فکر گناه

سؤال

آیا فکر گناه، گناه به‌شمار می‌رود؟

فکر گناه تا زمانی که منتهی به انجام گناه نشود، گناه محسوب نمی‌شود، ولی بی شک آثار نامطلوبی بر روح انسان می‌گذارد. امام علی(ع) می‌فرماید: «مَن كَثُرَ فِكرُه فِي المَعاصِي دَعَتهُ الَيها؛ كسى كه زياد فكر گناه كند، باعث مى‌شود كه به گناه بيفتد و به سوى آن رود.»

فکر گناه تا به عمل حرامی منجر نشود، حرام نیست؛ ولی باید در نظر داشت که شیطان با همین انحرافات کوچک انسان را به تباهی می‌کشاند. فکر گناه، گناه نیست، ولی ممکن است زمینه گناه را فراهم سازد و موجب سلب توفیق گردد. اکثر گناهان قبل از این که به مرحلهٔ عمل درآیند، در فکر زاده می‌شوند، آن‌هایی که اندیشه‌های بد به خود راه می‌دهند، احتمال دارد به دنبال اندیشه‌های بدِ خود، به کردار بد نیز روی آورند. بالعکس کسانی که دارای اندیشه‌های نیک هستند خیلی کم امکان دارد که به بدی دست زنند.

شهید مطهری درباره این موضوع گفته است: «اگر شما تصمیم به یک گناه بگیرید و تمام مقدمات آن گناه را هم فراهم کنید، ولی آن لحظه آخر که می‌رسد پشیمان بشوید یا موانع خارجی نگذارد شما این عمل را انجام دهید، این را به پای شما گناه نمی‌نویسند. در اینکه نیت بد، خودش بد است بحثی نیست. شک ندارد که نیت بد خودش بد است، گذشته از اینکه نیتِ بد است که انسان را به خود بد می‌کشاند، چون هر کاری اول فکرش در انسان پیدا می‌شود و بعد انسان وارد عمل می‌شود. در احادیث ما این قضیه وارد شده که عیسی بن مریم گفت: ایها الناس! مردم به شما گفتهاند که گناه نکنید، من می‌گویم خیال گناه را هم در خاطرتان راه ندهید. از نظر اسلامی هم که شک ندارد هر خاطره‌ای که انسان را از خدا غافل کند بد است، تا چه رسد که آن خاطره فکرِ گناه باشد. پس دو مسئله است: اینکه آیا فکر گناه، خودش یک چیز بدی هست یا نه؟ و اینکه آیا فکر گناه ولو آنکه آن گناه قهراً انجام نشده باشد، عیناً مثل خودِ گناه است؟ که اینجور نیست. ولی در گناه اگر مانع خارجی بیاید، گناهِ آن عمل منظور نمی‌شود. اما خود فکر گناه، مسلّم بد است و نوعی گناه می‌باشد.»

مطالعه بیشتر

• شهید دستغیب، گناهان کبیره.