علت نامگذاری مذهب شیعه به جعفری
چرا امام جعفر صادق ـ عليهالسلام ـ را پايه گذار مذهب شيعه مي‌نامند؟
شيعه در اصطلاح به پيروان و كساني كه معتقد به جانشيني بلا فصل حضرت علي(ع) بعد از پيامبر(ص) ميباشند، گفته ميشود. طبق گفته برخی، نخستين نامي كه در اسلام به روزگار رسول خدا(ص) آشكار گرديد، شيعه بود. آنحضرت اين واژه را درباره پيروان علي(ع) بكار بردهاند.[۱]
منسوب شدن مذهب شیعه به امام صادق(ع) و تعبیر «مذهب جعفري»، بدين علت بود كه در فاصله انقراض امويان و قدرت يافتن عباسيان، امام صادق(ع) فرصت آن را يافت كه به گسترش علم و رونق احكام الهي دست زند. خانه امام صادق(ع) دانشگاهي بود كه به حضور عالمان بزرگ در حديث، تفسير، حكمت و كلام و... زينت يافته بود.[۲] طالبان علم به مدينه هجرت كرده و در حوزه درس او گرد آمدند و مذهب اهل بيت به آن حضرت منسوب شد و گفته ميشد «مذهب جعفر صادق» این است.[۳]
كساني هم كه بعدها مذاهب فقهي اهل سنت را تأسيس كردند، بدون واسطه یا با واسطه شاگرد مکتب امام صادق(ع) شدند و از امام صادق بهره‌های علمی بردند. از جمله:
- نعمان بن ثابت، مکنی به ابوحنیفه (۸۰-۱۵۰ق)، مؤسس مذهب فقهی حنفی در فقه اهل‌سنت، معاصران و شاگرد امام صادق(ع) بوده است.[۴] وی امام صادق(ع) فقیه و دانشمند معرفی می‌کرد.[۵]
- مالک بن انس، مؤسس مذهب مالکی در فقه اهل‌سنت از کسانی است که از دانش امام صادق(ع) استفاده کرده است.[۶] مالک در کتاب الموطأ روایاتی از امام صادق(ع) نقل کرده است.[۷]
- محمد بن ادریس شافعی (۱۵۰-۲۰۴ق)، مؤسس مکتب شافعی در فقه اهل‌سنت، شاگرد مالک بن انس بوده است.[۸] با یک واسطه شاگرد امام صادق(ع) می‌شود که از طریق مالک بن انس از امام صادق(ع) روایت نقل می‌کند.[۹]
- احمد بن حنبل، پیشوای مذهب حنبلی در فقه اهل‌سنت، شاگرد شافعی بوده است.[۱۰] او به واسطه شافعی از امام صادق(ع) نقل حدیث کرده است.[۱۱]
مطالعه بیشتر
- الامام الصادق و المذاهب الاربعه، اسد حیدر.
- امام جعفر صادق(ع)، عقيقي بخشايشي.
- اصحاب امام صادق(ع)، علي محدث زاده.
جستارهای وابسته
شاگردی پیشوایان مذاهب اهل‌سنت نزد امام صادق(ع)
منابع
- ↑ جعفري، محمد مهدي، دائره المعارف تشيع، نشر سعيد محبّي، چاپ اول، پائيز ۱۳۷۳ فصل اوّل ، ص۳.
- ↑ اسد حيدر، امام صادق و مذاهب چهارگانه، مترجم: حسن يوسفي اشكوري، تهران، شركت سهامي انتشار، چاپ اول، ۱۳۶۹ش، ج۱، ص۵۹.
- ↑ اسد حيدر، امام صادق و مذاهب چهارگانه، مترجم: حسن يوسفي اشكوري، تهران، شركت سهامي انتشار، چاپ اول، ۱۳۶۹ش، ج۱، ص۲۷۹.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تحقیق جواد قيومى اصفهانى، قم، مؤسسه النشر الإسلامی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.
- ↑ خوارزمی، محمد بن محمود، جامع المسانید، بیروت، دار الکتب العلميه، بی‌تا، ج۱، ص۲۲۲. ذهبی، شمس‌الدین محمد بن أحمد، سیر اعلام النبلاء، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۲۷ق، ج۶، ص۳۶۴.
- ↑ مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۳ش، ص۱۸۲.
- ↑ مالک بن انس، الموطأ، بیروت، دار احياء التراث العربی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۷۲.
- ↑ ابن‌عثمان، الدرر المنظم، موفق‌الدین بن، الدرر المنظم فی زیاره الجبل المقطم، تحقیق محمد فتحی ابوبکر، قاهره، الدار المصریه اللبنانیه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۴۸۴.
- ↑ شافعی، محمد بن ادریس، المسند، بیروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۰۰ق، ص۳۵۶؛ نیز: شافعی، المسند، ص۳۶۱.
- ↑ گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۹ش، ص۸۵.
- ↑ ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، تحقیق شعيب الأرنؤوط و عادل مرشد و آخرون، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۲۱ق، ج۲۳، ص۲۸.