهد:
(أَصْحابُ الْجَنَّه یَوْمَئِذ خَیْرٌ مُسْتَقَرًّا وَ أَحْسَنُ مَقِیلاً).[۴]
مَقیل به معنی خواب قیلوله (میان روز) یا جای خواب قیلوله است و آیاتی که در آن، زمانی مانند صبح، عصر و… به کار رفته باشد، در بارهٔ عالم برزخ است. اگرچه در برزخ، خواب دنیایی نیست، اما استراحت به تناسب برزخ است.[۵]
قرآن کریم از کتک زدن ملائکه بر صورت و پشت کفار، هنگام جان دادن، (شروع برزخ) خبر می‌دهد.[۶] برای اشقیا (تیره‌روزها) در برزخ از زفیر و شهیق یعنی نفس زدن‌های طولانی خبر داده است.[۷] و برای آل فرعون خبر داده است که هر صبحگاهان و شامگاهان آتش عرضه می‌شود.[۸] برای کسانی که توبه کرده و عمل صالح انجام داده‌اند و ایمان دارند، از رزق و روزی برزخی در هر صبح و عشاء داده خبر است.[۹]
روایات نیز از گونه‌های عذاب و نعمت‌های برزخی سخن گفته‌اند. امام صادق (علیه السلام) فرمود:
ارواح مؤمنان، در حجره‌های بهشتی مستقرند، از غذاهای بهشتی می‌خورند، از مایع بهشتی می‌نوشند و از خدا می‌خواهند هر چه زودتر قیامت بر پا شود.[۱۰]
برای درک بهتر ماهیت عذاب و ثواب‌های برزخ، توجه به نکات زیر کارگشاست.
- جهان برزخ با دنیا سنخیت‌هایی دارد. از جمله: از آثار (بو، رنگ، مزه و…)، اشکال و مقادیر مادی برخوردار است. آنجا روز، شب و زمان مطرح است. بهشت و دوزخش نیز جاوید نیست.
- بدن لطیفی که در هنگام خواب لذت یا عذاب را متوجه می‌شود، با امور عالم برزخ نزدیکی زیادی دارد. این مشابهت تا آن جاست که روایت می‌گوید:
در آغاز آفرینش انسان‌ها خواب نمی‌دیدند، بلکه بعدها حادث شد. علت آفرینش خواب دیدن، این بود که امتِ پیامبری با دیدن پوسیده و خاک شدنِ بدن‌های مردگان، زندگی مجدد، بقای ارواح و سرای دیگر را منکر بودند. خواب دیدن آفریده شد تا مطلب، کاملاً مفهوم شود.[۱۱]
۳. یکی از مناسبت‌های این که عالم برزخ را عالم مثال می‌گویند این است که مانند آینه است. آینه از خود رنگ، تصویر، زشتی و زیبایی ندارد؛ بلکه هر چه در صاحب تصویر است را منعکس می‌کند. نعمت‌ها، عذاب‌ها، زشتی‌ها و زیبایی‌های برزخ، تابع اعمال دنیایی انسان هاست.[۱۲]
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج۸، ص۶۵۹.
- ↑ واقعه: ۸۹.
- ↑ بحار الانوار، ج۶، ص۲۱۷، ح ۱۱; و المیزان، ج۱۹، ص۱۵۸.
- ↑ فرقان: ۲۴.
- ↑ حسینی تهرانی، معادشناسی، ج۳، ص۲۵ و ۲۶.
- ↑ انفال: ۵۰; (وَ لَوْ تَری إِذْ یَتَوَفَّی الَّذِینَ کَفَرُوا الْمَلائِکَه یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِیقِ).
- ↑ هود: ۱۰۶; (فَأَمَّا الَّذِینَ شَقُوا فَفِی النّارِ لَهُمْ فِیها زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ).
- ↑ غافر: ۴۶; (النّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْها غُدُوًّا وَ عَشِیًّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السّاعَه أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ).
- ↑ مریم: ۶۲; (وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَه وَ عَشِیًّا).
- ↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح ۲; و محمد باقر مجلسی، حق الیقین، ص۴۷۷; و بحار الانوار، ج۶، ص۲۳۴، ح ۴۹.
- ↑ عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۷۳; بحار الانوار، ج۶، ص۲۴۳، ح ۶۸; و فیض کاشانی، علم الیقین، ج۲، ص۱۰۶۱.
- ↑ معادشناسی، ج۳، ص۲۹.